Devalüasyon Türkiye’nin TL cinsinden ifade olunan Dt talep eğrisinin şeklini de değiştirmez. Fakat artan fiyatlardan talep azalağı için dT’nin yeni kur üzerinden dolara çevrilmesiyle elde edilen DT talep eğrisi D”T şeklinde sola kayacaktır.
Grafik 1b’den görüleceği gibi devalüasyon otomobil fiyatlarını yükselterek talebin OQ1’e düşmesine neden olmuştur. Bu miktar, ithalata yapılan harcama, döviz olarak Grafik 1a’da OQ1x3.000 dolara veya ABQ1 dikdörtgen alanına eşittir. Demek ki devalüasyon sonucunda Türkiye döviz giderlerinde Q1QoCB alanı kadar tasarruf sağlamış olmaktadır.
Devalüasyon ithalat giderlerini kıstığı ölçüde ticaret blânçosu üzerinde olumlu etki yapar. 4
2.Devalüasyonunu İhracat Gelirlerini Artırıcı Etkisi
Devalüasyonunun ticaret blânçosu üzerindeki ikinci olumlu etki de ihraç mallarını yabancı para cinsinden ucuzlatarak ihracat hacmini artırmasıdır.
Grafik 2. Devalüasyonun İhracat Gelirlerine Etkisi
Grafik 2’de yer alan tA eğrisi Amerika’nın dolar üzerinden tütün talep eğrisidir. Diğer taraftan aA’da tütünün dolar cinsinden arz eğrisidir. Tütün arz esnekliği sonsuz varsayılmıştır. TA eğrisi de Amerika’nın tA tütün talep eğrisinin, TL’ye dönüştürülmüş şeklidir.
Grafik b’de görüleceği gibi devalüasyondan önce Türkiye’nin tütün ihracatı OMo’dır. Bunun karşılığında elde edilen döviz miktarı ise Omox1500 dolara veya OdeMo alanına eşittir. Bunun karşılığı olan TL miktarı ise grafik a’da (ODEMo)dır.
Devalüasyon sonucunda tütün fiyatları Türkiye’de sabit kalırken Amerika’da 1000 dolar düşecektir. Dolayısıyla grafik b’de arz eğrisi aA’dan a”A’ye iner. Fiyattaki bu düşme normal koşullar altında talebin genişlemesine neden olur. Nitekim devalüasyondan sonra Amerika’nın tütün talebinin OMo’den OM1’e yükseldiği görülmektedir. Talepteki artış üst grafikte TA talep eğrisini T”A şeklinde sağa doğru kaydırmıştır.
Grafikte I ve II nolu alanlardan anlaşılacağı gibi burada birbirine ters iki etki doğmaktadır. Burada ihracat fiyatlarının döviz cinsinden ucuzlaması dolayısıyla (1500 $’dan 1000 $’a ) uğranılan kayıp, ikincisi de ucuz fiyatlardan talep genişlemesi sonucu sağlanan artış. İkinci etki (II nolu alan), birinci etkiden (I nolu alan) daha büyükse devalüasyonun net etkisi ülkeye döviz kazandırıcı yönde olacaktır. Aksi halde devalüasyon ihracat gelirlerini azaltır. 5
|