Develüasyon Uygulamalarının Dış Ticarete Etkisi | |
I.DEVALÜASYON
A. Tanımı
Devalüasyon, milli paranın dış değerinin ani ve iradi olarak hükümetçe düşürülmesidir. Devalüasyonun sözlük anlamı, “değerden düşürülme”dir. Paranın değerinin düşmesi ile bu değerin iradi olarak düşürülmesi birbirine karıştırılmamalıdır. Mesela ülke içinde fiyatların devamlı olarak yükselmesi sonucunda bir birim paranın satın alabileceği mal ve hizmet miktarı eskisine göre azalabilir. Bu durumda para değerini ekonomideki enflasyon sebebiyle kaybetmiştir. Halbuki devalüasyonda “değerden düşürülme” söz konusudur. Düşürülen değer ise paranın dış değeridir. Bazı durumlarda, fiilen dış değeri düşmüş olan milli paranın durumunun resmen hükümetçe kabul edilmesini de devalüasyon kavramı içinde düşünmek mümkündür. Devalüasyon bir anlamda döviz kurunun yükseltilmesi demektir. 1
Devalüasyon çok çeşitli yönleri ile kompleks bir problemdir. Devalüasyon bir para sistemi değil, mevcut para sistemi içindeki para birimine psikolojik, sosyal, ekonomik ve politik faktörlerin etkisiyle yapılan ekonomik bir operasyondur. 2
B. Devalüasyonu Gerektiren Nedenler
Devalüasyon başlıca iki sebeple yapılır. Bunlar;
-İhracatı teşvik ve ithalatı kısmak suretiyle dış ticaret açıklarının kapanmasını sağlamak,
-İç fiyatlar ile dış fiyatlar arasında mevcut bulunan dengesizliği ortadan kaldırmak.
Kambiyo kısıtlamalarının bulunduğu bir ekonomide fiyatlar genel seviyesi yükselirken ticaret yapılan diğer ülkelerde fiyat artışları yavaş bir seyir izlerse, bir süre sonra bir kur ayarlaması yapmak gerekebilir. Çünkü, ülke içinde fiyatlar genel seviyesinin artması ile ihraç malları pahalılaşır iken ithal malları nispeten ucuzlar. Daha çok ihracat yapabilmek için bu malların fiyatlarının dış piyasalarda ucuzlatılması gerekir. Bu ise, yabancı paraların ülkeden aynı birim para ile daha çok mal ve hizmet satın alabilmesi ile mümkündür. Bunu sağlayacak mekanizma ise milli paranın dış değerini düşürmek, yani devalüasyondur. 3
|