Ç.KÜLTÜR VE UYGARLIK
1.Devlet Yönetimi
Moğollar uzun yıllar Türklerle yan yana yaşamaları ve yönetiminde Uygur Türklerine önemli görevler vermeleri nedeniyle,devlet teşkilatında büyük ölçüde Türklerden etkilendiler.Moğol hükümdarlarına han veya kağan denirdi.
Moğol Devleti’nde egemenlik,Cengizhan’ın elindeydi ve babadan oğula geçen saltanat halindeydi.Moğol Devleti’nin yönetimi Cengizhan tarafından yapılan ve Cengiz Yasası diye bilinen temel bir yasaya göre yürütülürdü.Bu yasa çok katı disiplin ve ahlak anlayışı gösterirdi.
Moğol Devleti’nde en önemli devlet organı Kurultay idi.Kurultay toplantılarına han başkanlık ederdi.Kurultay;Moğol beyleri,kabile reisleri ve devlet ileri gelenlerinden oluşuyordu.Kurultay;kesinlikle yasaya göre karar almak zorundaydı.Kurultayda han seçimi,savaş kararları,halktan alınacak vergi miktarının verilmesi gibi konular görüşülür ve karara bağlanırdı.
Moğol ordusu son derece disiplinliydi.Askeri teşkilat,Mete Han tarafından ilk kez gerçekleştirilmiş olan onlu sisteme göre düzenlenmiştir.Ordunun çoğunu atlı birlikler oluşturuyordu.Ordu komutanlarına noyan denirdi.Ordu komutanlığı babadan oğula geçerdi.Moğol ordusunda askeri başarısızlık olursa kumandanlar cezalandırılırdı.
Timurlarda yönetim,ülkenin hükümdar ailesinin ortak malı sayılması anlayışına dayanıyordu.Timur,devletin gerçek yöneticisi olmakla beraber,hiçbir zaman sultan unvanını kullanmadı.Bunun nedeni,hükümdar soyundan gelmemesiydi.Bu nedenle sadece emir unvanını kullanmıştır.Timur devlet teşkilatında hem Cengiz Yasası’nı uygulamış hem de eski Türk yönetim geleneklerine bağlı kalmıştır.
Babür Devleti’nde yönetim ve askeri teşkilat,Timurlular örnek alınarak oluşturulmuştu.Babür Devleti’nde ordu,hassa askerleri ile tımarlı sipahilerden oluşuyordu. |