Resulullah'ın en yakın ashabı arasında -hatta Ebu Bekir ile Ömer arasında- zaman zaman ihtilâflar, görüş ayrılıkları meydana gelmişse de ilk iki halife zamanında da görüldüğü gibi daima birliktelik devam ettirilmiştir. Anlaşmazlık gibi görünen hadiselerin birçoğunda huy ve karakter farklılığı rol oynuyordu. Meselâ Ebu Bekir yumuşak ve sakin davranırken, Ömer sertlik yanlısıydı. Ama her zaman birlikte hareket ettiler. Ebu Bekir'in yönetiminde, Hz. Ali ve Zübeyr b. Avvam Ridde savaşlarında kararların içinde, namazlarda Ebu Bekir'in arkasında yer almışlardır (İbn Kesir, el-Bidaye ve'n Nihaye, V, 249). Hz. Ali, Resulullah'ın bir vasiyeti olsaydı ölünceye kadar onu yerine getireceğini söylemiş (Taberi, a.g.e. IV, 236) ancak, İbn Abbas'ın Resulullah hastalandığı zaman ona gidip hilâfet işini sormak istemesini geri çevirmiştir. Yani Hz. Ebu Bekir'in halifeliğine karşı kimseden bir çıkış olmamıştır. Zaten tabiî, fıtrî, aklî ve maslahata uygun olan da onun halifeliğidir. Hz. Muhammed ölmeden önce yazılı bir ahidname bırakmamış, ancak Hz. Ebu Bekir'in faziletine dair mescidde konuşmuş, hasta yatağındayken onu ısrarla çağırtmış ve yerine imam tayin etmiştir.
Hz. Ebu Bekir, kendisine Resulullah'ın mirasından pay almak için gelen Hz. Fatma'ya, "Resulullah'ın yaptığı hiçbir şeyi yapmaktan geri durmam" diyerek, Fatma'nın peygamberin kızı olmasını dinin üstün tutulmasından daha önemsiz görmüş ve Resulullah'ın yanındayken ondan ne duymuş, ne görmüşse onu tatbik etmiştir. Sonraları Hz. Ali'nin hilâfeti zamanında Fatma'ya -ki, Ebu Bekir'e gidip miras isterken onu savunmuştu- mirastan hiçbir şey vermemesi de ashabın Resulullah'ın sünnetine nasıl itaat ettiklerinin delilidir. Hz. Ebu Bekir "Resulullah'ın Halifesi" seçildikten sonra mescidde yaptığı konuşmada, "Ey halkım! Ben size yönetici oldum. Hâlbuki sizin en hayırlınız değilim. Eğer iyi işler yaparsam, bana yardım ediniz. Eğer yanlış işler yaparsam bana doğru yolu gösteriniz. Doğruluk, emanettir. Yalancılık, hıyanettir. Sizin en zayıfınız benim yanımda güçlüdür ki, onun hakkını müdafaa ederim. En güçlünüz benim yanımda zayıftır ki, başkasının hakkını ondan alırım." Demiştir. Hz. Ebu Bekir bu sözleriyle İslâm ahlâkına sahip bir yöneticide olması gereken vasıfları en güzel şekilde özetlemektedir. |