02-02-2007, 15:03
|
#3 |
| Guest |
Döviz Kuru Modelleri Yabancı para biriminin ulusal para birimi cinsinden değerine nominal döviz kuru (nominal exchange rate, e) denir. Nominal döviz kuru bir birim yabancı paranın kaç birim ulusal para ile değiştirildiğini gösterir. Nominal döviz kuru ile yurtdışı ve yurt içi fiyat düzeyleri arasındaki oranın çarpımına reel döviz kuru (real exchange rate, R) denir. Yurtdışı fiyat düzeyini (P*) ve yurtiçi fiyat düzeyini (P) ile gösterecek olursak reel döviz kuru: R = eP* / P şeklinde ifade edilebilir. Bu ifade aslında ulusal para cinsinden yurtdışı ve yurtiçi fiyatlar arasındaki oranı veya kısaca nispi fiyat düzeyini temsil eder. Reel döviz kurunun birden büyük olması (R>1), ulusal para birimi cinsinden yurtdışı fiyat düzeyinin yurtiçi fiyat düzeyinden büyük olması anlamına gelir. Böyle bir durumda bir birim ulusal paranın yurtiçindeki satın alma gücü yurtdışındaki satın alma gücünden büyüktür. Yurtdışı ve yurtiçi fiyatları birbirine eşitleyen nominal döviz kuruna, satın alma gücü paritesi (puchasing power parity, ep) denir. Satın alma gücü paritesi: Ep = P / P* şeklinde ifade edilir. Değişik varsayımlara dayanarak döviz kurunun yükselmesine yol açan faktörleri, bu faktörlerin kısa ve uzun dönem etkilerini inceleyen çeşitli döviz kuru modelleri vardır. Aşağıda bu modellerden üçü kısaca açıklanmaya çalışılmıştır. - Esnek Fiyat Parasal Model:
Bu modelin üç temel varsayımı vardır: - Satın alma gücü paritesi sürekli geçerlidir. Yani reel kur sürekli sabit kalmaktadır. - Para talebi istikrarlıdır. - Sermaye hareketleri serbesttir. Bu modele göre döviz kurunun yükselmesine yani ulusal paranın değer kaybetmesine yol açan faktörler; yurtiçinde para arzının artması, reel milli gelirin azalması, faiz haddinin yükselmesi; yurtdışında para arzının azalması, rell milli gelirin artması ve faiz haddinin düşmesi şeklinde sıralanabilir. 2. Katı Fiyat Parasal Model: Bu modelde satın alma gücü paritesinin uzun dönemde geçerli olduğu kabul edilmektedir. Kısa dönemde ise döviz kuru satın alma gücü paritesinden önemli ölçüde sapmalar gösterebilmektedir. Uluslararası fon (sermaye) akımları ekonomideki döviz ve arz talebini değiştirerek kısa dönemde döviz kurlarının temel belirleyicisi olmaktadır. Bu modele göre yurtiçi faizler yükselince sermaye girişiyle birlikte yerli para talebi artar, dolayısıyla değerlenir. Yani döviz kuru satın alma gücü paritesinin gösterdiği değerden ancak yurtiçi ve yurtdışı faiz farklılıkları nedeniyle sapabilir. Sonuç olarak esnek fiyat parasal modeldekinin aksine bu model yurtiçi faiz haddi yükselince kısa dönemde yerli paranın değer kazanacağını ifade eder. |
|
|  |