1. AYÇİÇEĞİ ISLAHI
Ayçiçeği yabancı döllenen bir bitkidir. Bu nedenle, yabancı döllenen bitkilerde uygulanan ıslah yöntemleri veya modifiye olmuş şekilleri, ayçiçeği ıslahında başarıyla uygulanabilmektedir(Dedio ve Putt,1980;Fick,1978).
Ayçiçeği, yabancı döllenen bir bitki olduğu için, diğer kendine döllenen yağ bitkilerine göre, ıslahı oldukça zordur. Ayçiçeğinde ortaya çıkan erkek kısırlık nedeniyle, özellikle hibrit çeşitlerin ıslahında büyük başarılar elde edilmiştir.
1.1. Islah Amaçları
Ayçiçeği ıslahında başarılı sonuçlar alabilmek için öncelikle ıslah amacının çok iyi belirlenmesi gerekmektedir. Çünkü, seçeceğimiz ıslah yönteminden, kullanacağımız ebeveyn materyale kadar, tamamı buna bağlıdır. Ayçiçeğinde üzerinde çalışılan ıslah amaçları;ülkenin ve bölgenin koşullarına ve ıslahçının özel isteklerine göre değişmektedir.
Ayçiçeğinde başlıca ıslah amaçları:
a. Tohum verimi
b. Yağ içeriği ve verimi
c. Yağ kalitesi
d. Protein içeriği
e. Tohum iriliği ve ağırlığı
f. Kısa bitki boyu
g. Yatmaya dayanıklılık
h. Tabla şekli ve duruşu
i. Erkencilik
j. Hastalıklara dayanıklılık
k. Orobanşa dayanıklılık
l. Zararlara dayanıklılık
m. Kuş zararına dayanıklılık
n. Su ve sıcaklık stresine dayanıklılık
o. Kabuk oranının düşük olması
p. Tek tabla oluşum dır.
1.2. Uygulanan Islah Yöntemleri
Seleksiyon: Karışık bir popülasyon içerisinden, üstün özelliklere sahip bitkilerin seçilerek denemeye alınması sonraki yıllarda üretilmesi esasına dayanan bir ıslah yöntemidir. Ayçiçeğinde seleksiyon ıslahı, toplu seleksiyon ve döl kontrollü tek tip seleksiyon olmak üzere iki şekilde uygulanır. Ayrıca bunlara ilave olarak tekrarlamalı seleksiyon yöntemi de uygulanmaktadır. |