| |
| Ana Sayfa | Kayıt ol | Yardım | Ortak Alan | Ajanda | Bugünkü Mesajlar | XML | RSS | |
29-01-2007, 08:52
| #1 | ||
| Guest 
Mesajlar: n/a
|
TAVUKÇULUK 1.GİRİŞ; Bugün gerek dünyada, gerekse ülkemizde artan nüfusun sağlıklı ve dengeli beslenmesinin, kısa zamanda, en ucuz ve bol üretimle karşılaması ulaşılmak istenen hedeflerdendir. Bu açıdan bakıldığında diğer hayvancılık dallarına oranla yüksek üreme gücü ile hızlı ve ekonomik hayvansal protein üretimine olanak tanıyan tarımda geniş arazi gerektirmeyen kurak ve verimsiz toprakların değerlendirilmesine olanak tanıyan, tavukçuluk üretim dalının bir alt sektörü durumunda olan yumurta tavukçuluğu büyük bir önem kazanmaktadır. Türkiye, yumurta tavukçuluğunda özellikle 1980’li yıllarda hızlı bir gelişme görülmesine ihtiyaca yönelme şeklindeki olumlu tabloya karşılık, değişik konularda karşılaşılan sorunlar ve dağ boğazlar, hem üreticiyi hem de tüketiciyi olumsuz yönde etkilemiş ve sektörün zaman zaman bunalıma düşmesine neden olmuştur. İşbu bu çalışmada temel amaç Türkiye’de yumurta tavukçuluğunu ekonomik yönleriyle ortaya koymak, karşılaştığı sorunları belirlemek ve bu sorunların çözümüne ilişkin bazı öneriler getirmektir. Çalışma 1981-1990 dönemi itibarıyla ele alınmıştır. Konu ile ilgili veriler DPT DİE,Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı ve diğer ve diğer kamu kuruluşların yayınladığı kaynaklardan sağlanmıştır. Ayrıca bu konuda daha önce yapılan çalışmalardan da yararlanılmıştır. 2. Türkiye’de Yumurta Tavukçuluğunun Ekonomik Yönden İncelenmesi 2.1 Tavuk Varlığı :Ülkemizde DİE tavuk ve horoz sayısını birlikte vermek tedir. 1981 yılında yaklaşık 57 milyon olan tavuk ve horoz varlığı 1990 yılına gelindiğinde %70 artmış ve yaklaşık 97 milyona ulaştırmıştır (Tablo.1) 1990 yılındaki 97 milyon olan tavuk ve horoz varlığının 44 milyonunun et tavuğu, 53 milyonunun ise yumurta tavuğu olduğu bildirilmektedir (DİE. 1992.S.15) 2.2 Yumurta Tavukçuluğu İşletmelerinin Durumu :Türkiye’de Yumurta tavukçuluğu ile ilgili işletmeleri; a) Damızlık ve Yumurta ve civciv üretimiyle ilgili işletmeler b) Yemeklik yumurta üretimiyle ilgili işletmeler, olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür. (DPT,1991,S.158) 1987 yılı verilerine göre Türkiye’de 68 tane damızlık yumurta ve civciv ü retiminde bulunan işletme vardır. Bunun 59 tanesi kamu kuruluşu,9 tanesi ise özel kuruluşa ait işletmelerdir. Kamu kuruluşlarının sayısı çok olmakla birlik te kapasiteleri 0-10.000 tavuk civarındadır. Özel sektörde ise 10.000 den az tavuk kapasiteli işletmeler yanında 25.000- 50.000 kapasiteli işletmeler yanın da, 25.000-50.000 kapa siteli işletmelerin bulunduğu dikkati çekmektedir. (Tablo.2) | ||
 |
| |
|
29-01-2007, 08:52
| #2 | ||
| Guest
Mesajlar: n/a
| Yemeklik yumurta üreten işletmeler ise ya dışarıdan ya da alarak veya uygun kapasitede de ise,civcivlerini kendileri büyüterek faaliyet göstermektedir. Türkiye’de 1987 yılı verilerine göre yemeklik yumurta üretiminde bulunan 3264 işletmenin % 64.77’si 0-2500 tavuk kapasitesine sahiptir. (Tablo.2) 2.3 Yumurta Tavukçuluğunda Finansman Düzeni Türkiye’de yumurta tavukçuluğu ile ilgili olarak üreticilere T.C. Ziraat Bankası tarafından kredi verilmektedir Fakat üreticilerin kredilerden yararlanabil mesi için belirtilen asgari kapasite veya bunun üzerinde