Oy Kullanmayana Para Cezası...

[dogan_cordoba]

Oy kullanmayandan para cezası alınır mı?

Pazar günkü referandumda sandık başına gitmeyene 17 YTL ceza var.

YSK, cezanın miktarını belirleyip takibini Maliye Bakanlığı’na bıraktı. Unakıtan da “Para alacağımız bir şeye hayır der miyiz hiç” dedi

Çağdaş Batı ülkelerinin uygulanmayan “oy kullanmayana para cezası”, uzun aradan sonra yeniden Türkiye’nin gündemine girdi. Ve Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK), gelecek Pazar günü yapılacak referandumda oy kullanmayanlara 17 YTL para cezası verileceğine ilişkin kararı vatandaşların tepkisine neden oldu.
En son 1999 yılında yapılan milletvekili ve mahalli idareler seçiminde oy kullanmayanlara 5 milyon TL (5 YTL) para cezası kesilmişti. Ancak 3 Kasım 2002, 28 Mart 2004 ve 22 Temmuz 2007 seçimlerinde hesaplanan para cezaları Maliye Bakanlığı’nın bütçe kanunlarında belirlediği “Muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutarların” altında kaldığı için uygulanamadı. Son olarak 22 Temmuz’daki seçimde YSK’nın belirlediği 7.5 YTL’lik para cezası tutarı da tahsil için getirilen 8 YTL’lik sınır nedeniyle uygulanmadı.
Referandumda uygulanacak para cezasını hesaplamak için kurulan YSK’daki komisyon, 1987 yılında çıkarılan 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoylamasına Sunulması Hakkındaki Kanun’da 12 bin 500 TL olarak belirlenen para cezasını yeniden hesapladı. Komisyon TCK’nın Uygulanması Hakkındaki Kanun’a göre bu miktarı 14 bin 130’la çarptı ve ceza miktarını 17 YTL olarak hesapladı. YSK bu para cezasının uygulanıp uygulanmayacağı konusunda Maliye Bakanlığı’ndan görüş sordu. Maliye Bakanlığı’ndan YSK’ya henüz bir yanıt verilmezmen bu konuda son kararı verecek olan Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, konuya ilişkin soruya “YSK komisyonu bu kararı vermiştir. Para alacağımız bir şeye hayır der miyiz hiç...” yanıtını verdi. 2007 yılı bütçe kanununa göre de Maliye Bakanlığı tahsil için takibat sınırını 8 YTL olarak belirlediği için para cezasının uygulanması olasılığı arttı.

YSK Başkanı: Ters
Oy kullanmayacak seçmenlere para cezası verilmesi YSK Başkanı Muammer Aydın’ı da rahatsız etti. Aydın, VATAN’a yaptığı açıklamada YSK’nın kanunda yer aldığı için para cezasını uygulamak zorunda olduğunu belirterek şöyle dedi: “Bence de oy kullanıp kullanmamak vatandaşların demokratik hakkıdır. İsterse kullanır isterse kullanmaz... Ama bu yasaya konulmuş, ’uygulamam’deme şansımız yok. Belki de dünyanın hiçbir yerinde yoktur böyle bir ceza. Bana göre de ters bir şey ama biz yasayı uygulamak durumundayız.”

İcra takibi olacak
Aydın, 22 Temmuz’da 7.5 YTL olarak belirlenen cezanın aradan 3 ay geçmesine rağmen 17 YTL olarak hesaplanmasının ise yasalardaki farklı hükümlerden kaynaklandığını belirtti. Maliye Bakanlığı’nın tahsiline karar vermesi halinde 17 YTL para cezasının il seçim kurulları tarafından vatandaşlara gönderileceğini, ödemeyenlere ilişkin ise Maliye Bakanlığı tarafından icra takibi yapılacağını söyledi. Aydın bu para cezasına itirazın mümkün olmadığını da sözlerine ekledi.

VATANDAŞ SANDIĞA GÖNÜLSÜZ

20 lira zam yaptılar cezasını öderim

7 yıl sonraki cumhurbaşkanını halk mı seçsin yoksa seçmesin mi diye sandığa mı gideceğim? Gitmem. bakalım 7 yıl sonra ben hayatta olacak mıyım? Devlet bana 20 lira zam yaptı, oy kullanmayacağım için 17 lirasını geri alır. Hasan Erol (56-Emekli)

Sandığa gidip gelmekten yorulduk

Türkİye seçimlerden başını kaldırıp icraat yapamıyor. Yeter artık sandığa gidip gidip gelmeler. Meclis seçildi, cumhurbaşkanı seçildi. Şimdi Irak’a girecek miyiz, girmeyecek miyiz, onu düşünelim. Zeynep Tezcan (22-öğrenci)

Reisicumhuru seçmek halka yakışır

Reİs-İ Cumhur dayatmayla seçilemez. En iyisi halkın seçmesi. 80 yaşı devirdim ama Pazar günü gideceğim, oyumu ’evet’olarak kullanacağım. Hamit Demir (81-Emekli)

Referandum gereksiz niye oy kullanayım

Nİye oy kullanayım ki? 22 Temmuz seçimlerinde bile oy kullanmadım, bu referandumda hiç kullanmam. Çünkü gereksiz bir referandum bu. Ceza 17 değil 117 lira olsa da farketmez. İlyas Şahin (54-Emekli öğretmen)

