Vergi Hukuku

*Vergi Mahremiyetini Ortadan Kaldırmasına Rağmen Suç sayılamayan Fiiller:

1)Vergi levhasının asılması
2)Vadesi geldiği halde vergi borç ya da cezalerını ödemeyenlerin ilan edilmesi.
3)Sahte belge düzenlemiş oldukları,inceleme elemanları tarafından tespit edilen mükelleflerin,ilgili meslek teşekküllerine bildirilmesi.(Avukat –Baro, Tüccar –Ticaret Odası)

*İşyeri Kapatma Cezası:Fatura ve benzeri belgelerin bir takvim yılı içerisinde en az 3 kere kullanuılmadığının ya da bulundurulmadığının tespiti halinde,ikinci tespitten sonra mükellef yazılı olarak ikaz edilmiş olmak kaydıyla, 3.tespitin üzerine mükellefin işyeri Maliye Bakanlığı’nca 1 haftaya kadar kapatılabilir.Ancak bu ceza da yine uygulanmadan önce, mükellefin yazılı talebi üzerine,paraya çevrilebilir.Burada paraya çevirme usulü şöyledir;Sanayi sektöründe çalışan 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen,ve kapatma kararına ilişkin yazının mükellefe tebliğ edildiği tarihte yürürlükte bulunan asgari ücretin 1 yıllık brüt tutarından az olmamak üzere,mükellefin 1 önceki yıl gelir ya da kurumlar vergisinde yer alan dönem kazancının %5’i olarak hesaplanır. Hesaplanan bu tutar mükellefe tebliğ edilir ve 15 gün içerisinde ödemezse işyeri kapatılır.Bu ceza bir takvim yılında sadece bir kez paraya çevrilir.

*Vergi Cezasını Ortadan Kaldıran Haller:
1)Ödeme
2)Pişmanlık:Henüz hakkında bir ihbar ya da inceleme yapılmamış olan bir vergi suçlusunun,suç işlediğini kendiliğinden vergi idaresine bildirmesi üzerine, kendisine, yasadaki diğer şartlara da uyması kaydıyla ceza verilmez.
3)Cezalarda İndirim:Ceza ihbarnamesinin tebliği üzerine 30 gün içerisinde indirim talebiyle idareye başvuran ve uyuşmazlık yaratmayarak borcunu, aynı 30 gün içerisinde ödeyen mükelleflerin cezaları, yarısı ile 3’te 1’i arasında değişen bir oranla indirilir.
4)Uzlaşma ve ya Tarhiyat Öncesi Uzlaşma:Mükellefle uzlaşma komisyonu arasında yapılan karşılıklı görüşmelerle uzlaşmaya varılması halinde,hem süre kazandıram,hem mahkemelerin iş yükünü azaltan ve de ceza miktarını indiren bir usuldür.
5)Ölüm Hali:Vergi suçlusunun ölümü halinde ceza ortadan kalkar.
6)Hatanın Düzeltilmesi
7)Zaman Aşımı:Vergi ziya-ında 5,usulsüzlükte 2 yıl içerisinde vergi borçları ve cezaları zaman aşımına uğrar.
8)Mücbir Sebep
9)Yanılma

02.01.2001
*VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜMLENMESİ: Vergilendirmeyle ilgili hüküm ifade eden hususlarda,vergi idaresi ile vergi mükelleflerinin ya da sorumlularının farklı görüşte olmaları halidir.Görüş ayrılığı olan bu gibi durumlarda ya idare ya da mükellef vergi mahkemelerine başvurmak suretiyle uyuşmazlığı başlatabilir.Bazen de uyuşmazlık konusu olan hususlar hakkında dava açılması yerine,idari çözümlerden herhangi biri tercih edilerek çözüm sağlanabilir.Ülkemiz vergi hukuku açısından idari çözüm yollarıyla,dava açmak arasında mükellef tamamen serbest bırakılmıştır.Biri diğerine nazaran ön koşul oluşturmamaktadır.

*İdari Çözümler:

1)Vergi Hatalarının Düzeltilmesi:Vergiye ilişkin hesaplarda ya da vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden verginin eksik ya da fazla alınması ve ya istenmiş olmasıdır.Vergi hataları iki çeşittir;
a)Hesap Hataları:Matrah hataları,miktar hataları ve verginin mükerrer istenmesi.
b)Vergilendirme Hataları:Mükellefin şahsında hata,mükellefiyette hata,verginin mevzuunda hata,vergilendirme ya da muafiyet döneminde hata.
Bu yedi çeşit hata için idari çözüm olan Düzeltme’ye başvurulur.
Vergi mükellefinin ilgili vergi dairesine yaptığı yazılı bir başvuru üzerine işlem başlar;
i)Dava Açma Süresi Dolmadan(İlk 30 Gün):Böyle bir durumda mükellefin yaptığı bu başvuru dava açma süresini durdurur.İdare mükellefin talebini kabul ederse uyuşmazlık biter,hata düzeltilir.İdare mükellefin talebini reddederse dava açma süresi yeniden işlemeye başlar.Ayrıca idare mükellefin talebine 60 gün içerisinde cevap vermezse , dava açma süresi yeniden başlar. Kalan süre içerisinde isteyen mükellef vergi mahkemesinde dava açabilir.
ii)Dava Açma Süresi Dolduktan Sonra:İdare talebi kabul ederse uyuşmazlık biter.İdarenin talebi reddedmesi yada 60 gün içerisinde cevap vermeyip zımni red gerçekleşmesi durumunda,mükellef ilgili vergi idaresini Maliye Bakanlığı’na şikayet eder.Maliye Bakanlığı mükellefin bu şikayetini kabul edebilir,red edebilir veya cevap vermeyerek zımni red gerçekleşebilir. Mükellef red ve ya zımni red durumunda vergi mahkemesinde iptal davası açabilir.

2)Cezalarda İndirim:Vergi suçu işlediği anlaşılan ve kendisine ceza ihbarnamesi tebliğ edilen mükellef ya da ceza muhattabı,ihbarnamenin tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ilgili vergi dairesine başvurarak,dava açmayacağını beyan ederek,1 ay içerisinde vergi ve indirimden arta kalan cezayı ödeyecek olursa, cezanın; vergi ziya-ında ilk kez yarısı,birden çok kez bu suçu işlemişse 3’te 1’i,usulsüzlüklerde de 3’te 1’i indirilir.
3)Uzlaşma:Yapılan incelemeler sonucu,mükellefe resen ya da ikmalen yeni bir vergi tarh edilirse,yeni tarhiyata ilişkin olarak mükellef 30 gün içerisinde talepte bulunmak kaydıyla, idareyle uzlaşabilir.

4)Tarhiyat Öncesi Uzlaşma:Vergi incelemesi yapılan mükellefler için henüz inceleme bitmeden önce,yani yeni bir tarhiyat yapılmadan önce,mükellefin talebi üzerine, idareyle mükellefin karşılıklı görüşerek uzlaşması halidir. Tarhiyat öncesi istenip de uzlaşmaya varılamaz ise,artık tarhiyat sonrası uzlaşma istenemez.Ancak cezalarda indirim istenebilir ve ya vergi mahkemesinde dava açılabilir.

5)Pişmanlık:Henüz hakkında bir ihbar yapılmamış,henüz hesapları incelemeye alınmamış ve ya henüz hesapları takdir komisyonuna sevkedilmemiş mükellefler kendiliğinden bir dilekçeyle ilgili vergi dairesine başvurarak suçunu itiraf eder ve dilekçe tarihinden itibaren 15 gün içerisinde doğru beyanda bulunursa,ve yine aynı sürede vergi aslı ile birlikte pişmanlık zammını da öderse, işlemiş oluğu suçun cezası verilmez.

*Yargısal Çözümler:

Türk Vergi Yargı Sistemi




Tek Hakimli Vergi Kuruldan Oluşan Vergi
Mahkemeleri Mahkemeleri
Uyuşmazlık tutarı 1 Milyarı Uyuşmazlık tutarı 1 Milyarı
aşmayan ithilaflar çözümlenir. aşan ithilaflar çözümlenir.
Buradan çıkan kararlara itiraz Buradan çıkan kararlara
edildiği takdirde,bölge idare itiraz edildiği takdirde karar
mahkemesine başvurulur. temyiz edilerek Danıştay’a
Başvurma süresi 30 gündür. başvurulur.Başvurma süresi
30 gündür.Danıştay onama kararı verirse,karar kesinleşir Danıştay bozma kararı verir ise dosyayı geri gönderir.
Vergi Mahkemesi bu durumda bozma kararına uyma kararı verebilir,karar kesinleşir.Kendi kararında ısrar kararı verebilir.Bu durumda Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu konuyu inceler.Buradan çıkan karar kesin hüküm niteliğindedir.


*Kanun Yararına Bozma:Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’ndan geçmeksizin, yani temyiz sürecine hiç girmeden, vergi mahkemeleri tarafından verilmiş ve de itiraz ya da temyiz edilemediği için kesinleşmiş olan bir kararda hukuka aykırılık var ise,ilgili bakanlıkların ya da Danıştay Savcısı’nın istemi üzerine,karar kanun yararına temyiz edilir.Ve temyiz sonucu hukuka aykırılık giderilerek,sonraki olaylara yanlış örnek teşkil etmesi önlenmiş olur.Ancak bu şekilde yapılan kanun yararına bozma,taraflar açısından oluşmuş olan kesin hükmü değiştirmez.