işletme kurmaları veya kurulu işletmeye sahip olmaları gerekmektedir. Yumurta tavukçuluğu işletmelerinin cinsine göre asgari kapasite;yer de yumurta tavukçuluğunda 1.000 adet Tavuk kafeste yumurta tavukçuluğunda 2.000 adet tavuk, damızlık yumurta tavuğu işlet meciliğinde ise 1.000 adet tavuk olarak bildirilmektedir. (ÇADIRCI, 1989,s.9) 1990 yılı itibariyle, T.C. Ziraat Bankası tarafından 4.000 ve daha fazla ta vuk kapasitesine sahip işletmelere yönelik olarak, kafeste yumurta tavukçuluğuna ait 10 proje için 1.4 milyon TL. Yatırım tutarı ayrılmıştır.(T.C. Ziraat Bankası Zirai Krediler Müdürlüğü 1990 yılı kayıtları) YILLAR TAVUK VE horoz VARLIĞI (Bin Adet) INDEKS (1981=100) YUMURTA Üretim(Ton) İNDEKS (1981=100) YUMURTA İhracat (Ton) (1981=100) YUMURTA İthalat (Ton) İNDEKS (1982=100) (X) 1981 56753 100 261000 100 3095 100 - - 50646 89 285000 109 1305 333 20 100 60435 106 287000 110 17000 549 - - 60472 107 300000 115 54609 1764 1220 6100 61046 108 340000 130 42777 1382 2223 11115 58039 102 355000 136 24496 791 3056 15280 58045 102 370000 142 21584 697 812 4060 58790 104 386000 148 10020 324 332 325 64078 113 395000 151 4992 161 65 325 96676 170 411000 157 2476 80 254 1270 Tablo. 1: Türkiye’de Tavuk-Horoz Varlığı,Yumurta Üretimi, İhracat ve İthalatındaki Gelişmeler (1981-1990) (x) 1981 Yılında yumurta ithalatı olmadığı için indeks hesabında 1982-100 esas alınmıştır Kaynak: DİE, Türkiye İstatistik Yıllığı, Ankara, Çeşitli Yıllar DPT, Yıllık raporlar, Ankara, Çeşitli Yıllar | ||
| |
|
29-01-2007, 08:52
| #3 | ||
| Guest
Mesajlar: n/a
| YEMEKLİK YUMURTA ÜRETEN İŞLETMELER DAMIZLIK YUMURTA VE CİVCİV İŞLETMELERİ KAPASİTE (TAVUK SAYISI) İŞLETME SAYISI (ADET) % KURULUŞLAR KAPASİTE (TAVUK SAYISI) İŞLETME SAYISI (ADET) % 0-2500 2114 64.77 0-10000 59 86.77 2500-5000 554 16.97 0-10000 3 4.41 5000-10000 289 8.85 10000-25000 2 2.94 10000-25000 204 6.25 25000-50000 4 5.88 25000-50000 74 2.27 50000’den fazla 29 0.89 - 68 100.0 TOPLAM 3264 100.00 Tablo.2 Türkiye’de damızlık yumurta ve civciv ile yemeklik yumurta işletmelerinin tavuk kapasitesine göre dağılımları (1987) Kaynak: DPT, Altıncı B.Y.K.P. Tarım ve Hayvancılık Özel İhtisas Komisyonu Kanatlı Hay anlar Altı Komisyonu Raporu Ankara 1989 ÜRETİCİ FİYATLARI (1) TÜKETİCİ FİYATLARI (2) YIL LAR TL (ADET) Cari İndeks (1981=100) Reel (x) indeks (1981=1000) TL (ADET) Cari İndeks (1981=100) Reel (x) indeks (1981=1000) TL/ KG Cari İndeks (1981=100) Reel (x) indeks (1981=100) 1981 9 100 100 10 100 100 20 100 100 11 122 97 12 120 97 26 130 102 13 144 87 14 140 84 38 190 114 18 200 80 22 220 88 60 300 120 26 289 81 26 260 73 80 400 112 32 356 77 33 330 71 100 500 108 53 589 97 55 550 90 175 875 143 81 900 84 81 810 76 310 1550 145 142 1578 88 149 1490 83 500 2500 139 223 2478 90 228 2880 83 720 3600 131 Tablo.3 Türkiye’de yumurta Üretici ve Tüketici ile Yem Fiyatlarındaki Gelişmeler (x) 1981-100 Bazlı Toptan Eşya Fiyat İndeksi Kullanılarak Hesaplanmıştır. Kaynak : (1) DİE, Çiftçi Eline Geçen Fiyatlar, Ankara, Çeşitli Yıllar (2) DİE, Türkiye İstatistik Yıllığı, Ankara, Çeşitli Yıllar (3) T.Z.O.B. Zirai ve İktisadi Rapor (1990-91), yayın no:168, Ankara,1992 2.4 Yumurta Üretimi Türkiye’de yumurta üretimi özellikle 1960’lı yıllarda önem kazanmıştır. Asıl gelişme ise son 15 yıl içerisinde olmuştur. 