KALSİYUM
Kalsiyumun Eksikliğinde Ortaya Çıkan Semptomlar.
Bu semptomlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
a) Büyüme hızının düşmesi veya büyümede gerileme,
b) Yem tüketiminde azalma,
c) Bazal metabolik hızın yükselmesi,
d) Aktivite ve duyarlılığın azalması,
e) Osteoporosis veya kalsiyum düşüklüğünde görülen raşitizm,
f) Yürüme ve duruşta anormallik,
g) Dahili kanamalara karşı istidadın artışı,
h) İdrar hacminde büyük çapta artış,
i) Yumurta kabuğunda incelme,
j) Yumurta veriminde düşme,
k) Tetani,
l) Hayat süresinin kısalması.
Yukarıdaki semtomların yanı sıra, kalsiyum eksikliğinde, bazı kimyasal değişmeler süratle meydana gelir. Serum kalsiyum düzeyi ve bütün karkasda Ca ve Mg kapsamları azalır. Buna mukabil serum inorganik fosforu, Mg, fosfatez enzimi, eritrositlerdeki Mg, kan şekeri, hemoglobin kapsamı ve yumuşak dokuların kalsiyumu değişmeden kalır. Kalsiyum eksikliğine maruz hayvanların kemikleri önemli derecede demineralize olur. Kül ve kalsiyum kapsamları normal düzeylerinin yarısına kadar düşer.
Kemiğin Yapısı
Vücutta bulunan kalsiyumun %90’ından fazlası kemiklerde yer alır. Yağı çıkarılmış ve kurutulmuş kemiğin üçte birine yakın ağırlığını tek başına kalsiyum teşkil eder. Kemiğin büyük bir kısmını kalsiyum fosfat meydana getirirse de, buna ilaveten %13 kalsiyum karbonat, %2 magnezyum fosfat, %5 diğer maddeler, %0.5-3 de sitratlar mevcuttur. Metabolik aktivitenin en fazla olduğu kemiklerde florürlerin depolanması çok süratlidir. Düşük düzeylerde fluorürler, kemiklerin esansiyel olmasa bile önemli bir komponenti durumundadır. Fakat aşırı fluorür kemiklerde “osteosclerosis” adı verilen patolojik duruma sebep olur, kemikler aşırı derecede sertleşir, osteosclerosis’in ilk belirtileri omurga üzerinde görülür.
Kemiğin fosfat kristalleri, apatitik kalsiyum fosfatınkilerle kıyaslanabilir. Hidroksiapatit buna iyi bir minorolojik örnek teşkil eder. Kemiğin kimyasal yapısı henüz tam olarak bilinmemektedir. Bunun nedeni fosfatların kimyasının çok kompleks oluşudur. Sentetik ve biyolojik hidroksiapatitler üzerinde yapılan çalışmalar, kemik mineralinin apatit kısmının aşağıdaki formüldeki gibi olmadığını, bunun yerine kalsiyumca %10 eksik olduğunu göstermiştir.
Ca4 (PO4)3 (OH)1
Infrared çalışmalar da, kalsiyumca eksik apatitlerdeki kaybolan elektronik yükün, nötraliteyi sağlamak için yeterli miktardaki ortafosfat iyonları arasında teşekkül eden hidrojen bağlantısıyla telafi edildiğini ortaya koymuştur.
Serumda Bulunan İyonize ve Bağlı Kalsiyum İle Serum Fosfatları
Serum proteinlerinin, kalsiyumun ne kadarının serbest ve ne kadarının bağlı olduğunu tayin eden başlıca faktör olduğunu çalışmalar göstermiştir. Bununla beraber, paratiroid hormonu ve vitamin D’nin kandaki total ve iyonize kalsiyum düzeyi üzerinde önemli bir etkisi vardır (Şekil 20). Plazma kalsiyumunun sadece % 6.5 kadarı şelatlaşmış formda olup, bunun da yarısı sitrat ve fosfatla birleşmiş bir durumdadır. |