Dış Ticarette Depolama ve Dağıtım

İthalatçının Sorumlulukları:

1) Satıcının yabancılık çekmesini önlemek amacıyla,istek üzerine ve adet olarak masrafları ihracatçıya ait olmak üzere ithalat işlemlerinde yardımcı olur.
2) Satıcıdan malı belirlenen rıhtımda teslim aldıktan sonraki bütün masrafları üstlenir.İthalatçı için bu tür bir satış şekli kendi ülkesindeki herhangi bir satıcıdan mal almaya benzediği için çok fazla riski ve masrafı yoktur.

L) CFR (COST AND FREIGHT – VARIS LİMANINA KADAR NAVLUN ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

İhracatçının Sorumlulukları:

1) Satış sözleşmesinde belirlenen limanda malları hazır ederek ihracat işlemlerini gerçekleştirir ve bu işlemlerden doğan masrafları karşılar.
2) Taşıma şirketi ile anlaşma yaparak malların varış limanına kadar olan navlun giderini öder.
3) Mallar gemiye yüklendikten sonraki masraflar,sigorta da dahil olmak üzere ithalatçıya aittir.
4) Malların gemiye yüklenmesi sırasındaki masrafları üstlenir.

İthalatçının Sorumlulukları:

1) Malların kendi ülkesindeki varış limanına gelmesi süreci içindeki navlun dışındaki masrafları ve sigorta bedelini üstlenir.
2) Varış limanındaki boşaltma masraflarını öder.
3) İthalat işlemlerini gerçekleştirerek bu işlemlerden doğacak tüm masrafları karşılar.









M) CIF (COST,INSURANCE AND FREIGHT – VARIŞ LİMANINA KADAR NAVLUN VE SİGORTA BEDELİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM)

İhracatçının Sorumlulukları:

1) Belirlenen tarihte malların alıcının eline geçmesi amacıyla bir taşıma şirketi ile anlaşarak navlunu ve sigorta primi ödenmiş olarak malı gemiye yükler.Yüklemeden doğacak masrafları karşılamakla da mükelleftir.
2) İhracat işlemlerini gerçekleştirir ve bu işlemlerden doğacak olan masrafları karşılar.

İthalatçının Sorumlulukları:

1) Kendi ülkesindeki belirlenen limanda malları teslim alır.Boşaltma masraflarını karşılar.
2) İthalat işlemlerini gerçekleştirerek gerekli masrafları öder.
3) Malların gemi küpeştesini geçmesini müteakip navlun ve sigorta primi dışında kalan bütün masraf ve riskleri üstlenir.
4) Bu satış şeklindeki sigorta denizcilikte kullanılan en dar kapsamlı sigorta olduğu için, alıcı istersen masrafları kendine ait olmak üzere daha geniş kapsamlı bir sigorta yapabilir ve ek primleri öder.


Bu kısma kadar anlatılan tüm teslim şekilleri INCOTERMS tarafından öngörülen ve dünya çapında geçerliliği olan denizyolu ve karayolu taşımacılığı için geçerli teslim şekilleridir.Her birinin farklı özellikleri ve ayrıcalıkları bulunmaktadır.


B) DIŞ TİCARETTE DEPOLAMA


Ülkemizin 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren gümrük birliğine girmiş olması süreciyle birlikte artık ithalat ve ihracatçılarımız bir mevzuat gündeme gelmiş olup bu tarihten itibaren yapacaklarımız için yeni bir mevzuat gündeme gelmiş olup bu tarihten itibaren yapacakları ithalat ve ihracat işlemlerinin söz konusu mevzuat kapsamında hangi gümrük rejimine tabi olduğunu iyi tetkik etmeleri gerekmektedir.

Avrupa Birliği Gümrük Mevzuatı,gümrük birliğine üye ülkeleri gümrük politikaları açısından tek bir ülke veya tek bir gümrük bölgesi olarak düşünmektedir.

Buna göre,Türkiye de artık gümrük birliğine dahil olmuş bir ülke olarak gümrük sınırları itibari ile diğer üye ülkelerle aynı statüye sahip olmuş olup yeni bir kavram gündeme gelmiştir: Üçüncü ülke kavramı.Topluluk üyesi olmayan bir ülkeyi ifade eden üçüncü ülke kavramı,yeni ortaya çıkan rejimlerin anlaşılması için oldukça önemli olup gözden uzak tutulmasında fayda vardır.