Ceza olmasaydı kullanmazdım

Bu referandumdan ben bir şey anlamadım. Bir de cezası varmış 17 lira. Pazar günü oyumuzu kullanırız, ceza ödemekten kurtuluruz. Nazife Gülsün (58-Ev hanımı)

22 Temmuz yansırsa

22 Temmuz seçimlerine katılan siyasi partilerin
referandum konusundaki tavırlarının 21 Ekim’de sandığa birebir yansıması beklenmiyor. Ancak katılım oranı ve oy dağılımının 22 Temmuz ’daki olması durumunda “evet” oylarının yüzde 54’ü bulacağı hesaplanıyor. 22 Temmuz’da geçerli oyların seçime katılan siyasi partilere dağılımı ve bu dağılımın oranları şöyle:

PARTİ ADI OY ORAN TAVIR
Aydınlık Türkiye Partisi 99,625 0,29 Hayır
Bağımsız Türkiye Partisi 181,271 0,52 Hayır
Saadet Partisi 813,505 2,34 Evet
İşçi Partisi 127,042 0,36 Hayır
Cumhuriyet Halk Partisi 7.277.553 20,90 Hayır
Halkın Yükselişi Partisi 178,219 0,51 Boykot
Özgürlük ve D. Partisi 51,001 0,15 Hayır
Genç Parti 1.059.679 3,04 Serbest
Demokrat Parti 1.892.686 5,44 Hayır
Liberal Demokrat Parti 35,174 0,10 Hayır
Milliyetçi Hareket Partisi 4.968.452 14,27 Hayır
AKP 16.198.597 46,52 Evet
Emek Partisi 25,77 0,07 Hayır
Türkiye Komünist Partisi 78,847 0,23 Boykot
Bağımsızlar 1.835.486 5,27 Evet

Hangi ülkelerde ceza var?

Avustralya’da oy vermeme cezası 20 dolar. Belçika’da ise birkaç kez oy vermeyenlerin politik haklarını elinden alınabiliyor. Bolivya oy vermeyen vatandaşlarının maaşını 3 ay boyunca vermiyor. İşte oy kullanma zorunluluğu olan ülkeler: Arjantin, Brezilya, Şili, Ekvator, Yunanistan, Meksika, Peru, Singapur, İsviçre, Uruguay, Güney Kıbrıs, Türkiye, Nauru, Lüksemburg, Fiji, Avusturalya, Belçika, Lihtenştayn...

Beşinci referandum
Türkiye 21 Ekim’de 5. kez “referandum” deneyimi yaşayacak. Gümrük kapılarında oy kullanma işlemi sürerken içeriğinin değiştirilmesi nedeniyle hala sonucuna ilişkin hukuki tartışmalar süren referandum paketinin, Pazar günü yapılacak halkoylaması sonucunda kabul edilmesine kesin gözüyle bakılırken, oylamaya katılım oranının oldukça düşük kalması bekleniyor. Referandum paketine açıkça “karşı” çıkan CHP ve MHP, katılım oranının 22 Temmuz seçimlerindeki yüzde 84.19’luk oranın çok altında çıkacağını savunurken, paketi destekleyen AKP ve DTP de, halkın sandık başına gitmesi konusunda pek umutlu görünmüyor.

4 madde değişecek

Referandum paketi ile 25 yıl önce askeri yönetim tarafından hazırlattırılan ve dönemin koşullarının da etkisiyle rekor katılım ve oy oranıyla benimsenen 1982 Anayasası’nın 4 maddesinin değiştirilmesi öngörülüyor. “Kabul” edilmesine kesin gözüyle bakılan bu değişiklikler uyarınca, Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 5 yıla indirilecek, bir kişi en fazla 2 kere cumhurbaşkanı seçilebilecek. Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanlığı’na TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi 20 milletvekilinin yazılı teklifiyle gerçekleşecek. Son genel seçimde yüzde aldıkları geçerli oyların toplamı yüzde 10’u aşan partiler de ortak cumhurbaşkanı adayı gösterebilecek.Genel seçimler 4 yılda bir yapılacak. TBMM, yapacağı bütün işlerinde, üye tamsayısının en az üçte biri (184) ile toplanacak. Karar yeter sayısı, hiçbir şekilde üye tamsayısının dörtte birinin bir fazlasından (138) az olamayacak.

96 bin yeni seçmen var

YSK’nın milletvekili genel seçimlerinin ardından listelerini yeniden güncellemesi sayesinde 22 Temmuz’da oy kullanma hakkı bulunmayan, 96 bin 692 vatandaş, bu referandumda “yeni seçmen” olarak sandık başına gitme hakkı elde etti. Yaptığı güncellemelerin ardından YSK 21 Ekim referandumu için seçmen sayısını, 42 milyon 629 bin 733 olarak belirledi. 134 bin 700 sandıkta gerçekleştirilecek oylamalar için, kayıtlı seçmenin ne oranda sandık başına gideceği ise bu referandumun asıl merak konusu. Siyasi partilerde, henüz 90 gün önce milletvekili genel seçimleri için oy kullanan, anayasa değişiklikleri konusunda yeterli ölçüde bilgilendirilmeyen vatandaşın referanduma katılımının düşük olacağı beklentisi hakim.

Haber: Kemal -Şebnem HOŞGÖR-Hale GönültaŞ