imparator

Giriş

İşletmeler ürün meydana getirmek ve devamlılıklarını sağlamak için emeğe yani insana ihtiyaç duyarlar. İşletmeler, emek karşılığında çalışanlara ücret öderler.
Sanayileşmenin yeni başladığı dönemlerde fabrikalardaki işlerin hepsine eşit gözle bakılıyor ve aynı ücret ödeniyordu. Ancak günümüzde ofis memurlarının işleri ile ağır işlerde çalışan işçilerin işlerine değişik bir bakış açısıyla bakılmaya başlandı. Çünkü işletmede belirlenen işlerin hepsi aynı derecede beceri sorumluluk ya da gayret istememektedir. Bir kısmı daha fazla sorumluluk isterken bir kısmı daha fazla çaba ve çalışma gerektirir. Bunların belirlenmesinde iş değerlemesi yöntemi uygulanır.


Şekil 1.1 : “İşletmenizde iş değerlemesi yapıldı mı?” araştırma sonucu

İş değerlemesi ücret sistemlerinin temelini oluşturan bir etmen olmakla beraber, işletmedeki işlerin birbirleriyle kıyaslanarak sıralanmasına ve şirketin hangi işe daha fazla ücret ödemek istediğine yönelik bilgi verir.







Şekil 1.2 : İş değerleme sistemi

İş değerlemesi ücretlerin belirlenmesinde kullanılan bir yöntemdir. İş değerlemesi bireysel anlamda değil şirketlerin bütünü içinde kullanılmaktadır. Kıyaslama, değişim mühendisliği ve fidansal analizde işletmelerin bütünü için ölçümler yapılmaktadır.

1.1 İş değerlemesi nedir?

İş değerlemesi, işlerin organizasyonun genel hedeflerine ulaşılmasında önemi veya katkısı göz önünde bulundurularak göreceli iç değerini belirlemek için yapılan sistematik ve rasyonel değerlendirmedir. Bir başka deyişle işlerin göreli değerini güvenle belirlemek amacını güden ve yapılacak değerlemelerde dengeli bir ücret yapısını temel olarak kullanılan bir analiz ve değerlendirme işlemidir. İş değerlemesi ücret miktarının belirlenmesinde kullanılan bir yöntemdir. İş değerlemesiyle organizasyondaki işler birbirleriyle kıyaslanarak sıralandırılır. Böylece şirket hangi işe ne kadar ücret ödemek istediğine karar verir.
İş değerlemesi yapılırken kişinin performasına göre değil, pozisyonun kapsadığı görev/sorumluluklara ve organizasyon içindeki varoluş sebebine dayanarak iş değerlemesi yapılmalıdır. Böylece çalışanların görevleri süresince şirkete kattıkları değerleri belirlenir. Değerleme süresinde beceri, çaba, sorumluluk ve çalışma koşulları göz önüne alınır. Bu kriterlere göre değerleme yapılarak şirket içi eşitlik ve ücret adaleti sağlanmış olur. Şirketler iş değerleme sistemlerini aşağıdaki amaçlara ulaşmak için kullanır;