2.GATT’TAN DTÖ’YE
1.GATT’ın amacı, Kapsamı ve Sorunları
GATT, 2.Dünya Savaşı sonrasında kurulduğunda amacı sınai mamullerde korumacılığın üye ülkeler arası anlaşma yoluyla azaltılması ve dış ticarette en fazla kayırılan ülke ilkesinin geçerli kılınmasıydı.
Üye sayısı sınırlıydı;alınan kararları da daha çok Merkez’in kendi iç dengelerini sağlama amacına dönüktü. Kredi vermesi söz konusu olmadığı için, elinde IMF ve Dünya Bankası gibi kredi vermekten kaynaklanan gücü yoktu.
GATT’ın silik görünümü 1980’li yıllarda değişmeye başladı. Merkez-içi çatışmaların şiddetlenmesiyle acil yeni düzenlemeler gerekti. ABD yeni bir görüşme turu hareketini 1986’da GATT çerçevesinde başlattı. Bu görüşme turu GATT Urguay Round(GATT-UR) olarak anıldı ve 1993 sonunda tamamlandı. Merkez içi çekişmelerin yoğunlaştığı tarım ve hizmetler, sınai mamuller yanında ABD dayatmasıyla görüşmelere içerildi.
Merkez-içi çatışmaların en önemli konusu tarımdı. AB ve Japonya gıda maddeleri üretimine mali destek veriyor, AB ayrıca ihracata da destek vererek 1970’li yılların sonundan itibaren ihracat pazarlarında ABD’yi ikame etmeye başlamıştı, bu da tarım ürünleri dış ticaret hadlerini yarılayan etkenlerden biri oluştu. Oysa ABD genetik devrimin getirdiği yeni teknikleri tarıma uygulayıp dünya pazarlarını fethetmek istiyordu. |