Birinci Dünya Savaşı’nda Musul
Birinci Dünya Savaşı ile birlikte İtilaf Devletleri’nin Musul üzerindeki siyasi emelleri açıkça ortaya çıkmıştır. Savaşla birlikte Hindistan’dan gönderilen İngiliz birlikleri Basra Körfezi’ne çıkarak kısa zamanda Bağdat’a kadar ilerlemişlerdir. Bu gelişmeler Osmanlının Irak cephesini oluşturmasına neden olmuştur. Bu cephe 4 yıl sürecek bir savaşın en önemli cephelerimden biri olmuştur. İngilizler en büyük yenilgilerinin bu cephede almışlardır. Dört ay içinde 23 bin kayıp veren İngiliz ordusu 29 Nisan 1916 tarihinde Kut el Amara ‘da tam 140 gün süren bir kuşatmadan sonra topyekün esir edilmiştir. Bu ağır yenilgiye rağmen İngilizler Irak’tan vazgeçmeyip daha büyük kuvvetlerle harekete geçmişlerdir. Osmanlı ,Irak cephesinden sonra birliklerini İran cephesine kaydırmış fakat burada yenilgiler birbirini izlemiştir. İngilizlerin 11 Ocak 1917 Bağdat’ı ele geçirmesi bir dönüm noktası olmuştur. Osmanlı ,Irak Cephesinde önemli başarılar elde etmesine rağmen savaşın sonuna doğru diğer cephelerde de olduğu gibi bu cepheden de çekilmek zorunda kalmıştır. Sonunda Irak toprakları elden çıkmıştır. Fakat bundan sonra amaç en azından Musul ve çevresini elde tutmaya yönelik olmuştur. Osmanlı birlikleri Musul’u savunmak için olağanüstü bir çaba göstermiştir; çünkü savaşın yenilgiyle sonuçlanacağı düşüncesi ile İtilaf devletlerinin dayatacağı bir mütakereye Musul elde tutularak girilmek istenmiştir. Böylece savaş bittiğinde Musul’un vatan toprakları içerisinde kalması hedeflenmiştir. Nitekim bu gerçekleştirilmiştir.
Birinci Dünya Savaşı’nın Osmanlı için bittiği ilan eden sözleşme ( Mondros silah Bırakışması ) 30 Ekim 1918 tarihinde imzalandığında Musul ve çevresi hala Türklerin elindeydi. |