Pythagore
“Eşit olmayan bölümlere bölünmüş olan bir bütünün güzel görünmesi için küçük bölüm ile büyük bölüm arasındaki oranın (nispetin) büyük bölüm ile bütün arasındaki nispetle aynı olması lâzımdır.”
Vitruve
Matematikte, sayı on itibarî işaretten oluşan sunî bir yaratmadır. Dünyanın kuralı, cetvelidir.
Sayının ürünü olan nispet, -simetrinin eski anlamında- Platon, Vitruve ve ilk Rönesans’ın mimarları tarafından şöyle tanımlanmıştır.
«Bir bütünün (topluluğun) bütün elemanları arasındaki ve bu elemanların her biri ile bütün arasındaki birlikte ölçülebilirlik.»
ALANIN UYUMLU BÖLÜNÜŞÜ
Her resim kompozisyonu; matiere, valör, tonlar ve formların yön çizgileri ve armoni gibi tablonun kurucu elemanlarının, zıtlarla oluşan hareket ve denge prensibine dayalıdır. Ama burada denge, önemli nokta olarak belirirken, dengenin kanunu, elemanların tam bir miktar eşitliği veya tam bir simetri anlamını taşımaz.
Her tablo, önce saf (soyut), sınırlı bir yüzeydir. Resme özgü elemanlar, bu saf yüzeye, birlik, çeşitlilik, zıtlık ve denge esası ile yayılırlar. Saf yüzeye yayılan piktural elemanlar arasında fizikî bir simetri esası kurulur ki, bu dengeyi verir.
Yön Çizgileri - Direksiyon - (Direction)
Yön çizgileriyle, şekilleri kontrol altına almak imkânı doğar. Artist, seyircinin gözlerini, dikkatini, bu evvelce kararlanan çizgilerle, kontrol altına alabilir ve bakışı tutabilir. Her tablo; kendi öz formu ve kenarlar arasında bağlantılar sağlayan yön çizgilerini, ilk bakışta telkin eder. Bu izler -yön çizgileri-; diyagonaller, çemberler, dik ve yatıklardır. Resim alanını uyumlu olarak bölen işaretler, yön çizgilerini doğuran soyut noktalardır. Temelde, belirlenmesi gerekli oranlar vardır. Günümüz sanatçıları simetri kavramını, tablonun orta ve kenarları arasında asimetrik bölmelerle değerlendirmektedir.
Valör üç unsurdan oluşur: A) Ton, B) Işık, C) Renk