4.İç siyaset açısından hilafetin kaldırılışı milletin itirazını celbetmeyecektir. Bu görüş yine İsmet paşanın tüm millete ve askerlere kurtuluş savaşında “... bütün dünya düşmanınızdır. Halife düşmanınızdır... Halife sizi esir etmek isteyenlerle beraber olmuştur.” denildiği sözleriyle ortaya konmakta ve Paşa “bunu bilen ve bu hatıratı taşıyan yüz binlerce mücahitler var” cümlesiyle devam etmektedir.
5.Diğer Müslüman devletler hilafet nedeniyle başka devletlerle bağlılık hissi ve tutumu içine giremezler. Hilafet diğer memleketlerden tabiiyet talep edecek ve bu da kabul görmeyecektir. İsmet Paşa “Bu makam... tüm milletlerden ayrı ayrı tabiiyet talep edecektir. Tasavvur edebilir misiniz ki dünyada bir milleti müstakille bulunsun, bütün idare ve ihtiyacatını, siyasetin kendi uzviyeti dahilinde tamamlasın da ondan sonra bunların hepsini toptan diğer bir noktaya, siyasi bir noktaya raptetsin? İmkansız olan bir sonucu talep etmek bu görüşe göre gereksizdir.
6.Hilafet İslam dünyasının bitmeyen savaşlara girmesine yol açmıştır. Bu görüş İsmet paşanın şu cümlelerinden anlaşılmaktadır: “Müslümanlıkta bir tek hükümeti İslamiye vardır. ve bütün Müslüman milletler oraya tabi olacaklardır. Efendiler işte bu yüzden bütün Müslüman milletleri mütemadiyen birbirlerini yemişlerdir.” İlerleyen cümlelerinde İsmet Paşa müstakil bir devlet kuran İslam toplumlarına diğerlerinin tahammül edemediklerini iddia etmektedir. Bu görüşe göre hilafetin kaldırılması aslında İslâm toplumlarının müstakil ve güçlü birer devlet olmalarına imkan tanıyacağı için faydalı bile addedilmektedir. |