selâhaddîn eyyûbî, suriye’de de hâkimiyet kurmak için, 1183 yazında haleb’i zaptetti. elcezire’yi aldı. eyyûbîlerin suriye harekâtı haçlıları telâşlandırdı. eyyûbî hâkimiyeti sâhasında sıkışıp kalmak tehlikesinin önüne geçmek istediler. trablus kontu ııı. raymond’un dört yıllık antlaşma isteğiyle mütâreke yapıldı. haçlılar antlaşmaya yine uymadılar. kerek kalesi yakınından geçen büyük bir ticâret kervanına saldırdılar. selâhaddîn eyyûbî, haçlılardan bu tecâvüzün ziyânını karşılamalarını ve tazminat vermelerini istedi. kabûl etmemeleri üzerine, sefere çıkıp, 1180 şubatında kerek bölgesini zaptetti. ticârî kervan tecâvüzünü haçlılara fazlasıyla ödettirdi.
selâhaddîn eyyûbî, ortadoğu’da çıbanbaşı olan haçlıları bölgeden atmak için, 1180’de büyük bir faaliyet içine girdi. mısır’dan kuvvet topladı. suriye’den de asker toplanmasını istedi.haçlılar meselenin ciddiyetini anlayıp, büyük ordu topladılar. kudüs kralı guy, yirmi bin kişilik, diğer haçlı kral, prens, kont ve kumandanları toplayabildikleri kuvvetleriyle sefûriye’de mevzi aldılar. selâhaddîn eyyûbî, 1187 yazında taberiye gölü sâhiline geldi. 1187 temmuz başında taberiye şehrini fethetti. kale’deki haçlı kuvvetleri karşı koyup eyyûbîleri susuz bırakarak güç duruma düşürmek istediler. trablus kralı raymond’un, kalede müdâfaa isteği diğer haçlılar tarafından eyyûbîlerle ittifak etmekle suçlanmasına sebep oldu. haçlılar, selâhaddîn eyyûbî’ye hücum etme kararı aldılar. selâhaddîn eyyûbî, hattin’e gelen haçlıları büyük bir bozguna uğrattı. haçlı kral ve ileri gelen reislerinin çoğunu esir aldı. yıllardan beri müslümanlara çok zulüm eden haçlı kumandanlarını cezâlandırdı. hattin zaferi sonunda akka, nâsıra, nablus, hayfa, cinin ve arsuf şehirleri ele geçirildi. bunları tıbnîn, sayda cübeyl ve beyrut’un fetihleri tâkip etti.
selâhaddîn eyyûbî, 1187 temmuzunda kazandığı hattin zaferi sonunda, filistin’deki fetihlere rağmen durmadı. ileri harekâta devam etti. birinci haçlı seferi (1096-1099)nden beri haçlıların işgâlindeki kudüs şehrini hedef tâyin ederek, yola çıktı. 1187 eylülünde beytullah, asariya ve zeytindağı’nı zaptetti. kudüs’e gelip, şehrin batısında karargâh kurdu. haçlılar müdâfaayı bu istikâmette kuvvetlendirince, kudüs’ün kuzeyinden de muhâsarayı başlattı. mancınık kullandı. eyyûbîlerin muhâsarasına dayanamayan haçlılar, 1187 eylül ayı sonunda teslim oldu. selâhaddîn eyyûbî, mübârek kudüs şehrini teslim alınca; birinci haçlı seferi sonunda, haçlıların müslümanları câmilerde genç, ihtiyar, çocuk, kadın, erkek ayırt etmeksizin öldürüp, sokaklardan akan kan, atların karnına yükseldiği gibi, hunharca katliam yaptırmadı. zengin haçlıları ve hıristiyanları kurtuluş akçesiyle serbest bırakıp, fakirlerini affetti. kudüs’te kalmak isteyenlere de, cizye ödemek şartıyla müsâade etti. kudüs’ün 89 yıl sonra tekrar müslümanların eline geçmesi, islâm âlemini çok sevindirdi. selâhaddîn eyyûbî’nin, zaferine islâm memleketlerinde şükran ifâdesi olarak dînî merâsimler yapıldı. bütün müslümanların gönlünde taht kurdu. haçlıların tahrip ettiği şehri, yeniden îmâr etmeye başladı. kudüs’ün mübârek makamları, evler ve mescid-i aksâ ile kubbetü’s-sahra’yı tâmir ettirdi. şehirde hastâne, mektep ve medreseyle sosyal tesisler yaptırdı. eyyûbî emirleri de kudüs’te pekçok sosyal tesisler ve nâdide binâlar inşâ ettirip, şehri îmâr ettiler. haçlı katliam ve tahribatının izlerini silmeye çalıştılar. 1188 yazında lâzkiye, cebele ve busra’yı zaptetti. antakya’yı kuşattıysa da, kralı mütâreke istedi. mütârekeyi kabul ederek, 1189 yılının ocak ayı ortasına kadar safed, kevkeb, kerek ve şevbek’i fethetti.
|