Sorun, kiralamanın bir finansman şekli olarak analize nasıl katılması gerektiğinin belirlenmesindedir. Kiralama sözleşmesi koşulları belirli bir yatırımla ilgili olarak geçerli olabilirken, bir başkası için geçerli olmayabilir. Bu da firmanın finansal yapısında kiralamanın sabi bir kalem olarak alınmasını, sermaye maliyeti hesaplamasına kullanılabilirliğini olanaksız kılmaktadır. Kiralama ile ilgili olarak, firma nakit akışlarında ortaya çıkması beklenen değişikliklerin bir başka şekle analize katılması gerekir (Uyanık, Senan, 1990, s.64).
4.1.3. Kiralamada Nakit Akışı
Bir firma bir varlığın kullanımını kiralama yoluyla elde ettiğinde nakit akışlarında bir takım değişikliklerin olması beklenir. Bilindiği gibi sermaye bütçelemesi analizlerinde yapılması düşünülen yatırım nedeniyle sağlanacak nakit akışları birbirleriyle karşılaştırılır. Yani yatırımdan elde edilmesi beklenen ek nakit akışları değerlendirilerek yatırımın değeri belirlenmeye çalışılır.
Kiralama kararı verilirken de, ilk olarak kiralamanın firma nakit akışında yaratacağı değişiklikler belirlenmelidir. Kiralama ile ortaya çıkacak nakit akışı farklılıklarını şöyle özetleyebiliriz.
a) Varlığın satın alındığı taktirdeki maliyetine eşit bir nakit girişi olacaktır.
b) Yatırım teşvik kredisinden vazgeçilerek, yani yatırım kredisi kadar bir nakit çıkışı olacaktır.
c) Her dönemde eşit tutarlarda olması gerekmese de, kiralama dönemi boyunca kira ödemeleri yapılacaktır.
d) Kira ödemeleri gider olarak gelirden düşülerek vergi tasarrufları sağlanacaktır. Yıllık vergi tasarrufu miktarı, vergi oranı ile kira bedelinin çarpımına eşit olacaktır.
e) Kiracı firma, varlığın sahibi durumunda olmayacağından aşınma giderleri ile sağlanacak vergi tasarrufundan yoksun kalacaktır. Aşınma vergi tasarrufu da, aşınma için ayrılan miktar ve marjinal vergi oranının çarpılması ile bulunur.
f) Varlığın kullanım dönemi sonunda firmaya kalacak vergi sonrası hurda değerinden vazgeçilmektedir. Bu da kiralamanın bir diğer nakit çıkışıdır.
g) Satın alma ve kiralama durumlarında makinelerin bakım giderleri aynı olmayabilir. Bu tür faaliyet giderleri bazı kiralama tiplerinde kiracı tarafından, bazılarında ise kiraya veren tarafından üstlenilmektedir. Bu gibi farklılıkların analize dahil edilmesi gerekmektedir. |