20-02-2007, 12:52
|
#24 |
| Guest |
Gençlik yıllarını Mekke’de geçiren Yusuf’un iyi bir tahsil gördüğü Arap dil ve kültürüne vakıf olduğu ve devrin edebi çevreleriyle iyi münasip kurduğu anlaşılmaktadır. Bir kumandan dan aranması lazım gelen cesaret ve gözüpeklikle beraber sakin bir karaktere sahip olduğu yavaş ve güzel konuştuğu ve hatta şiir yazdığı riyavet edilmiştir.[1] Yusuf b. Ebu’s-Sac’ın ölümünden sonra yeğeni Ebu’l-Müsafir Feth b. Muhammed el-Afşin, Halife Muktedir tarafından Zilhicce 315 (şubat 928) tarihinde Azerbaycan ve Ermeniye valiliğine tayin edildi. Bu zatın iki yıla yakın devam eden valiliği esnasında hiçbir siyasi ve askeri faaliyeti kaynaklara aksetmemiştir. Muhammed el-Afşin ve Yusuf hakkında geniş bilgi veren Ermeni kaynakları bile onun valiliği devresi ile ilgili herhangi bir haber vermemektedirler. Ebu’l-Müsafir Feth’in öldürülmesinden sonra 276 (889-890) yıllarından beri Azerbaycan ve Ermeniye de devam eden Sacoğulları hakimiyeti sona eriyordu. Sacoğullarını Azerbaycan’daki hakimiyetleri 890 dan 929 yılı sonlarına kadar (Şaban 317) devam etmiştir. İslam devleti sınarları içinde fakat iç ve dış siyasetlerinde tamamen müstakil hareket edebilen Mısır’daki Tolunoğullarından sonra ikinci Türk hanedanıdır. Sacoğullarının Azerbaycan da bağımsız hareket etmeye başladıkları sırada Mısır da Tolunoğulları El-Cezire ve çevresinde Hamdaniler, Maveraünnehr de Samaniler ve ülkenin çeşitli bölgelerinde diğer bazı hanedanlar hüküm sürmekteydiler. Sacoğullarının İslam dünyası içinde siyasi askeri ve kültürel bakımdan büyük bir varlık gösterdikleri iddia olunamaz. Nitekim yukarıda adları geçen hanedanlar hakkında İslam kaynaklarında geniş bilgi bulunması buna karşılık aynı kaynaklarda sacoğulları üzerinde pek az ve hatta hiç durulmaması bu hususa açıklık kazandırmaktadır. İslam devletinin bir vilayeti olan Ermeniye’ye karşı yapılan seferler ve Ermenilere karşı kazanılan zaferlerde kaynaklarda hiç akis bulamamıştır. Bu askeri başarılara rağmen Sacoğullarının Tolunoğullarının Mısırda gerçekleştirdikleri Semanilerin Maveraünnehr de başarıyla yürüttükleri dini ve kültürel faaliyetleri yanında sönük kaldığını söyleyebiliriz. |
|
|  |