Net ticaret hadlerindeki bir gelişme, bir ülkenin kazancıyla ticaret yaptığı diğer bir ülke yada ülke grubunun dış ticaret kayıplarını gösterir. Buna göre, bu ticaret hadleri tanımının bütün ülkeler için aynı anda ve aynı yönde bir değişme göstermesi olanaksızdır (SEYİDOĞLU, 1996 ;171).
2.1.2 Gayri Safi (BRÜT) Değişim Ticaret Hadleri
Brüt ticaret hadleri ilk olarak F.W.Taussig tarafından kullanılmıştır (MUMCU,1969;76) Taussig’e göre “Mal ticaret hadlerine iki yönden bakılmalıdır. Brüt mal ticaret hadleri, ithal ve ihraç mallarının her ikisinin de tüm hacmini (reel açıdan) ele almaktadır. Brüt ticaret hadleri, ithalatın fiziksel miktarının oranıdır. Net mal ticaret hadleri ise ithal ve ihraç mallarını sadece parasal açıdan ele almaktadır” (TAUSSİG,1927;113-114).
İhracat ve ithalatın fiziki miktarları arasındaki değişim oranı anlamına gelen brüt ticaret hadleri kavramının kullanılmasına gerek duyulmasının temel nedeni, net değişim ticaret hadlerinin dış ticaret kazançlarının ölçülmesinde sadece ihracat ve ithalat arasındaki nisbi fiyat ilişkisini dikkate alması, fiziki miktarları hesaba katmamasıdır.
Ticaret hadlerinin, ithalat hacim endeksinin ihracat hacim endeksine oranı şeklindeki tanımına “gayri safi değişim ticaret hadleri (gross barter terms of trade)” adı verilir.
G = Gayri safi değişim ticaret hadleri
G = Qm/Qx Qx = İhracat miktar endeksi
Qm = İthalat miktar endeksi |