Başka ülkeler ya da ülke gurupları tarafından da çeşitli öneriler getirildi. Ülkelerin büyük çoğunluğu ticareti bozan desteklerden uzaklaşılması ve daha serbest piyasalara yönelinmesi üzerinde anlaşıyorlardı. Bundan önce de çok kez karşılaşıldığı gibi tarımsal desteklerin kesilmesine yönelik teşebbüslerde başlangıçta bir anlaşma sağlanmasının çok güç olduğu ortaya çıktı. Yine de 1991 ortalarında belli başlı endüstrileşmiş Batılı ülkelerin liderleri desteklerin kaldırılması ve daha serbest piyasalar sağlanması amaçlarına yönelik yeni bir yükümlülük üstlendiler. Uruguay Turu en sonunda 1995’te tamamlandı ve katılımcılar tarım ve ihracat desteklerini sınırlama ve ithalat kotalarını daha kolayca düşürülebilecek gümrük tarifelerine dönüştürmek gibi daha serbest bir ticarete yönelik başka değişiklikler de yapma yükümlülüğü altına girdiler. Katılımcılar bu sorunu yeni bir görüşme turunda da (1999 sonlarında Seattle’de yapılan Dünya Ticaret Örgütü Bakanlar toplantısı) ele aldılar. Söz konusu görüşmeler ihracat desteklerinin tümüyle kaldırılmasını sağlamak amacıyla yapıldıysa da heyetler bu kadar ileri gitme konusunda anlaşamadılar. Bu arada Avrupa Topluluğu [Çevirmenin notu: 1994’ten sonra Avrupa Birliği oldu] ihracat desteklerini kesmek için harekete geçti ve ticaretteki gerilim 1990’ların sonlarında azaldı.
Tarımsal ticarete ilişkin anlaşmazlıklar yine de sürüyordu. Amerikalılara bakılırsa Avrupa Topluluğu tarımsal destek alımlarını azaltmak yolundaki vaadini yerine getirmemişti. 1995’te GATT’ın ardılı olmuş olan Dünya Ticaret Örgütü Avrupa’da sürdürülmekte bulunan tarımsal destekler karşısında Birleşik Devletler’in yaptığı şikayet başvuruları konusunda olumlu kararlar verdiyse de Avrupa Birliği bunları kabul etmedi. Bu arada Avrupa ülkeleri yapay hormon kullanılarak üretilmiş ya da genetik yapıları değiştirilmiş olan Amerikan besin maddeleri ithalatına engeller koydular. Bu davranış Amerikan tarım sektörüne karşı önemli bir baş kaldırma oluşturdu.
ABD Başkan Yardımcısı Al Gore 1999 başlarında tüm dünyada tarımsal destek alımlarının azaltılması ve gümrük tarifelerinin büyük ölçüde indirilmesi için yeni bir çağrıda bulundu. Japonya’nın ve Avrupa ülkelerinin daha önce Uruguay Turu sırasında yaptıkları gibi bu önerilere de direnmeleri olasılığı vardı. Bu arada dünyada serbest bir tarımsal ticarete erişilmesi çabaları 1990’ların sonlarında ihracatın azalması yüzünden bir engelle daha karşı karşıya geldi.
|