3. Finansal Kiralama Türleri
3.1. Tam Ödemeli Kiralama (Full-Payout Lease)
Sadece kira bedelleri toplamının, kiraya verenin kiralanan varlığı satın alış bedeli, yapılan yatırımın finansman maliyeti, yönetim ve diğer giderlerini karşıladığı ve kiraya verene uygun bir miktarda getiri sağladığı kiralamalardır. Kiralanan varlığın hurda değeri, hurda değerin miktarına ilişkin garantiler veya kiracıya varlığı kiralama dönemi sonunda satın alma imkanı veriyorsa, kiracıya satış bedeli hesaba katılmalıdır. Tam ödemeli kira sayılabilmesi için hesaba katılan kira bedellerinin iptal edilmeyen süredeki kiralar olması gerekmektedir. Bu tür kiralamanın kiracıya cazip gelebilmesi için (i) kiraya verenin vergi avantajlarının, kiracıya kiralamanın satın almadan daha ucuza gelmesi şeklinde yansıtılmış olması (ii) kiracının sermayesini bir başka yerde çok daha yüksek getiri sağlayacak şekilde kullanma olanağının olması (iii) kiracının varlığı satın alabilmek için bankalarda borç alabilme imkanının az olması, veya (iv) kiracının varlığa acil olarak ihtiyacının olması gerekmektedir(Uyanık, Senan, 1990, s.23).
3.2. Tam Ödemesiz Kiralama (Non-Payout Lease)
Kira sözleşmesinin iptal edilmeyen dönemi içindeki kira bedelleri toplamının, kiralanan varlığın kiraya verene maliyetini karşılayamadığı kiralamalardır. Örneğin, kiraya veren A, değeri 10.000 dolar kira ile bir yıllığına kiralamıştır. Kiraya veren A’ya varlığın maliyeti üzerinden belirli bir sermaye maliyeti kullanılarak hesaplanan aylık eşdeğer maliyetinden, varlığın hurda değerinin aylık eşdeğer getirisi ve varlığa sahipliğin sağladığı vergi tasarruflarının aylık değeri çıkartılarak, hesaplanan miktar 400 dolardan daha az ise, kiralama kiraya verene yarar sağlıyor demektir. Kiracının fotokopi makinesini tüm ekonomik ömrü boyunca kiralamak niyeti yoksa bu tür bir kiralama tam ödemesiz kiralama sayılabilir. Kiracı için (i) kiralanan makinenin işletmenin faaliyetlerine uygunluğu konusundan belirsizlik söz konusu ise, (ii) varlığın satın alınmasına yetecek nakdi veya banka kredisi imkanı yoksa, (iii) gelecek dönemlerin kar tahminlerinde vergiye tabi gelirlerinin yetersizliği nedeniyle, vergi tasarruflarından faydalanması beklenmiyorsa, veya (iv) makineye ihtiyaç nakit temini için zaman vermeyecek derecede acil ise tam ödemesiz kiralamalar yararlı olabilir (Uyanık, Senan, 1990, s.23).
|