Flip Floplar
1) Flip - Flop Tipleri
Flip-flop'lar iki çıkışa sahiptirler. Bunlar Q ve Q' dir. Q ve Q' birbirlerinin tersidir. Yani Q = 1 ise Q' = 0, Q = 0 ise de Q' = 1 olur. Yalnız aşağıdaki doğruluk tablolarında görüleceği gibi Q ve Q' in aynı olduğu durumlar görülmektedir. Bu durumlar istenmez. Bu nedenle de bu çıkışı veren girişler kullanılmaz. Flip - Flop 'lar clock (saat) palsı ile çalışırlar. Bu palslar sayesinde girişlere göre çıkışlarda değişimler Flip - Flop 'lar lojik kapılardan oluşurlar. Ayrıca Flip - Flop 'lar görülür. Sayıcıların ve Kaydedicilerin temelini oluştururlar.
a) R-S (reset-set) tipi Flip-Flop :
Sembolü İç Yapısı
Doğruluk Tablosu
http://www.akmtele.com/teknik/digite...lop_sembol.gif http://www.akmtele.com/teknik/digite..._flip_flop.gif
S'R'QQ'00110110100111Değişmez
Yukarıda R-S tipi flip-flop 'un Ve Değil kapıları ile çizilmiş iç yapısı ve doğruluk tablosu görülmektedir. Tablodaki S' ve R' 'in 1 olduğu durumda Q ve Q' 'in değişmediği görülür. Bu, çıkışların bundan önceki konumunu sakladığını belirtir. S' ve R' 'in 0 olduğu durumda ise Çıkışların eşit olduğu görülür. Bu durumda flip-floplarda istenmeyen bir durumdur. Bu durumu sağlayan giriş değerleri kullanılmamalıdır.
b) Tetiklemeli R-S (reset-set) tipi Flip - Flop :
Sembolüİç YapısıUyarım Tablosuhttp://www.akmtele.com/teknik/digiteln/digeln04/tetik_rs_flip_flop_sembol.gifhttp://www.akmtele.com/teknik/digiteln/digeln04/tetik_rs_flip_flop.gifQnQn+1SR000X0110100111X0
Tetiklemeli R-S tipi flip-flop R-S tipi flip-flop'un önüne iki adet Ve Değil kapısı eklenerek elde edilmiştir. Flip-flop'a clock palsı gelmediği sürece çıkışlar değişmez. Yukarıdaki tabloda tetiklemeli R-S flip-flopun iç yapısı ve uyarım tablosu görülmektedir. Uyarım tablosu flip-floplarla devre tasarımında kullanılır. Tablodaki X 'ler ise etkisiz elemanlardır. Yani 1 veya 0 olması durumda çıkışlar değişmez. Bazı kaynaklarda (X) yerine (d) 'de yazılmaktadır. Bu işaretin yerine 0 veya1 koyulabilir. Ayrıca tablodaki Qn clock palsından önceki durumu, Qn+1 ise clock palsından sonraki durumu temsil etmektedir. Tablo FF 'un çıkışının Qn'den Qn+1'e geçmesi için S ve R girişlerinin ne olması gerektiğini belirtir.
c) D (data) tipi Flip - Flop :
Sembolü İç Yapısı
Doğruluk TablosuUyarım Tablosu
http://www.akmtele.com/teknik/digite...lop_sembol.gif http://www.akmtele.com/teknik/digite..._flip_flop.gif
DQnQn+1QnQn+1D000000010011101100111111
Yukarıdaki D FF 'un iç yapısında da görüldüğü gibi Tetiklemeli R-S FF 'un iki ucu arasına değil kapısı eklenerek D FF elde edilmiştir. Doğruluk tablosunda görüldüğü gibi D FF clock palsı uygulandığında girişindeki bilgiyi aynen çıkışa iletir. D FF besleme olduğu sürece bilgi saklayabilir. clock palsı uygulanmadığı sürece FF 'un girişleri ne olursa olsun çıkış sabittir. Böylece bilgiyi saklamış olur.
