[Meric]

L

lat(latitude) enlem
LCD (liquid cristal display) sıvı kristal gösterge dijital ekran
LCZ(lokalizer) aletli inişte bistin yerini gösteren radyo sinyal yayıcısı
LF (low frequancy) 30 ile 300 kHz arasındaki telsiz bandı
LFA (low flying area) alçaktan uçuş bölgesi askeri uçaklar için
LOC (localizer)
locator yer belirleyici aletli inişte son yaklaşamayı yapmayı sağlayan non-directional radyo vericisi
LOM (locator outer marker) locatorun dış belirten işaret
lon (longitude) boylam
LORAN (long range low frequency hiperbolic radiyo navigation) yer istasyonlarından göderilen radyo sinyallerinin geliş zamanlarındaki farkları ölçerek mesafe ve yön tayini yapan bir çeşit seyir sistemi 100-110 kHz bandında çalışır ve 600-1500 nm menzili vardır


M

Mag (magnetik) manyetik
m/s mete bölü saniye uçaklarda tırmanma hızı ölçüsü
Mach number mach (mak)sayısı doğru hava hızı oranı, 1 Mach deniz seviyesinde ses hızına eşittir standart atmesfer şartlarında (ısa) saniyede 1100 feet (330m) veya saate 760 mil (1100 km/saat) dir
MATZ (military aerodrom traffic zone askeri havalanları üstünde 3000 feet e kadar yüksekliğe ve yerde de havaalını 5 nm çevresindeki uçuşa sınırlı alandır
Mayday uluslar arası havacılık yardım çağrısı peşpeşe 3 kez hızlıca tekrar ederek söylenir ve acil yardım yapılmasını zorunlu kılan çağrıdır fransızca m’aidez=bana yardım ediniz den gelir
MDA (minimum descent altitude) pisti görmeden visual referans olmadan son yaklaşmada bir uçağın alçalabileceği minimum yüksekliktir burdan aşağı alçalınmaz
MDH (minimum descent hight) asgari alçalış yüksekliği. pist için yeterli görüş yoksa alçalmaya başlanılmaması gereken seviye
ME (multi engine) birden fazla motorlu uçak
Metmeteroloji
MF (medium frequency) 300-3000 kHz arasındaki radyo frekansları
MFD (multi function display) çok fonksiyonlu gösterge meteroloji radarından hava durum bilgisinden tutun da haritalar, uçuş göstergeleri motor kontrol göstergelerine kadar kombine edilmiş bir çeşit tv ekranlı gösterge paneli
MH(magnetic heading) manyetik pusula yönü
minimumsuçuşun belirli aşamasındaki(kalkış, aletli iniş vs)hava durumu uygunluk şartları gereksinimi
mkr (marker beacon) aletli imiş sisteminin bir parçası 75 MHZ bandını kullanan eliptik veya fan şekline yere dikey doğrultuda sinyal gönderen glideslop (süzülüş) çizgisi boyunca belirli noktaları belirleyen sistem MM ve OM ye de bakın
MLS (microwave landing system) eski ILS sisstemi yerine geçmesi öngörülen yeni ve hassas aletli iniş sistemi
MLUmid-life update askeri veya yolcu uçaklarında faydalı ömür ortalarında servis ve kaabiliyetleri arttırmak, ömrünü uzatmak amacı ile yeni ilaveler, bakım ve güçlendirmeler yapılması
MLW (maximum landing weight) azami iniş ağırlığı bir uçağın inmeden önce yakması veya boşaltması gereken (jettison) yakın miktarının üzerindeki ağırlığa sahip olması
MM (middle marker) orta işaretçi İLS sisteminde glideslopta karar yüksekliği desicion pointi belirleyen işaret sistemi
Mmo (maximum operating mach number) uçağın azami işletme süratinin mach cisinden ifadesi
Mode A bir çeşit verici, uçağın kimliğini tesbit eder
Mode C uçağın kimliğinin yanında irtifasını da tesbit eden verici (transponder)
Mode S yukardaki A ve C modlarının sahip olduklarının yanında dijital integrasyon yeteneğine sahip
transponder
mogas (mobile gas) araç benzini bazı uçak motorlarında kullanma müsadesi vardır
MPA (man powered aircraft) insan gücü ile uçan hava araçları
MRW (maximum ramp weight) bir uçağın kalkabileceği azami ağırlıktan daha fazlası pist başına gidene kadar ve kalkış izni alana kadar geçen beklemede yakabileceği ağırlık faslası
mps metre/saniye tırmanma ölçüsü birirmi
MSA (minimum safe altitude) asgari emniyet irtifası
msl (mean sea level) deniz yüzeyinden yükseklik
MTOW (maximum take-off weight) azami kalkış ağırlığı bir uçağın yakıt ve istiab edebileceği yükle birlikte sertifikasında belirtilen kalkış ağırlığı

