Sakarya Savaşının Sonuçları
1- Sakarya zaferi 1683 II.Viyana bogunundan beri batıda devamlı gerileyen Türk ordusunun, ilerleme hamlesinin başladığı bir savaştır. Sakarya savaşıyla Yunan ordusu karşısında savunma savaşları bitmiş, taarruz savaşları başlamıştır.
2- Sakarya zaferi sonrasında T.B.M.M 19 Eylül 1921’de çıkardığı bir kanunla M. Kemal Paşa’ya Gazi ünvanını vermiştir. Başkomutanlık kanunundan önce muhalifleri tarafından eleştirilen Mustafa Kemal’in prestiji bu zaferden sonra daha da güçlenmiştir.
Sakarya savaşı yalnız içerde değil, diplomasi alanında önemli gelişmelere de büyük etki yapmıştır. Bunlar da sırasıyla:
1- 26 Eylül 1921’de Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve T.B.M.M’nin katıldığı (Kazım Karabekir’in başkanlığında bir hey’et temsil etmiştir) Kars antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmayla 16 Mart 1921 Moskova antlaşması pekiştirilmiş, Karadeniz İran arasında kalan Sovyetler Birliği-Türkiye sınırı çizilmiştir.
2- Sakarya savaşı sonrasında gerçekleştirilen bir başka siyasi başarı da 20 Ekim 1921’de Fransızlarla yapılan Ankara itilafnamesidir.
Güney cephemizde, milis kuvvetlerimizle savaşan Fransa, Sakarya savaşından önce, 9 Haziran 1921’de Fransız Senatosu Dışişleri Komisyonu Başkanı M.Henri Franklin-Boullion’u gayri resmi temas kurmak için Ankara’ya göndermişti. Franklin Boullion’un Ankara ziyareti iki hafta sürmüş ve görüşmeleri bizzat Mustafa Kemal yapmıştı”.
Fransızların Sevr antlaşması çerçevesinde bir antlaşma isteğine karşılık, Mustafa Kemal Paşa Misak-ı Millî’den ödün verilemeyeceğini kesin bir şekilde ifade etmiştir. Sakarya zaferinden sonra Yunanlıların işe yarayamayacağını anlayan Fransa Türkiye ile dostluk kurmak istemiştir.
Ankara itilafnamesi, 20 Ekim 1921 tarihinde Türkiye adına Hariciye vekilimiz Yusuf Kemal Bey ve Fransa adına da M.Henri Franklin-Bouillon tarafından imzalanmıştır.
Bu itilafname ile, Türkiye ile Suriye arasındaki yeni sınırlar tespit edilmiş, Kilikya bölgesi ve Bağdat demiryolunun büyük bir kısmı Türkiye sınırları içinde kalması karara bağlanmıştı.
Ayrıca Süleyman Şah’ın mezarının bulunduğu Caber kalesinde Türk bayrağı dalgalanacaktı. Yine Antakya Sancağı ve İskenderun Türklerine kültürel muhtariyet tanınmıştır.
Böylece Misak-ı Millîmiz Fransızlar tarafından resmen tanınıp, uygulanmıştır. Bu antlaşma Fransa’nın İngiltere ve Yunanistan ittifakından ayrılmasına sebep olmuştur. Yine Güney cephesinde savaşan kuvvetlerimiz de batı cephesine gönderilmiş, böylece batı cephemiz daha da güçlendirilmiştir. |