GÜMRÜK REJİMLERİ


Gümrük birliği mevzuatı çerçevesinde gümrük rejimlerine bakıldığında karşımıza şu rejim türleri çıkmaktadır:

1) Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi
2) Antrepo (Depolama) Rejimi
3) Dahilde İşleme
4) Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi
5) Geçici İthalat
6) Hariçte İşleme Rejimi
7) Transit Ticaret Rejimi
8) Kesin İhracat

Bu gümrük rejimlerinden antrepo rejimi,dahilde işleme rejimi,gümrük kontrolü altında işleme rejimi,hariçte işleme rejimi ile geçici ithalat ekonomik etkili gümrük rejimleri ismiyle ortak bir adlandırmaya da tabi tutulmaktadır.Söz konusu olan bu rejimler kapsamında gerçekleştirilecek olan işlemler için öncelikle ilgili mercilerden izin alınması gerekmektedir.Her rejim için söz konusu olan izin,farklı prosedürleri gerektirdiği gibi değişik izin formlarının doldurulması da zorunlu kılmaktadır.

Biz konumuz olan ve bu rejimlerden en önemlisi olan antrepo (depolama) rejimini ele alacağız.

ANTREPO REJİMİ

Antrepo kelimesi bilindiği gibi,malların gümrük sınırları dahilinde muhafazası amacıyla konulduğu yerleri ifade etmekte olup bir tür depo işlevi gören açık veya kapalı mahallerdir.Avrupa Birliği Gümrük Kanunu’na göre ise her topluluk üyesi ülkenin gümrük idarecilerince uygun görülen koşullarda ve yerlerde açılan,gümrük denetim ve gözetimi altında bulunan yerlere gümrük antreposu adı verilmektedir.Ancak aynı kanuna göre bir yerin gümrük antreposu sayılabilmesi için bir diğer önemli şart da söz konusu yerin antrepo rejimi kapsamında işlem görülen bir yer olması gerekliliğidir.

Antrepo rejimi adı altında bir rejim türünün belirlenmiş olmasının en büyük sebebi gümrük antreposu statüsündeki bir yerin Avrupa Birliği Gümrük Kanunu çerçevesinde görmüş olduğu önemli işlev ile açıklanabilir.Bu işlevi şu şekilde belirleyebiliriz:

Antrepolar,ithalatçı konumundaki işletmelerin ithalat vergisini geciktirmelerine imkan tanıyan bir işleve sahiptir.Antrepo rejimi dahilinde ithalatı gerçekleştirilen malların ithalatçıya tanıdığı en büyük avantaj budur.

Bu rejimi ve olayın işleyişini ise şu şekilde açıklamak mümkündür:

İthalatçı konumundaki bir firma,üçüncü ülke menşeli bir malın topluluk dışı bir ülkeden ithali esnasında malın tamamını ülkesine sokarak bütün ithalat vergilerini ödemek istemiyorsa,malları bir gümrük antreposuna yerleştirmek suretiyle ithalat vergisini ödemez.Sadece malların bulunduğu zaman için antrepoya ardiye masrafı öder.Malları yurt içinde müşteri bulup sattıkça parti parti antrepodan çeker ve ithalat vergisini her parti mal için öder.Diğer bir ifade ile ithalatçı,bu rejim sayesinde üçüncü bir ülkeden satın aldığı malları fiili olarak ithal etmesine karşın,resmi olarak ithal etmemiş kabul edilmektedir.Bu da ona ithalat vergisi,resim ve harç gibi benzeri masrafları erteleme imkanı tanımaktadır

Avrupa Birliği Gümrük Kanununa göre antrepolar iki türlü olabilmektedir:

1) Genel Antrepolar
2) Özel Antrepolar

Genel Antrepolar, herkes tarafından kullanılabilen,değişik ithalatçı veya ihracatçıların mallarının depolanmasına imkan tanıyan yerlerdir.Genel antrepoların sahibi devlet olabileceği gibi,özel kişilerinde antrepo açmaları mümkündür.

Özel Antrepolar ise tek bir şahsın veya tek bir firmanın sadece kendi mallarını depolamak amacıyla açtığı kendine ait özel depoları ifade etmektedir.Diğer bir deyişle sadece antrepo işleticisi tarafından eşya konulmasına imkan tanıyan antrepolardır.

