Bazı yemlerin bakır kapsamları Tablo 45’te verilmiştir. Gerçi Amerikan Milli Araştırma Konseyi (NRC) civcivler için bakır ihtiyacını 2 ppm olarak bildirmiş ise de, North Carolina ve California Üniversitelerinde yapılan çalışmalar ihtiyacın bunun çok üzerinde olabileceğini göstermiştir. Çeşitli otoritelerce tavsiye edilen düzeyler 10 ppm civarında olup emniyet payını da kapsamaktadır. birçok şartlarda pratik rasyonlar bakırla dışarıdan desteklenmeyi gerektirmemektedir.
Deneysel bakır eksikliği meydana getirebilmek için, büyük bir kısmı kuru yağsız sütten ibaret olan rasyonları kullanmak zorunludur. Saflaştırılmış rasyonlarda kullanılan diğer materyaller, bakır kontaminasyonundan dolayı kullanılmamalıdır.
MOLİBDEN
Aşırı miktarda alındığı zaman molibden’in toksik bir element olduğu uzun yıllardır bilinmektedir. Molibden’in, karaciğer, bağırsaklar ve sütte bulunan ksantin oksidaz (Xanthine Oxidase) enziminin yapılması için mutlaka zorunlu olduğu daha sonra yapılan çalışmalar sonunda ortaya çıkmıştır. Süt ve diğer hayvansal dokularda yer alan ksantin oksidaz (dehidrojenaz) enzimleri, purinler aldehitler pterin’ler indirgenmiş difosfopsidin nükleotid (NADH) dahil çok sayıda substratın oksidasyonunu katalize etmektedirler. Bu enzim, kompleks bir prostetik grup olarak molibdenin yanı sıra demir ve flavin adenin dimukleotid de (FAD) kapsamaktadır.
Molibden Eksikliği
Molibdence düşük rasyonlarla beslenen civcivlerde (bilhassa ilave olarak düşük düzeyde sodyum tungset alanlarda) büyümenin gerilediği çeşitli araştırıcılar tarafından bildirilmiştir.
Tungstatlar, ksantin dehidrojenaz teşkili için molibden’in kullanılmasını rekabet yoluyla engellemektedirler. Yapılan bir çalışmada, saflaştırılmış soya proteini kapsayan ve kg’ında 4.5 mg çinko ihtiva eden rasyonun molibden ile desteklenmesi civcivde büyümeyi %6 düzeyinde artırdığı tespit edilmiştir. Fakat aynı çalışmada Kg rasyonda 60 mg çinko bulunması halinde yukarıdaki sonuç alınamamıştır. Soya proteini yerine kazein kullanıldığı zaman rasyonun çinko düzeyi düşük olsa bile, ilave molibden ile büyümede bir artış sağlanmıştır. Yapılan analizler sonucu soya proteininin kilogramında 1.05-1.09 mg Mo, kazeinin ise 0.17-0.2 mg Mo ihtiva ettikleri saptanmıştır. Bundan civcivlerin soya molibdeninden yararlanamadıkları sonucu çıkarılmıştır. Vitaminsiz kazein kapsayan saflaştırılmış bir rasyonla beslenen civcivlerin yararlanabilir molibden ihtiyaçlarının kg rasyonda 0.11 mg’dan fazla olmadığı tespit edilmiştir. Bu araştırmada kullanılan civcivler, molibden mineralince düşük rasyonlarla beslenen tavuklardan elde edilmiş olup, hem anneleri hem de civcivler için demineralize içme suyu kullanılmıştır.
Saflaştırılmış izole soya proteini kapsayan rasyona daha fazla sodyum tungstet ilavesi molibden eksikliğini daha da artırmakta, eksiklik semptomları rasyona ilave molibden sokmakla geniş çapta ortadan kaldırılabilmektedir. Fakat tungsten düzeyi kg rasyonda 2000 mg’a ulaştığı zaman ilave molibden eksikliği giderememektedir. Çünkü bu yüksek düzey toksik etki yapmakta, molibdenin engellenmesi ile ilgili bulunmamaktadır. |