d) T (toggle) tipi Flip - Flop :
Sembolü İç Yapısı
Doğruluk TablosuUyarım Tablosu
http://www.akmtele.com/teknik/digite...lop_sembol.gif http://www.akmtele.com/teknik/digite..._flip_flop.gif
TQnQn+1QnQn+1T000000011011101101110110
T tipi FF 'da J-K tipi FF 'un giriş ucalarının birleşiminden meydana gelmiştir. T FF 'a clock palsı uygulandığında girişindeki bilginin değilini çıkışa verir. Yukarıda T tipi FF 'un iç yapısı doğruluk tablosu ve uyarım tablosu görülmektedir.
e) J - K tipi Flip - Flop :
Sembolü İç Yapısı
Uyarım Tablosu
http://www.akmtele.com/teknik/digite...lop_sembol.gif http://www.akmtele.com/teknik/digite..._flip_flop.gif
QnQn+1 JK00 0X01 1X10 X111 X0
Yukarıdaki tabloda JK FF 'un iç yapısı ve uyarım tablosu görülmektedir.
f) Master - Slave tipi Flip - Flop :
Sembolü İç Yapısı
http://www.akmtele.com/teknik/digite...lop_sembol.gif http://www.akmtele.com/teknik/digite..._flip_flop.gif
Yukarıda Master - Slave FF 'un sembolü ve iç yapısı görülmektedir.
Flip - Flop 'larla Devre Tasarımı
Flip - flop'larla devre tasarlarken ilk önce devreden istenilen çıkışlar belirlenir. Daha sonra tasarım tablosu hazırlanır. Flip - flop'un uyarım tablosuna göre tasarım tablosu doldurulur. En son olarakta tablodan karno haritasına geçiş yapılır ve karnodan devre oluşturulur.
1) R - S tipi Flip - Flop 'la 2 çıkışlı devre tasarımı :
Uyarım TablosuTasarım TablosuQnQn + 1SRClkQaQbSaRaSbRb000X0000X10011010110011001210X01 011X03110101
Şimdi tasarlayacağımız devre için S-R FF'un uyarım tablosundan faydalanacağız. Flip - flop'lar bölümünde de anlattığımız gibi uyarım tablosu FF'un çıkışının bir konumdan diğer bir konuma geçmesi için girişlerin ne olması gerektiğini göstermektedir. İlk önce tasarım tablosundaki Qa sütununu inceleyelim. İlk anda Qa 0 'dır. 1'inci clk palsında Qa 0'dan 0'a geçmiştir. Uyarım tablosundan Qn = 0 ve Qn+1 = 0 olduğu kutuya baktığımızda S 'in 0 R 'nin ise X olması gerektiğini görüyoruz. Bunu tasarım tablosunda Sa ve Ra sütununa yani Qa sütunu ile aynı renkte olan sütunlarına yazalım. Yine Qa sütununa geçelim. 2'inci clk palsında Qa 'nın 0 'dan 1 'e geçiyor. Bunu da uyarım tablosundan inceleyelim. Qn= 0 ve Qn+1 = 1 için S 'nin 1, R 'nin de 0 olması gerekiyor. Bunu da tasarım tablosunda Sa ve Ra sütunlarına yazalım. Bu bu şekilde devam eder, fakat en son satıra gelindiğinde en sondan en başa geçiş ele alınır. Yani Qa sütunundaki en son 1 'den en baş 0 'a geçiş. Diğerlerini de aynı şekilde uyarım tablosu yardımı ile tasarım tablosuna geçirdiğimizde tasarım tablomuz hazırlanmış olur. Şimdi de tasarım tablosundan karno haritasına geçiş yapalım.
Sa içinRa içinSb içinRb içinQa Qb01Qa Qb01Qa Qb01Qa Qb0100X0X0011000110101100111Sa = Qa'. QbRa = Qa. QbSb = Qb'Rb = Qb
Tabloda pembe kutular grupları temsil etmektedir. En alt satırda girişlere göre tanımlar yazılmıştır. Devre tasarımı da bu tanımlara göre çıkartılacaktır. Aşağıda karnonun flip-flop'larla tasarlanmış devresi görülmektedir.
http://www.akmtele.com/teknik/digite...lop_tasarim.gi