07-02-2007, 09:47
|
#20 |
| Guest |
2. 2. 1. Osmanlı'da Basın Özgürlüğü ve Sansür İbrahim Ağa, ileride bir basımevi kurma düşüncesiyle 1719'da üzerine oyma bir Marmara haritası klişesi hazırlamıştır. Sadrazam İbrahim Paşa'ya verilmek üzere hazırlandığı anlaşılan ve halen İstanbul'daki Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi'nde saklanan bu klişenin üzerinde "Benim Devletlü Efendim, eğer fermanınız olursa daha büyükleri yapılır." Sene 1132, (1719) yazılıdır. Bu sanatından dolayı o dönemde kendisine "Basımcı İbrahim Ağa" denilmiştir.[1] Babası Paris'te Büyükelçi olduğu için orada dört sene kalan Sait Efendi İstanbul'a dönünce basımevi kurmak için girişimde bulunmuş ve daha önceden tanıdığı, baskıcılık sanatında yeteneğini bildiği Dergah - ı Ali müteferrikalarından tercüman İbrahim Efendi'yi kendine ortak ve yardımcı seçmiştir.[2] Sadrazamın olumlu karşılaması ve Sait Efendi'nin çabaları sonucu zamanın Şeyhülislamı Mevlana Abdullah Efendi, basımevi kurulmasında din açısından sakınca bulunmadığı, yolunda fetva vermiştir. Bu fetva üzerine padişah 3. Ahmet de 1726 Temmuz ayında, din kitapları basmamak koşuluyla izin verdiğini belirten fermanını çıkarmıştır.[3] İbrahim Müteferrika tarafından basılan ilk kitap Vankulu Sözlüğü’dür. (1729) Osmanlı’da Türkçe gazete yayınlanması için ilk basımevinin kuruluşundan sonra bir asır geçmesi gerekmiştir. Bu sırada Avrupa’daki bazı gazetelerin tirajları yüzbinlere ulaşmıştır. Osmanlı ülkesinde egemen olan aşırı taassup nedeniyle, Türkçe gazetelerin ortaya çıkması gecikince, ilk gazeteler yabancı dilde genellikle Fransızca olarak yayınlanmıştır.43 Osmanlı ile Türkiye Basın Yayın Tarihi incelendiğinde Türkçe olarak yayınlanan ilk gazetenin “Takvim – i Vakayi” (1831) olduğu kabul edilmektedir.44 Takvim - i Vakayi Padişah 2. Mahmut tarafından desteklenmiş resmi bir gazetedir. |
|
|  |