1981 yılında 261 bin ton olan yumurta üterimi, 1990 yılına gelindiğinde %57 artmış ve 411 bin tona ulaşmıştır (Tablo_1). Bu üretim artışın da en önemli faktör olarak ise,son yılarda modern tekniklerle üretim yapan işletmelerin sayısındaki artış gösterilmektedir (UZMAY,1991,s.94) Türkiye’de altıncı B.YK.P’na göre yumurtada gerçekleştirilmesi planlanan yıllık yıllık ortalama üretim artışı %6.7’dir. 1994 yılı için yumurta üretim hedefi ise 560 bin ton olarak belirlenmiştir. 2000 yılında yumurta üretiminin 944 bin tona çıkması beklenmek tedir (DPT, 1990,S.57) 1991 yılı verilerine göre, Türkiye’de yumurta üretim değeri, hayvansal üretim değeri içinde %5.16, toplam tarımsal üretim değeri içinde ise %1.78 oranında bir pay almak tadır (DPT, 1993,S.14) | ||
| |
|
29-01-2007, 08:53
| #4 | ||
| Guest
Mesajlar: n/a
| 2.5 Yumurta Tüketimi Türkiye’de kişi başına yumurta tüketimi 1981 yılında 89 adet iken, 1985’de 103 adete, 1990’da 127 adete yükselmiş olmasına rağmen, yine de gelişmiş ülkelerin düzeyinden düşüktür. Örneğin kişi başına yumurta tüketimi Fransa’da 250, Almanya’da 253 adet İngiltere’de ise 198 adettir. (UZMAY,1991, S.35) Altıncı B.Y.K.P’da kişi başına yumurta tüketimi 1990 yılı için 7.430 kg, plan dönemi sonunda ise 8.830 kg olarak tahmin edilmektedir. Bu değerin 2000 yılında kişi başına 11.640 kg’ a ulaşması beklenmektedir. Türkiye’de yumurta üretiminin %5-15 kadarının ihraç edilmesi, kalan miktarın ise ülke içinde tüketilmesi nedeniyle kendine yeterli kabul edilmektedir (DPT, 1991,S.190) 2.6 Yumurta Pazarlama ve Fiyat Sistemi Türkiye’de yumurta pazarlamasında, yeterli soğuk hava deposunun bulunmayışı nedeniyle, üreticiler yumurtalarını hemen satma zorunda kalmakta ve yumurta pazarında büyük bir aracı kitle oluşmaktadır. Yumurtalar üreticiler tarafından ya doğrudan pa zarlanmakta ya da toplayıcılar kanalıyla bölge veya bölge dışı toptancılara dağıtılmaktadır.Toptancılar tarafından kamyonetli dağıtıcı ve yumurta toplayıcıları yoluyla alınan yumurtalar küçük toptancılara iletilmektedir Burada da yine kamyonetli dağıtıcılar tarafından perakende satış yapan çoğunlukla Pazar ve bakkallardan almaktadır (Şekil 1) İhracatçı firmalar ise ya üretimlerini kendileri gerçekleştirerek dış satımda bulunmakta, yada üreticilerle sözleşmeler üzerinde yumurta pazarlamaktadırlar. Türkiye’de tavuk ürünlerinin üretim ve pazarlaması ile Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı uğraşmaktadır. Dış ticaret mevzuunda Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir. Son dönemde uygulanan ithalat rejim kararları ve yönetmeliğine göre damızlık amaçla ithal edilen tavuk yumurtalarında gümrük vergisi CİF’in % 1 alındığı Toplu Konut Fon’unda ise herhangi bir bedel tahsisinde bulunulmadığı, ancak damızlık dışı kuş ve kümes hayvanlarının yumurtalarına (kabuklu, taze, dayanıklı hale getirilmiş ve pişirilmiş) ise CİF’in %15’i ve Toplu Konut fonu olarak her bin adette 17 dolar tahsisin ön görüldüğü belirtilmektedir. (İGEME, 1+990, s.13) İhracatta ise herhangi bir teşvik yoktur. Sadece 1986 yılında her bin adette 10 dolar destekleme ve fiyat istikrar fonundan ödeme yapılmış, 1990 yılında bu uygulama kaldırılmıştır. Türkiye’de son yıllarda kooperatifleşme yolu ile yumurta pazarlama eğilimi de görülmektedir. Bugün önemli yumurta kooperatifleri Başmakcı Tarımsal Kalkınma Kooperaifi (Afyon),Bigadiç Merkez Tarımsal Kalkınma Kooperatifi (Balı kesir), Tavşanlı ve Havalisi Hayvan Üreticileri Tedarik ve Pazarlama Kooperatifi (Kütahya), Dinar sınırlı sorumlu Dinar ve civarı Küçük Evcil Hayvan Temini ve Pazarlama Kooperatifidir (Dinar).Bu kooperatiflerden özellikle Başmakçı Tarımsal Kalkınma Kooperatifi yumurta fiyatlarının belirlenmesinde etkili olmaktadır. Her Çarşamba günü kooperatifte beş ayrı yumurta sınıfı için ayrı ayrı fiyat teşekkül etmekte ve bu telefonla ülke düzeyine yayılmakta, böylelikle kooperatif bir borsa niteliği kazanmaktadır. | ||
| |
|
29-01-2007, 08:53
| #5 | ||
| Guest
Mesajlar: n/a
| Konu fiyat sistemi açısından ele alındığında, Türkiye’de yumurta fiyatlarının serbest piyasa koşullarında arz ve talebe bağlı olarak değiştiği ortaya çıkmaktadır. Fiyatların serbest piyasa koşullarında oluşması, toptancı ve pazarlayıcıların fiyat üzerinde kontrolünü arttırmaktadır. Bunun dışında özellikle mevsime bağlı olarak talebin değişmesi, ihracattaki darboğazlar ve üretim planlamasının olmaması, yemeklik ve damızlık yumurtada fiyatların yılı içinde önemli dalgalanmalar göstermesine neden olmaktadır. (GÜNEŞ,1985,S.28). Konuyla ilgili yapılan bir çalışmada yumurta fiyatlarının Temmuz ayında yıl içindeki en düşük, Aralık ayında ise en yüksek düzeye ulaştığını ortaya koymuştur (KONAK, 1988, S.89) Türkiye’de ilgili dönemle re el fiyatlarla yumurta üretici fiyatlarında %10 oranında bir azalma, yumurta tüketici fiyatlarında %17 oranında bir azalma, yumurta yemi fiyatlarında ise %31 oranında bir artış görülmüştür (Tablo.3) Yapılan bir araştırma Türkiye’de 1 kg. yumurta için tüketicinin ödediği fiyatın %74’ünün üretici eline geçtiğini, %26’sının ise pazarlama marjı olduğunu ortaya koymuştur (AÇIL-ARIKAN, 1982, s.85) Ayrıca yine yapılan bir araştırmada kooperatif ortağı olan üreticilerin olmayanlara göre yumurta fiyatlarında %9,86 oranında bir fazlalık elde ettikleri saptanmıştır (ÇIKIN, 1980,S.311) 2.7 Yumurta İhracatı Türkiye yumurta ihracatında 1981 yılından sonra büyük gelişme görülmüş, 1984 yılında en yüksek düzeye (54609 ton) ulaşılmıştır. 1981 yılında yumurta ihracatı 3100 ton iken, 1990 yılına gelindiğinde %20 azalmış ve 2500 ton olarak gerçekleşmiştir. (Tablo.1) Yumurta ihracatı genelde Arap Ülkeleri ile Almanya’ya yapılmaktadır. Türkiye’nin 1990 yılında gerçekleştirdiği 2500 tonluk yumurta ihracatının parasal değeri yaklaşık 4.06 milyon dolardır. Bu değer Türkiye’nin 1990 yılında gerçekleştirdiği toplam tarım ve hayvancılık ihracatı içinde %0.17, genel ihracat içinde ise %0.03 oranında bir pay almaktadır (DPT, 1993, S.15) 2.8 Yumurta İthalatı Türkiye 1981 yılında yumurta ithalatında bulunmamıştır. 1982’de 20 ton olan yumurta ithalatı, 1986 da 3056 tona çıkmış, 1990 yılında ise 254 ton olarak gerçekleşmiştir (Tablo.1)Yumurta ithalatı genelde Yugoslavya,Romanya,Fransa ve Hollanda gibi ülkelerden yapılmaktadır. Türkiye’nin 1990 yılında gerçekleştirdiği 254 tonluk yumurta ithalatının parasal değeri yaklaşık 701 dolardır. Bu değer Türkiye’nin 1990 yılın da gerçekleştirdiği toplam tarım ve hayvancılık ithalatı içinde %0.05, genel ithalat için de %0.003 oranında bir pay almaktadır. (DPT | ||
| |
 |
| Bu konuyu arkadaşlarınızla paylaşın |
| Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir) | |
| |
 |  |
Normal
