Hristiyanlığın çekirdeği işte bu Yahudi mezheplerinden biri oldu.
Hristiyan edebiyatının elimizde bulunan en eski eseri İsa’dan sonra 68 ya da 69 yılları arasında yazılmış Yuhanna’nın Apokalipsi’sidir. Kitabın yazarı, Patnos adasından Yuhanna adlı, mesih inanışına bağlı biriydi. Yuhanna, bu kitapta, Küçük Asya’da mesihin (Yunanca Hristos) gelişini bekleyen yedi kilisenin üyelerine hitap eder. Ne var ki, henüz Hristiyan demiyor, onları Yahudi diye adlandırıyordu.
“Yeni Haber” (Yunanca evangelion) bir kurtarıcının yakında geleceği haberi yığınla göçmen, gezgin ve propagandacı (havari) marifetiyle yayıldı; bütün “ezilen ve acı çekenler”, kentlerdeki köleler ve yoksullar, özellikle de kadınlar sevinçle onu karşıladılar.
Başlangıçta sıradan bir Yahudi mezhebi olan hareket, çok boyutlu bir halk hareketi niteliğine bürünmekte gecikmedi. Önce, -Küçük Asya, Suriye ve Mısır gibi- Yunanca’nın egemen olduğu doğu eyaletlerinde oldu; sonra da batı eyaletlerinde, özellikle Roma Afrika’sında.
II. yüzyılın başlangıcında önce sözlü sonra yazılı geniş bir edebiyat belirdi; içine her çeşit masal, efsane ve mitosun karıştığı her türden vaazlar, mektuplar, “vahiyler” yığınla kilise arasında dönüp dolaşmaya başladı.
İşte o sıralar, II. yüzyılın ilk 30’unda mesihe, Hristos’ inananlar –ki artık kendilerini “Hristiyan” diye adlandırıyorlardı- arasında bir mitos yayılmaya başladı. Buna göre mesih “Göklerin Hükümdarı” Filistin’in küçük bir kasabasında, kendi halinde bir kişi olarak ve Nasıra’lı İsa daha önce gelmiş ve bedeninde yoksul insanların tüm acılarını çekmişti. Bu tema üzerine yığınla kitap yazıldı. Ve bunlara İncil adı verildi. İçlerinden dördü, sonraları en çok kabul edilen ve yayılanı oldu: bunlar Markos’un, Matta’nın, Luka’nın, ve Yuhanna’nın İncilleri idi. |