[HandaN]

ÖDÜLE LAYIK GÖRÜLEN ESERLER:

Buraya kadar açıklandığı gibi jüri, Anitkabir proje yarışmasına gönderilen 49 eserden 3 tanesini "ödül verilmeye değer" bulmuştu. Bunlardan biri ünlü Tannenberg Anıtını yapan Alman Prof. Johannes Kruger'in, biri İtalyan Prof. Arnaldo Foschini'nin, biri de İstanbul Mimarlık Fakültesi Profesörü Emin Onat ile Doçent Orhan Arda'nın eserleriydi.
Jüri, bu üç proje hakkında oybirliği ile karar vermiş, ancak bu eserlerden hiç birini ötekine üstün görmemişti. Jüri, bu üç eseri ayrı ayrı eleştirmiş, her üçünde de bazı değişiklikler yapılmasını öğütlemişti. Bu eleştiriler ve öğütler Anıtkabir Proje Müsabakası hakkında jüri raporu kitapçığına göre şöyle özetlenebilir:

a. 9 Numaralı Proje : Prof. Johannes Kruger

"Mozole kısmının pozisyonu ve silueti iyidir. Böylece, toplantı yeri olarak düşünülen ön meydanın ve bütün yan binaların durumu uygundur. Bu meydanın ön tarafı tamamen, yanları ise arkadlar yapılmak suretiyle açık bırakılmıştır. Yapının uzaktan görünüşü sadelik içinde açık ve tesirlidir. Yüksek tavanlı bina içinin, sade ve düzenli işleme tarzı ve lahdin önü güneybatıya doğru ufuklara açılan ve bir dereceye kadar alçak tavanlı bir girinti içine konmasıyla, ağırbaşlı ve şerefli hava yaratılmaktadır. Ne yazık ki dış aksama ait ayrıntının işleme tarzı, aynı güzelliğe sahip değildir. Cephe detayları üslup arzetmemektedir. Çatıya ait problemler de uygun bir surette halledilmelidir."

9. No.lu projenin cepheden görünüşü
9. No.lu projenin iç görünüşü

"9 no.lu projenin seçilmesine anıtın; yerine konuluştaki isabet, uzaktan görünüşteki güzellik, bina içindeki ağırbaşlılık ve resmiyet neden olmuştur. Anıtın ve özellikle esas anıta bağlı yan kısımların, dış mimarinin işlenişinde daha fazla sadelik ve olgunluk teminine çalışılmalıdır."

9. No.lu projenin genel görünüşü

b. 25 Numaralı Proje : Prof.Emin Onat-Doç.Orhan Arda

"Devamlı kademeler teşkil eden teraslar üstünde etrafı kolonatla çevrilmiş geniş bir esas bina yükselmektedir. Kütlelerin bu şekilde geniş kademeler teşkil etmesi sayesinde, tepenin tesiri artırılmakta ve üstü azametli bir surette taçlanmaktadır. Park kısmının geometrik şekilde bölünmesiyle, tepenin arızaları pek göz önünde bulundurulmamıştır. Ne yazık ki binanın içi, dıç üslupla aynı karakterde değildir. Plan düzeninde, girişler pek önemsiz kalmaktadır. Esas anıtın etrafının çok fazla ayrıntıyla doldurulmuş olması, plana zarar vermektedir. Parkı çeviren duvar ve diğer aksamın sadeleştirilmesi iyi olur."

25 no.lu projenin iç görünüşü

25 no.lu projenin cepheden görünüşü

25 no.lu projenin genel görünüşü

"25 No.lu projenin cazibesi, tepeyi güzel bir surette taçlandırmasındadır. Düşey bir kütle teşkil eden 9 ve 44 No.lu projelerin aksine, bu projede yatay bir görünüm söz konusudur. Anıtın etrafını çevreleyen kolonat, projeye özel bir güzellik vermektedir. Asıl anıt kısmını çevreleyen, yan taraflardaki aynntılar ortadan kaldırıldığı takdirde, daha açık ve belirgin bir mimarinin elde edilip edilmeyeceği konusu incelemeye değer. Anıtın iç ve dış mimarisi birbirine uygun bir stilde yapılmalıdır."

25 no.lu projenin genel görünüşü

c. 44 Numaralı Proje : Prof.Arnaldo Foschini
"Bu proje olgun ve güzel bir eserdir. Anıt, tepenin büyük bir teras haline getirilmiş en yüksek kısmına konulmuş ve kare bir plan üzerinde yükselen bir bina kütlesinden ibarettir. Binanın ölçülerinde tam bir isabet vardır. Mozolenin gövdesi, hiçbir yan bina aksamı tarafından bozulmaksızın bütün açık ve saflığıyla ortaya çıkmaktadır. Müze, muhafızlar dairesi ve buna bağlı diğer bütün yan ihtiyaçları içeren binalar genel bütünlüğü bozmayan, özellikle kuvvetlendiren bir tarzda anıtın ayak ucuna, sol hizasına yerleştirilmiştir. Anıtın içindeki dikine konmuş lahit kısmı tatmin edici değildir.
Bir lahit ancak zemin üzerine konulduğu takdirde azami tesir arz eder. İç kısmın işleme tarzında da fazla bir sadelik gerekirdi. Durum planında bahçe düzenlemesi gereğinden fazla geniş tutulmuş, esas teras fazla şekilperestlik arz etmektedir."

44 no.lu projenin iç görünüşü

44 no.lu projenin cepheden görünüşü

"44 no.lu projenin seçilmesine neden olan esas, anıt gövdesindeki güzellik ve siluetteki belirginliktir. Bina anıtsal bir karakterde olup, tepeyi fazla zorlamadan ona hakim olmaktadır. Sol hizasına yerleştirilmiş olan müze ve diğer yan binalar programda belirtildiği üzere esas mozoleyle daha sıkı irtibata getirilmelidir. Anıt kısmının daha sade ve ciddi olması gerekirdi."