N

navaid (navigational aid) seyrü sefer yardımı
NDB (non directional beacon) uçağın ADF si tarafından alınan düşük frekanstan mors kodu ile birlikte yayın yapan radyo vericisi yön bulmaya yarar
nM (nautical miles) deniz mili 1nM=1800 metre
NOE (nap of earth) genellikle askeri uçaklarda yeryüzü kıvramlarını takip ederek görülmeden uçmak
NOTAM (notice to airman) sivili havacılık otoriteleri tarafından yayınlanan yenilik veya değişiklikleri içeren (trafiğie kapalı alan uçuş yolları vs) bildiri
NOTAR (no tail rotor) mc donnel douglas patentli buluş kuyruk pervanesi olmayan helikopter onun yerine kuyruk uzantısı içinde dönen fan bulunur bunun oluşturduğu hava akımı kuyruk yanından dışarı atılarak anti tork effekti sağlanır
NS nimbrostratus cloud (bulutu)
NTSB(national transport safety board) ulusal taşımacılık ve emniyet dairesi (amerikan)
NVG (night vision gogle) gece görüş başlığı

O

OAT (outside air temperature) dış ortam hava sıcaklığı
OBI(omni bearing indicator) çok yönlü gösterge
OBOGS (on board oxygen genarating system) askeri uçaklarda oksijen üreten sistem
obst (obstruction) engel
OCA (obstacle clearence altitude) engel aşma yüksekliği
OGE (out of ground effect) yer etkisinde olmamak helikopterler için. IGE ye bakın
okta gökyüzünün bulutla kapalılık derecesi 1 0kta = gökyüzünün sekizde biri bulutla kaplı demektir (latincede okta=8)
OM (outer marker) ILS sisteminde glideslop ile localiserin kesiştiği yere yerleştirilen işaretleyici
Omega yüksek doğruluk–düşük frekanslı uzun mesafe seyir sistemi yardımcıları tüm dünyada sekiz yere konuşlandırılmış yer istasyonları sayesinde askeri ve sivil yolcu uçaklarının kıtalar arası uçuşta yön bulmalarına yarar
overcast tamamamen bulutla kaplı gökyüzü, 8 oktas bulut

P

P1 (pilot in command) uçağı o anda idare eden (kullanan) pilot
P2(co pilot) yardımcı pilot
Panuluslar arası acil durum çağrı sinyali
PAPI (precision approach path indicator) hassas iniş yolu belirteci havalanı pist başlarına konmuş görerek uçuşta inişi kolaylaştıran bir dizi ışıklı işretçiler
PAR (precision approach) radar hassas yaklaşama radarı birincil radar ekipmanı son yaklaşmadaki uçakların yükseklik hızı ve yolunu takip ederek onları inişe getiren sistem
paxpassengers) yolcular
permit to fly uçuş musadesi eski uçağın replikaları restoreleri ve evde yapılanlar için verilen uçabilirlik izin belgesi
PF (pilot flying) birden fazla pilotlu uçaklarda uçağı o anda kullanan pilot
PFD (primary flight display) birincil temel uçuş ggöstergeleri
PIC (pilot in command) uçağın o anda kullanan pilot
PIO (pilot induced oscilation) aşırı kumanda uygulaması sonucu düz uçuşta meydana gelen dalgalanma ve salınımlar
PLN (flight plan) uçuş planı
PMS (performance menagement sysytem) güç denetim sistemi
PNF (pilot non flying) çok pilotlu uçaklarda uçağı o anda kullanmayan pilot
POB (persons on board) uçakta yolcu var anlamında
POH (pilots operating handbook) uçağın kullanım klavuzu
PPL (private pilot licence) hususi pilot lisansı PPL (H) helikopterler için PPL (microlight )
PPO(prior permition only) sadece önceden izin alınarak inilen havalanları
Procedure turn aletli inişte uçağın son yaklaşamaya girmesi için gidiş istikametinin zıddına döndüğü safha
psi(pound per square inch) basınç birimi
PTT (press to talk /transmitt) kontrol kolu üzerinde bulunan tesiz haberleşemsini sağlayan mikrofon düğmesi
Purple airspace karaliyet ailesinin uçuşu için notamlanan özel hava sahası (ingiltere)

Q

QFI (qualified flying instructor) yetkili uçuş öğetmeni
QDM (magnetic heading to a direction finding station) yön bulma istasyonuna doğru yönelinen manyetik
istikamet
QDR(magnetic bearing from the station) yer istasyonundan geri dönüşte istikamet
QFE(atmosferic pressure at aerodrom) havalanı bölgesinde hava basıncı
QNE 1013.2 milibara ayarlı altimetre
QNH havalanı dışında kalan bölgede deniz seviyesinden yükseklik yerel metereoloji istasyon verilerine göre
ayarlanır
QUJ(true bearing) gerçek istikamet


