GENEL OLARAK GAZETECİLİK
Türkçe’de gazete için uzun müddet “ceride” kelimesi kullanılmıştır. Arapça asıllıdır. Gazete İtalyanca’dan “gazette” olarak alınmıştır.
İlk gazeteler XVII. asırda Avrupa’da görülmeye başlamış. XVII. asırda mühim şekilde gelişmiş, bu asrın sonlarında ise vazgeçilmez bir medeniyet unsuru halini almıştır.
Dünyadaki bütün olup biten olayları günü gününe halka bildiren, haberleri kendi görüşü ile yorumlayan, ufkumuzu her türlü bilgileri vererek genişleten, düşüncelerimizi aydınlığa götüren, halkı dar görüşten kurtaran basılmış kağıtlar topluluğuna gazete denir. Haftalık, on beş günlük veya aylık olarak periyodik şekilde yayınlanan ürünlere de dergi adı verilir.
İlk olarak yazı ile haber verme işine Romalılar zamanında teşebbüs edilmiştir. Julmius Caesar tarafından tesis edilen Acta diuna mühim haberleri halka bildirmek için meydanlara asılan bir nevi duvar ilanı idi.
Şimdiki manasıyla ilk gazete Strasburg’da Alman diliyle yayımlanmıştır. (1609) Bu haftalık gazete “Avisa, Relation oder Zeitung” dur. Ondan sonra “Anverste Nieuwe Tijdingen” (1619) gelir.
İlk günlük gazeteler Almanya’da “Leipziger Zeitung” (1660) İngildere’de “Davily Courant” (1702), Fransa’da “Journal de Paris” (1777) dir. Bunlar sadece haber gazetesidir. Siyasi gazetecilik İngiltere’de başlamış, ilk başmakaleler 1704’de yazılmıştır. Fransa’da ve Almanya’da ilk siyasi gazeteler Fransız ihtilali sırasında çıkmıştır.
Fransız gazetelerini iki sınıfa ayırmak adet olmuştur:
a) Haber Gazeteleri: (Parti bağlarından uzak kalmışlardır)
b) Fikir Gazeteleri: (Siyasi temayüllerini açıkça belli etmişlerdir.)
Gazeteye makale yazmayı, haber toplamayı veya herhangi bir surette gazetenin yazı işlerinde ç alışmayı iş edinen kimseye de gazeteci denir. Gazeteci günün politik ekonomik, kültürel olayları hakkında gazete yolu ile haberler yapma sanatına ise gazetecilik denir.
Gazeteci her yazısını yazarken o günün olaylarını, gerçeklerini göz önünde bulundurmak ve bunları geniş topluluklara ulaştırmak zorundadır. Bu bakımdan gazeteci aydın diliyle değil, halk diliyle yazı yazan adamdır. Gerçek gazeteci yazı yazarken, asla adaletsizlik ve düşkünlüğü hoşgörürlükle karşılamaz, taraf tutmaz toplumun mutluluğuna kendini adar, halka karşı sempatisini eksiltmez. Hiç bir zaman hakkın ve halkın hizmetinde bulunduğunu unutmaz.
Gazeteler her gün bir toplumdan, bir sorun üzerinde fikir ve görüşe sahip ikinci bir toplum çıkarabilecek kudrette bir çözümleme ve birleştirme organıdır. Gazete sahifeleri hergün yüzbinlerce insanın beraber toplanıp beraber düşündükleri, konuştukları bir toplantı meydanıdır. Demokratik toplumların hayatında en önemli rolü fikirler oynamaktadır. Fikir özgürlüğünün görüldüğü her yerde kişiler çeşitli olanak ve araçlardan faydalanarak fikirlerini savunmak isterler. İşte bu araçların en önemlisi ve en etkilisi gazetedir. |