Gümrük kontrolleri açısından antrepolarda asıl önemli olan husus,stok kontrollerinin sağlıklı ve doğru tutulmasıdır.Gümrüklerin asıl takip ettikleri ve dikkat ettikleri nokta depolanan malların miktarlarıdır.Bu nedenle antrepolar işleticisinin ve depo sorumlusunun yetkileri açısından bakıldığında altı tip olarak karşımıza çıkmaktadır.

1) A TİPİ ANTREPOLAR:

Bu tip antrepolarda stok kontrollerinin tutulması ve gümrüğe karşı olan sorumluluklar açısından yetki depo sorumlusuna verilmiştir.

2) B TİPİ ANTREPOLAR:

Malı depoya koyan kişinin sorumluluğunun söz konusu olduğu antrepolardır.Mallar emanet veren kişi tarafından depolama amaçlı bir beyanname sunularak gümrüklü antrepo işlemine tabi tutulur ve sorumluluğu da böylece mal sahibi veya malı emanet eden kişi üstlenmiş olur.

1) C TİPİ ANTREPOLAR:

A tipi antrepolarla oldukça benzer olan bu tip antrepolarda sorumluluk depolayan kişiye aittir.Ancak C tipi antrepolar uygulamada daha çok depocu ile mal sahibinin aynı kişiler olması halinde geçerli olan bir antrepo türünü ifade eder niteliktedir.

2) D TİPİ ANTREPOLAR:

Bu tip antrepolar daha çok malların çekilmesi sırasındaki formaliteleri azaltmak amacıyla açılır.Maların her çekimi esnasında gümrüğe bildirmek dahi gerekmemekte olup sadece aylık beyannameler ile gümrüğe bilgi verilmesinin yeterli olduğu ve sorumluluğun depolayan ile mal sahibinde bulunduğu bir antrepo türüdür.

3) E TİPİ ANTREPOLAR:

Bir tür özel antrepo olan E tipi antrepolarda mallar gümrüğe çekimi esnasında bildirilmeden çekilir ve sadece belli periyotlarla gümrüğe rapor edilir.Bir tür geçici depolama niteliğinde karşımıza çıkmaktadır.

1) F TİPİ ANTREPOLAR:

Bu antrepolar,gümrük kontrolü altında işletilen yerlerdir.Buraya konulan mallar için stok kontrolü yapılmasına resmen gerek yoktur.Buralar oldukça nadir kullanılan yerlerdir.Uygulamada çoğunlulukla gümrükçe el konulan mallar için kullanıldığı gözlenmektedir.

İthalatçının ithalat vergisini ertelemesini veya yurt dışından satın aldığı malı iç piyasada pazarladıkça parti parti ithal etmesini mümkün kılan antrepo rejimi hükümleri çerçevesinde dış ticarete konu olan malların antrepolarda bulunma süresi de sınırsızdır.İthalatçılar istedikleri süre dahilinde mallarını buralarda tutabilecekleri gibi,istedikleri zaman da istedikleri miktarda malı serbest dolaşıma sokabilirler.

Sıralana bütün bu faydalarından dolayı özellikle ithalatçılarımız kendilerine mahsus antrepo açmak veya genel antrepolara mal koymak isteyebilirler.Ancak gümrük idareleri,antrepoların belirli özelliklerde olmasına dikkat edeceği için bu hususun göz önünde bulundurulması şarttır.Buna göre açılacak bir antreponun şu özellikler taşıması gerekmektedir:

1) İçine konulacak eşyanın iyi biçimde korunmasına elverişli bir yer olması.
2) Teknik özelliklere sahip olması
3) Giriş çıkışlarının emniyetli,güvenli ve kapalı olması
4) Eşyanın giriş çıkış esnasında kontrolerinin yapılası için gerekli gözetleme işleminin kolaylıkla yapılabilmesine imkan tanıması.

Antrepoların bu tür fiziki özellikleri taşımasının yanında,işleticilerin izin başvurusuyla birlikte şu bilgileri de ilgili gümrük idarelerine vermeleri gerekmektedir:

1) Başvuruda bulunan kişinin adı,adresi
2) Açılması istenen antrepo tipinin ne olduğu
2) Antrepoya konulacak eşyanın gümrüğe hangi yolla ibraz edileceği
3) Antrepo açılma sebebi
4) Stok kayıtlarının tutulma şekli
5) Stok kayıtlarının saklanacağı yer
6) Malların antrepolarda tahmini kalış sürelerinin ne olacağı
7) Antrepo için uygun görülen binanın özellikleri

1) Elleçleme işlemi yapılıp yapılamayacağı
2) Geçici çıkarma işlemi yapılıp yapılamayacağı
3) Antrepoda bulunan eşyanın hangi gümrük rejimiyle bağlantılı olarak işlem görüp görmeyeceği

Dış ticarette firmalar için maliyetleri etkileyici birer pazarlama stratejisi olarak değerlendirebileceğimiz dağıtım ve depolama konuları inceledik.

