Kıtaların Kayması

Kıtaların Kayması

ALFRED WEGENER'İN « ESKİ » KURAMI

LEVHA TEKTONİĞİYLE GÜNCELLEŞTİ VE YENİDEN

DEĞER KAZANDI.

Alfred WEGENER (1880-1930), Alman meteorolog ve jeofizik uzmanı. Meteoroloji uzmanı olarak Mylius-Erichsen'in Grönland'a yaptığı Danimarka kutup seferine katıldı (1906-1908). 1915'te kıtaların kayması kuramını ortaya attı.1913'ten 1917'ye kadar, Grönland'ı boydan boya geçişi sırasında Lauge Koch'a eşlik etti.Son olarak, 1929'da bir hazırlık yolculuğundan sonra, ertesi yıl, inlandsisin merkezinde büyük bir bilimsel keşif seferine girişti ve Eismitte istasyonu ile batı kıyısı arasında yaşamını yitirdi.Yolculuklarının sonuçlarını bir kaç kitapta anlattı.Bir çok bilimsel yapıt verdi:
Thermodynamik der Atmosphäre (Atmosferin Termodinamiği) [1911] ,
Die Klimate der geologischen Vorzeit (İlk jeolojik çağda iklim) [1924] ,
özellikle de kıtaların hareket mekanizmasına bir açıklama getiren plak tektoniğinin pekiştirdiği kıtaların ortaya çıkış kuramını açıklayan;
Die Entstehung der Kontinente und Ozeane (Kıtaların ve Okyanusların oluşumu) [1915].
Çalışmalarında, Amerikalı F. B. Taylor gibi araştırmacılardan yararlandı. Ama, özellikle bir meteorolog olan Wegener, jeologlardan tamamen bağımsız bir düşünce taşıyordu. Levha tektoniği kuramı, Wegener'e yerbilimleri tarihinde hak ettiği yeri yeniden kazandırdı.

Alfred WEGENER , THÉMA LAROUSSE


Jeokronoloji
JEOLOJİK ZAMANDİZİM olarak da bilinir, oluşumundan günümüze değin yerkürede gerçekleşen jeolojik olayların tarihlendirilmesi ve kayaçların yaşının saptanmasını konu edinen bilim dalı. Temel jeolojik çağ birimleri, herbiri özgün bir kayaç sistemine dayandırılan dönemlerdir (bak. tablo). Dönemler, Paleozoyik (Birinci) (y. 570-225 milyon yıl önce), Mezozoyik (İkinci) (y. 225-65 milyon yıl önce) ve Seno-zoyik (Yakın) (y. 65 milyon yıl öncesinden günümüze) zamanlar olarak adlandırılan daha büyük birimler içinde gruplandırılır. Bu adlar, her zamanın başlangıcında canlı organizmalardaki büyük değişiklikleri yan-sıtan “eski yaşam”, “orta yaşam” ve “modern yaşam” sözcüklerinden türetilmiştir.

Jeolojik çağlar
zaman dönem bölüm zaman dilimi (y.milyar yıl önce)

Prekambriyen 4-570

Paleozoyik (Birinci) 570-225
Kambriyen 570-500
Ordovisiyen 500-430
Silüriyen 430-395
Devoniyen 395-345
Karbonifer 345-280
Permiyen 280-225

Mezozoyik (İkinci) 225-65
Triyas 225-190
Jura 190-136
Kretase (Tebeşir) 136-65

Senozoyik (Yakın) 65-günümüze
Tersiyer (Üçüncü) 65-2,5
Paleosen 65-54
Paleojen 54-26
Eosen 54-38
Oligosen 38-26
Neojen 26-2,5
Miyosen 26-7
Pliyosen 7-2,5
Kuvaterner (Dördüncü) 2,5-günümüze
Pleyistosen 2,5-10 bin
Holosen 10 bin-günümüze


Senozoyik Zaman, Kuvaterner (Dördüncü) ve Tersiyer (Üçüncü) dönemlere; Mezozoyik Zaman, Kretase (Tebeşir), Jura ve Triyas dönemlerine; Paleozoyik Zaman ise Permiyen, Karbonifer, Devoniyen, Silüriyen, Ordovisiyen ve Kambriyen dönemlere ayrılır.
Paleozoyik Zamandan önce oluşan Prekambriyen kayaçlar, tanıtıcı fosil içermez ve alt bölümlere ayrılmaz. Radyometrik tarihleme yöntemiyle, Prekambriyen Zamanın Yer tarihinin ilk % 85'ine karşılık gelen zaman dilimini içerdiği ortaya çıkartılmıştır.
Radyometrik tarihleme yöntemi, belirli minerallerde bulunan ve bilinen hızlarda sürekli bozunarak radyozenik kardeş nüklitlere dönüşen radyoaktif nüklitlere ilişkin ölçümlere dayalı olarak gerçekleştirilen bir tekniktir. Doğada düzinelerce radyoaktif nüklit vardır, ama bunlardan çoğuna ender olarak rastlanır; geriye kalanlar ise jeoloojik tarihleme açısından değer taşımayacak kadar yavaş ya da hızlı bozunuma uğ-rar.Hemen hemen tüm kayaçların radyometrik tarihlemeleri yalnızca 4 nüklitin (uranyum-238, uranyum-235, rubidyum-87 ve potasyum-40) yardımıyla yapılır. Ayrıca bak. çağ, tarihleme.

Jeokronoloji, AnaBritannica