Yunanlı heykeltraşlar hareketi temsilde, kumaş (draperie) kıvrımlarını ve kenar çizgilerini organize ettiler. Bu buluş sayesinde kumaşların zengin kıvrımları ile çizginin devamlılığını ve bakışı kenar ve çizgilerde tutmayı aradılar. Bu anlayış, durgun ve sessiz figürlerde, mekânda kabul edilebilen hareketi anlatabilmek için yapılan ilk tecrübelerdir.
Rönesans sanatçıları hareket meselesini, derin boşlukta, her an değişen, kâh sönen ve dağılan, kâh toplanan ışığın ve karanlığın zıtlıklarında ve kompozisyon düzeninde aradılar.
Füturistler, hareketi, objeleri ve arka plânları ve bütün piktural alanı aynı ilgilerle düzenlediler.
Boşluğun dört boyutlu, boşluk-zaman bütünü anlamındaki bu buluş bir başlangıçtır ve teknik gelişmelerin sanata daha neler getirebileceğini şimdiden kestirmek mümkün değildir.
Boşluğa Ait Genel Bakış
XIX. yüzyıla kadar ressamlar iki boyutlu yüzeyde mesafe kavramını yaratabilmek için, renk çeşitlerinin azalan tezatlarını, koyuluk ve açıklık tonlarını kullandılar. Böylece, mesafelerin sonsuzluk kavramı veya atmosfer perspektifleri açısından hareket ettiler. Ön, orta ve derin boşluk belirtileri resim düzleminin kenarları içinde yer alan şekillerin derinlikte geri çekilen yumuşayan kenarları yanında ön plânlarda daha iri şekillerin yer aldırılması da boşluk kavramını hissettiren sebepler olabilir.
Resme Ait Elemanların Mesafe Özellikleri
Şüphesiz, boşluk kavramını resme ait elemanlarda sınırını çizmek, formüle etmek istemek sanat problemlerinin tam karşıtı bir formülcülük ve mantık olur, ki, bu asla sanat olamaz. Şu nokta sanatın her dalında geçerlidir: Sanatta formül yoktur. Sanatçı yaratmasında yalnızca, heyecanını, sezgisini ve vicdanının sesini dinler. Sezgi yolu, elemanları en doğru dengelemeye ve zevkinin en üstün ürünlerini vermeğe sanatçı için yeterlidir. Şahsî açıklamalar olan sanat, insanoğlunun bir ürünüdür. Sanat için yazılanlar sanatçının kültürünü belirleyebilir; fakat yaratma için faydasızdır.