Tabloda Mesafe (Kavramı)
Ton, valör, çizgi, hacim değerleri ve strüktürü ile kendiliğinden olan bir durum ve neticedir. Bir alanda, iki nokta arasındaki mesafe, zamanı ve mesafeyi tayin eden bir durum yaratır. Kısaca uzunluk, genişlik ve derinlikle birlikte zamana da sahip olmuş olan alan, boşluk kavramını verir. Dekoratif kelimesi, yalnızca uzunluk ve genişliği anlatan bir terimdir. Plastik mefhum ise, üç boyutu gerektirir. Alan, piktural düzlemde irademiz dışında hissedilebilen bir neticedir. Alan, tablonun bir elemanı değil, otomatikman eşyanın kendi temel inşa bilgisinde vardır.
İki gözümüzle gördüğümüz objeler, zihinde anlaşılır ve kararlanır. Ressamlar gözleriyle ve kalpleriyle duygulu biçimler (formlar), zekâlarının aracılığı ile de sübjektif değerlendirmeler yaparlar. Sanat adamları, tabiattan görülen alışık olduğumuz biçimleri, zihinlerinde berraklaştırıp, analiz ve sentezle daha kesin icatlar eklerler.
Tabii olarak, iki gözümüz eşyalardan gelen çift görüntüyü aynı anda, birleştirip tek ve derin görüntüyü sağlar. Eşyayı ancak tek ve derin görmekle tanıyabiliriz. Tabiatta gezinen gözlerimiz karakterler, mesafeler, renkler, velhasıl dünya düzeni içinden bilgiler toplar. Resmin bütününde bir parçadan öbür parçaya veya yalnızca bir parçası üzerinde gezinen gözlerimiz, objedeki sayısız yüzeyler üzerinden atlama ve gezinmelerle, bir bütün halinde anlaşılan birleşmeleri, bu netice ile de boşluk mefhumunu (kavramını) meydana getirirler. Göz objeleri zihinde tanımak için, üzerinde gezinirken, şekillerin biçimlerini, sınırlarını, plastik ölçülerini, -kalınlıklarını- kavramak ister. Gözün, eşya üzerindeki hareketleriyle aynı anda, insandaki duygu melekesinin onları bütünleyerek, plastik ölçülere sahip varlıklar olarak tanınmasını mümkün kılar.
Plastik Boşluk
Sonsuz boşluk fikirleri, Batı sanatında, Rönesans’ın başından 19. yüzyıl ortalarına kadar sürer. Bu devirler içinde sanatçılar, tabiattaki sonsuz boşluğu, derin boşluk hayaliyle kavramışlardır. Bugün sanatçılar, ifadeye canlılık ve kesinlik verebilmek için, saf, gölgeli ve sığ mesafe kavramını şahsî icatları için daha içten ve samimi bulmuşlardır. Çağdaş sanatçılar, resim alanında birbirinden kesinlikle ayrılan sınırlanmış sahalar boyuyorlar. Eser, bize kontrol edilebilen bir uyumluluğu anlatıyorsa, her zaman kabul edilebilecek mesafe kavramını da taşıyor demektir.
Alan kavramı, resim sanatı kronolojisinde, her zaman ve mekânda, çeşitli sınırlarla duyguyu beslemiştir.
Boşluk kavramının sınırları, zaman ve bölge farklılıkları bakımından, çeşitli medeniyet bölgelerinde, stil ve karakteristikler yönünde gelişir. Her zaman ve mekânda belirli ölçülerle görüş, anlayış ve kavrayış biçimlerini içine alır.