Zeki Beyin içerisinde bulunduğu baskı ortamını onun sarf ettiği “ Benimde hakkım vardır: ben de sizin gibi bir vekilim. Bu kürsii millette istediğimi bilaperva söylerim. Kimseden korkum yoktur.” cümleleri çok iyi tanımlamaktadır.
Buraya kadar yapılan tespitler ışığında hilafeti kaldıran Türkiye Büyük Millet Meclisinin Söz konusu birleşimi hakkında şu tespitlere ulaşılabilecektir:
1. Hilafetin kaldırılması teklifi “şeyh” unvanıyla bilinen bir üye tarafından verilmiştir.
2. Hilafetin kaldırılışı bizzat “hoca” menşeli veya dini bilgi hakimiyeti olan üyeler tarafından savunulmuştur.
3.Tartışmalar en çok hilafetin kaldırılışının dini bir mahsuru olmadığı üzerinde odaklanmıştır
4.Söz alanlardan tek üye hariç diğer tüm üyeler hilafetin kaldırılmasının dinen mahsurlu olmadığı görüşünde ittifak etmişlerdir.
5.Mecliste muhalefeti şiddetle ezici bir psikoloji hakimdir. Muhalefet zaten fiilen yoktur.
6. Müzakerelerde çok üye söz almış ancak az sayıda üye konuşmaların çoğunu yapmıştır. Örneğin Adliye Vekili tüm konuşmaların -büyüklük itibariyle- % 60 ını yapmıştır.
7.Müzakerelerde hilafet çoğunlukla “saltanat” özdeşliğinde kullanılmıştır. Diğer deyişle hilafete yöneltilen suçlamalar saltanata yöneltilen suçlamalar dolaysıyladır. |