Konu fiyat sistemi açısından ele alındığında, Türkiye’de yumurta fiyatlarının serbest piyasa koşullarında arz ve talebe bağlı olarak değiştiği ortaya çıkmaktadır. Fiyatların serbest piyasa koşullarında oluşması, toptancı ve pazarlayıcıların fiyat üzerinde kontrolünü arttırmaktadır.
Bunun dışında özellikle mevsime bağlı olarak talebin değişmesi, ihracattaki darboğazlar ve üretim planlamasının olmaması, yemeklik ve damızlık yumurtada fiyatların yılı içinde önemli dalgalanmalar göstermesine neden olmaktadır. (GÜNEŞ,1985,S.28). Konuyla ilgili yapılan bir çalışmada yumurta fiyatlarının Temmuz ayında yıl içindeki en düşük, Aralık ayında ise en yüksek düzeye ulaştığını ortaya koymuştur (KONAK, 1988, S.89)
Türkiye’de ilgili dönemle re el fiyatlarla yumurta üretici fiyatlarında %10 oranında bir azalma, yumurta tüketici fiyatlarında %17 oranında bir azalma, yumurta yemi fiyatlarında ise %31 oranında bir artış görülmüştür (Tablo.3)
Yapılan bir araştırma Türkiye’de 1 kg. yumurta için tüketicinin ödediği fiyatın %74’ünün üretici eline geçtiğini, %26’sının ise pazarlama marjı olduğunu ortaya koymuştur (AÇIL-ARIKAN, 1982, s.85)
Ayrıca yine yapılan bir araştırmada kooperatif ortağı olan üreticilerin olmayanlara göre yumurta fiyatlarında %9,86 oranında bir fazlalık elde ettikleri saptanmıştır (ÇIKIN, 1980,S.311)
2.7 Yumurta İhracatı
Türkiye yumurta ihracatında 1981 yılından sonra büyük gelişme görülmüş, 1984 yılında en yüksek düzeye (54609 ton) ulaşılmıştır. 1981 yılında yumurta ihracatı 3100 ton iken, 1990 yılına gelindiğinde %20 azalmış ve 2500 ton olarak gerçekleşmiştir. (Tablo.1) Yumurta ihracatı genelde Arap Ülkeleri ile Almanya’ya yapılmaktadır. Türkiye’nin 1990 yılında gerçekleştirdiği 2500 tonluk yumurta ihracatının parasal değeri yaklaşık 4.06 milyon dolardır. Bu değer Türkiye’nin 1990 yılında gerçekleştirdiği toplam tarım ve hayvancılık ihracatı içinde %0.17, genel ihracat içinde ise %0.03 oranında bir pay almaktadır (DPT, 1993, S.15)
2.8 Yumurta İthalatı
Türkiye 1981 yılında yumurta ithalatında bulunmamıştır. 1982’de 20 ton olan yumurta ithalatı, 1986 da 3056 tona çıkmış, 1990 yılında ise 254 ton olarak gerçekleşmiştir (Tablo.1)Yumurta ithalatı genelde Yugoslavya,Romanya,Fransa ve Hollanda gibi ülkelerden yapılmaktadır. Türkiye’nin 1990 yılında gerçekleştirdiği 254 tonluk yumurta ithalatının parasal değeri yaklaşık 701 dolardır. Bu değer Türkiye’nin 1990 yılın da gerçekleştirdiği toplam tarım ve hayvancılık ithalatı içinde %0.05, genel ithalat için de %0.003 oranında bir pay almaktadır. (DPT
|