R

R&D (research and development) araştırma geliştirme (ar-ge)
rabbit lights havalında yanıp sönen ışıklar
RAM(radar absorbent material) radar sinayallerini emici madde
RAS (rectified airspeed) düzeltilmiş hava sürati dış ortam sıcaklık istikamet vs açısından göstergedeki hızın yukardaki şartlar göz onüne bulundurularak gerçek hızın bulunmasıdır
RASA (radar advisory service area) radarla kontrol edilen hava sahası uçk trafiğini güvenli şekilde yönlendrilmesi
RAT (ram air turbine) uçağın elektrik sistemlerinde arıza meydana geldiğinde aşağı salınarak hava akımının geçişinden elektrik elde eden sistem
Rate 1 turn birinci derece dönüş saniyede 3 derecelik dönüş ifa edecek şekilde yatış dakikda 180 derece
Rating pilot lisansına yeni yetkiler eklemek gece uçuş veya aletli uçuş yeteneği gibi
RCL (runway centre line) pistin orta çizgisi
RH (relative humidity) nisbi nem
RMI(radio magnetic indicator) DI, VOR ve ADF ile conbine şekilde çalışan yer istasyonuna yönü ve uçağın doğrultusunu göstern seyrüsefer yardımcı cihazı
RNAV (area navigation) bir çeşit compüter destekli radyo navigasyon sistemi
RON (remain overnight) gece boyunca kalmak uçmamak
RP (reporting point) rapor verme noktası
RPS (regional pressure) settings bölgesel altimetre basınç ayarlamaları
RPV (remotely piloted vehicle) uzaktan kumandalı hava araçları
RT(radio telephony) telsiz haberleşmesi
RTO (rejected take-off) kalkıştan vazgeçme
RVR(runway visual range) pistte görüş mesafesi
RVSM (reduced vertical seperation minimums) FL310 ile FL390 arasındaki uçak trfiğinin düşey iki uçak arası ayırım mesafesinin 1000 feet (300 metre) olmasıdır
RW (runway) pist
RWR (radar warning receiver) radar uyarı alıcısı askeri uçaklarda tehdit algılama sistemi radar güdümlü füze algılayıcısı
Rx (receiver) radyo alıcısı

S

SAM (surface to air missile) yerden havaya füze
SAR(search and rescue) arama ve kurtarma
Sarsat(sattelite aided tracking system) uydu destekli takip sistemi
SAS stability augmentation system stabiliti güçlendirme sistemi helkikopter ve uçaklarda stabiliteyi kararlı uçuşu kolaylaştıran bir çeşit uçuş kontrol kumanda sistemi
SBW (steer by wire) kablo ile dümen kontrolü uçağın ön tekerleklerinin istikamet kontrolü (direksiyonu) mekanik değil elektrik kablosu ile göndrilmesidir
SC stratocumulus cloud (bulutu)
SCT (scattered cloud) parçalı bulutlu 3-4 okta bulut
Selcal (sellective call) özel çağrı genellikle kıtalar arası uçan büyük uçaklarda ışıklı veya sesli uyarı gönderebilen bir haberlşeme ikaz sistemi
Short final piste 2 nm den az kalan bir uçağın yaptığı telsiz anonsu
shp (shaft hourse power) türbünlü uçaklarda güç birirmi
SIGMEThava durumunun kötüleşeceği uyarısı
SKC (sky clear) hava açık
sl (sea level) deniz seviyesi
SLAR (sideways looking airborne radar) yana bakışlı uçaktaki radar
SLMG (self lounching motor glider) başka bir uçağın çekmesine gerek kalmadan kendi motor gücü ile havalanan motorlu planör
SMOH (since major overhoul) son temel bakım ve motor indirmeden bu yana (geçen uçuş saati)
sm (statute mile) kara mili 1600 metrelik uzunluk birirmi
socked-in trafiğe kapalı havalanı
SOP(standard operating procedure) standart işletme yöntemi
Squawk tranasponderle önceden belirlenmiş kod göndermek SSRye de bakın
SR-SS (sunrise to sunset) gündoğumundan gün batımına
SSBJ(supersonic bussines jet) sesten hızlı iş jeti
SSR(secondary surveillence radar) yerde konuşlandırılmış ve uçağın kimliğini sorgulayan bir radar uçaktaki transponder ile uyumlu çalışır
ST stratus cloud (bulutu)
stallsüratsiz kalma kanat üzerindeki hava akımını bozulması
STAR (standart terminal arrival route) havalanı terminale ulaşma yolu
STOL (short take –off and landing) kısa mesafede iniş ve kalkış
STOVL (short take-off and verticl landing) kısa mesafede kalkış ve dikine iniş
STP (standart temperature and pressure) 15 derece ve 1013.2 mbar
SVFR(special visual flight rules) özel görerek uçuş kaideleriVFR a da bakın