Ayrıca alternatif sanayileşme stratejilerinin etkileri üzerinde yapılan uygulamalı çalışmalarda ihracata yönelik politikalar uygulayan ülkelerin ihracatta daha başarılı sonuçlar aldığını ortaya koymuştur. Ülkemizdeki uygulamalara gelince Cumhuriyetin kuruluşundan beri zaman zaman özellikle dış ticarette liberalleşme eğilimleri görülmekte ise de 1980’e kadar ithal ikamesi politikalarının uygulandığı görülmektedir. Bu uygulamalar başarılı sonuçlar vermiş ise de aşırı korumacılığın sürdürülmesi ve zamanında gerekli politika değişiklerinin yapılmaması nedeniyle yatırımlarda verimlilik düşmüş istihdam yaratmada maliyetler yükselmiş ve sonuç olarak yüksek maliyetli bir ithal ikamesi uygulaması ortaya çıkmıştır. 24 Ocak 1980’den sonra ise ağırlık ihracatın teşvikine verilmiştir.
İhracatı Teşvik Tedbirleri ve Etkinliği
Teşvik Tedbirleri :
Kısa dönemde ihracatın arttırılmasını sağlamak, uzun dönemde ise kaynaklanan ihracat endüstrilerine kayması amacıyla çeşitli tedbirler alınarak ihracatın teşvik edilmesidir. İhracatın teşviki genel olarak tarife koruyuculuğu ve ihracat vergileri, primleri ve malı ve finansal politikaları ve pazarlama yardımlarını kapsamaktadır.
1. TARİFE KORUYUCU VE İHRACAT VERGİLERİ
A. KORUYUCU TARİFELER ve KOTALAR
Bir dış ticaret politikası olarak gümrük tarifeleri ve kotalar aslında iç piyasayı cazip kılmak ve iç üretimi teşvik amacıyla korunur. Ancak uygun bir zamanlama gerçekçi bir yaklaşımla ihracatı geliştirme stratejisinde kullanılabilir. Sonuçta pek çok başarılı ihracatçı ülke başlangıçta çekici bir korumacılık arkasından güçlü bir sanayi oluşturmuştur. Bu ülkelerde politika ağırlığı ihracata kaydıktan sonra yüksek tarife ve kotalarla koruyacak sadece birkaç endüstri için sürdürülmüş ve tüm olarak korumacılık hızla azaltılmıştır.
Başlangıçtaki koruma daha sonraki özelleştirmeye ve liberalleştirmeye bir zemin olması açısından zorunlu olarak kabul edilmiştir. Bir başka koruma yöntemi de, mamul mal ihracatında girdilerin gümrük vergisinden muaf tutulması ya da sonradan iadesi şeklinde olabilir. Böylece ihraç edilecek olan mal iç piyasadaki nihai malın ithal girdiler üzerine konulan vergiler ölçüsünde bir maliyet elde etmişlerdir. |