Neden İstatistik?
İçinde yaşadığımız dünya hızla değişmektedir. Günlük gazetelere bir göz atar radyo-Tv yayınlarını izlersek, ele alınan konu ne olursa olsun, sayısal ifadelerin sık sık kullanıldığını görürüz. Ayrıca, günlük yaşamımız süresince karşılaştığımız “ne kadar”, “ne zaman”, “nerede”, “nasıl” ve “kaç tane” gibi soruları çoğu kez sayısal ifadelerle cevaplayabiliriz. İstatistik sayısal bilgileri inceleyen bir bilim olduğuna göre, istatistik bilgisi en azından çevremizde olup bitenleri anlama ve bunları başkalarına anlatmada yardımcı olur.
Öte yandan, çeşitli alanlarda karşılaşılan sorunlara çözüm yolları bulma ihtiyacı gün geçtikçe artmaktadır. Bunu yanı sıra, sorunları çözümlemede “pratik muhakeme” ya da geleneklere dayanma yerine gözlemlerde bulunarak sonuçları bilimsel yollarla inceleme ihtiyaç ve eğilimi de gün geçtikçe güçlenmektedir. Böyle bir ortamda farklı alanlarda günlük meselelerin ötesinde işlem ve sorunlarla uğraşan kişilerin, doğal bir parçası olan istatistiğin yöntemlerini bilmesi bir zorunluluktur. Çünkü;
a) Herhangi bir alanda çalışan bir kişi, aynı alanda başkalarının ortaya koyduğu bilgileri anlayıp değerlendirmek zorundadır. Farklı alanlarda yapılan çalışmaların çoğunda, bulgu ve görüşler istatistiksel biçimde verilir ya da istatistik kavramları ile ilgili kuram ve görüşlerden söz edilir. Söz konusu istatistiksel kavramlar, günümüz bilimcilerinin sorunu ele alış ve bunlarla ilgili düşünüş biçimi şekillendirmede önemli bir yer tutar. Sorunların ele alınış ve bunlarla ilgili düşünüş biçiminden habersiz olan ve çalışma alanının diğer elemanlarıyla fikir alış verişi kuramayan bir kimsenin çalışmalarında etkili olması beklenemez.
b) Herhangi bir alanda çalışan ya da yetişmekte olanların da araştırmalar yapması beklenir. İyi bir araştırma düzenlemek, yürütmek ve toplanan bilgileri uygun biçimde çözümlemek ise, istatistik bilgisi ve anlayışı gerektirir. Araştırmalarda istatistik ve teknik yöntemlerinden yararlanmak araştırmaların teknik değerini istatistik teknik ve yöntemlerinden yararlanmak araştırmaların teknik değerinin artıracağı gibi zaman, para ve emek yönünden ekonomi de sağlar çünkü istatistik teknik ve yöntemlerinden yararlanarak daha başlangıçta bazı kör denemelerden kurtulmak, daha da önemlisi, sonuca bağlanabilecek bir araştırma planlayıp yürütmek mümkün olur.
c) İstatistik bilgi ve anlayışı bir bakıma, bilimsel yöntem anlayışı demektir istatistiksel vardama bilimsel vardamanın kendisidir. Bilimsel vardama ise, bilimsel yöntemin yeni bilgiler ortaya koymada çoğu kez kullanıldığı tümevarım (induktive) yöntemidir. Tümevarım yöntemine günümüzde o kadar çok önem verilir ki bazı bilimciler yeni bilgiler ortaya koymanın en iyi yolunun hatta tek yolunun,bu olduğunu savunurlar. Bu savın olup olmadığı tartışılabilir. Ancak, bilimin gelişmesinde tümevarım yönteminin katkısı da inkar edilemez. Herhangi bir alanda sorunlara bilimsel yollarla çözümler bulmaya çalışan bir kimsenin bu denli önemli bir yöntemi yeterince bilmeden tam başarı sağlaması beklenemez.
Unutmamak gerekir ki, bir araştırmanın düzeni teknik yönden hatalıysa,hiçbir istatistik teknik ve yöntemi böyle bir araştırmadan geçer ve güvenilir sonuçlar çıkarma olanağı sağlayamaz; başı ve sonu belirsiz verileri anlamlı hale getiremez. Bu nedenle istatistik bilgi ve anlayışı yalnız veriler toplandıktan sonra değil, araştırmanın düzenlenmesi ve yürütülmesi aşamalarında da gereklidir. Bunu sağlamanın en uygun yolu da istatistik teknik ve yöntemlerini gereğince öğrenmektir.
|