Potasyum İhtiyacı
Potasyum ihtiyacının civcivlerde rasyonda %0.17 olarak saptanmış olmasına rağmen bunun rasyonun fosfor düzeyine göre değişebileceği tespit edilmiştir. %0.16 düzeyinde diyetsel potasyum mortaliteyi önlemekle beraber, diyetsel fosfor düzeyi %0.6 olduğu zaman maksimum büyüme için potasyum ihtiyacı %0.2; fosfor düzeyi %0.35 olduğu zaman ise potasyum ihtiyacı %0.24 olarak saptanmıştır. Civcivlerin potasyum ihtiyacını tespit için yapılan çalışmalar sonunda elde edilen sonuçlar oldukça değişiktir. Yüksek enerjili rasyonlarla beslenen ve hızlı büyüme gösteren civcivlerde ihtiyacın %0.3 hatta %0.4 bile olabileceği öne sürülmüştür.
Tavşanlar en az %0.6 diyetsel potasyuma ihtiyaç göstermektedirler ki bu aşağı yukarı hindi palazının gösterdiği ihtiyaç düzeyine eşittir.
Pratik rasyonların potasyum kapsamları ekseriya % 1 civarındadır ki bu kanatlıların ve diğer hayvanların minimum ihtiyaçlarının çok üzerindedir. Bu nedenlerle bu rasyonlarla beslenen hayvanlarda potasyum eksikliği söz konusu değildir.
KLOR
Klor’ürlerin fizyolojik önemi uzun zamandan beri bilinmekle beraber, klorün esansiyel bir element oluşu ancak 1930’ların sonuna doğru fareler üzerinde yapılan denemeler sonunda anlaşılmıştır. klorürlerce eksik diyetlerle beslenen farelerde büyüme gerilemiş ve ortaya çıkan semptomların da sodyum eksikliğinde tespit edilenlerden farklı olduğu görülmüştür. En önemli semptom, büyüme hızında düşme olmakla beraber, bazı hayvanlarda galvanik şokla veya işitmeyle ilgili bir uyarma ile tetani meydana getirebilmiştir. Klorca eksik rasyonlarla beslenen hayvanlarda kan klorür düzeyi düşmüş, fakat karbonat miktarı ise artmıştır. Klorür eksikliğine maruz farelerde idrarda hemen hemen hiç klorür saptanmaması, hayvanların böyle durumlarda vücutta klor’ü muhafaza etme kabiliyetlerinin oldukça fazla olduğunu göstermiştir.
Klorun Fonksiyonları
Ekstraselüler ortamda sodyuma karşı yer alan dominant anyondur. Proteinle birleşmek için affinitesi çok zayıftır. Bu özelliği, bulunduğu ortamın iyonik kuvvetine daha fazla katkıda bulunmasına imkan verir. Yukarıda işaret edildiği gibi, K+ ile hücreye de girer. Çok aktif bir şekilde nakledilir. Mide öz suyundaki belirli H+ konsantrasyonu için, gastrik mükoz hücreleri çok aktif bir şekilde klorürleri naklederler.
Klor Eksiklik Semptomları ve Klor İhtiyacı
Saflaştırılmış rasyon kullanılarak yapılan çalışmalarla civcivlerde klor eksiklik semptomları aşağıdaki gibi saptanmıştır. Kg’da sadece 190 mg Cl kapsayan rasyonlarla beslenen civcivler son derece zayıf bir büyüme göstermişler, kan klorür düzeyleri düşmüş ve genel bir dehidrasyon görülmüştür. Ölüm nispeti de yüksek olarak bulunmuştur. Bazal rasyonların Kg’ına 1200 mg Cl ilave etmekle büyüme optimum düzeye ulaşmış ve eksiklik semptomları tamamen ortadan kalkmıştır. klor eksikliğine maruz hayvanların rasyonlarına ilave edilen fazla miktarda sodyum ve potasyum civcivlerin büyümelerini etkilememiş ise de, bazal diyetlerde bu katyonların artışı ile mortalite ve sinirsel semptomlar da artmıştır. Bazal rasyonun kilogramına katılan 676-1352 mg bromür, sinirsel semptomlar müstesna diğer klor eksiklik semptomlarını kısmen önlemiştir. Daha yüksek düzeyde bromürlerin ise, bu semptomları önlemede daha yararlı bir etkisi olmamıştır. Rasyonun kilogramına ilave edilen 537-1074 mg iyodürler ise büyümeyi geriletmiş mortalite ve sinirsel semptomların meydana gelmesine sebep olmuştur. Bu durum iyodürler ve k klrorürler arasında antagonistik bir interaksiyonun mevcut olabileceğini akla getirmiştir. Rasyona sokulan (268 mg/kg rasyon) fluorürlerin ise, klorür eksikliğini etkilemediği saptanmıştır.
Klorca noksan bir beslemeye tabi tutulan civcivler ani ve keskin gürültü ile tetani’ye benzeyen sinirsel bir reaksiyon göstermekte, bacaklarını geriye uzatarak öne doğru düşmekte ve ancak 1-2 dakika sonra kendilerine gelebilmektedirler. Fakat ikinci spazm ancak belirli bir süre geçtikten sonra ortaya çıkarılabilmektedir. |