Türkiye’nin kendi sektöründe öncü firmalarından olan DURA NAKLİYAT LTD.ŞTİ., 1988 yılında temelleri atılan ve karayolu taşımacılığın temel taşlarını atan öncü kuruluşlarının biridir.

DURA NAKLİYAT LTD.ŞTİ.,yeni teknolojilerin takibi ve yeniliklere açık bir şirket olarak araştırma geliştirme çalışmalarına öncelik vermesi ile Rusya ve BDT ülkelerine ithalat ve ihracat gerçekleştirerek ülke ekonomisine döviz girdisi sağlamakta, Türkiye'nin adını yurtdışında başarı ile taşımaktadır.

DURA NAKLİYAT LTD.ŞTİ.’nin bugüne kadar gerçekleştirdiği birçok başarıdan biride 1999 yılında Rusya-Türkiye arasında gerçekleştirilen toplam ihracatın %25 ini tek başına gerçekleştirmiş olmasıdır.

DURA NAKLİYAT LTD.ŞTİ. yönetim kurulu başkanı ve Uluslar arası Nakliyatçılar Derneği (UND) yönetim kurulu üyesi olan Sayın Dursun Kaplan ile konumuz ile ilgili olarak yaptığımız görüşmede bize şunları söyledi:

“Türkiye,özellikle son 15 senedir kendini tanımaya başlayan,öz varlıklarını,iş gücünün farkına varan ve gelişmekte olan bir ülkedir.Gün geçtikçe iç pazar mevcut,gelişmişliği tamamlamış büyük firmalarca hakimiyet altına alınmış ve yeni yatırımcılar için yeterli pay kalmamıştır.

Kendini yönetim,pazarlama gibi önemli konular her zaman geliştiren firmalar sadece Türkiye pazarı ile yetinmeyip,tüm dünyayı kendi pazarları olarak görmeye başlamıştır.Tabi bu da Türkiye’ye başta döviz girişi ve yeni istihdam yaratmak açısından büyük faydalar sağlamıştır.Örneğin,tekstil ve tarım sektöründe Türkiye’nin sahip olduğu öncülük özelliği,Türkiye’yi ve firmaları adım adım geliştirmiş ve bir dünya devleti haline getirmiş ve dünya çapında firmalar yaratmıştır.Bunun gibi birçok alanda da henüz keşfedilmemiş veya yatırım yapılamamış alan bulunmaktadır. Bu konulara yatırımcıların el atması hem kendileri için hem de Türkiye için çok büyük faydalar sağlayacaktır.Ülke yönetimine bu konuda düşen en büyük vazife,bu yatırımcılara gerekli desteği ve teşviği sunmasıdır.”

DURA NAKLİYAT LTD.ŞTİ.,olarak kendilerinin de kendi sektörlerine yönelik yeni yatırımlar yaptıklarını veya müşterilerine en iyi hizmeti sunmayı amaç edindiklerini dile getiren Sayın KAPLAN,her geçen gün sahip oldukları TIR kamyonlarını güncellediklerini,bunun yanında müşterilerine ihracat ve ithalat konuların danışmanlık yaptıklarını,anlaşmalı oldukları genel ve özel antrepolarla ithalatçılarına yeni imkanlar sunduklarını dile getirdi.Geleceğe yönelik düşündükleri birçok yatırımlarının olduğunu da dile getiren Sayın KAPLAN,özellikle Avrupa ve Türki Cumhuriyetlerine yönelik yatırımlarını arttıracaklarını dile getirdi.

Dış ticarette dağıtım ve depolama,dünyaya açılan tüm Türk firmaları için gün geçtikçe çok daha önem kazanan hem Pazar yaratmak hem sunduğu avantajlar sayesinde mevcut pazarlarda tutunması açısından önemli konulardır.Öyle ki,firmalar artık dış ticarete yönelik oluşturdukları departmanlarla yeni pazarlara açılmayı çok daha profesyonel olarak sürdürmektedir.