Burdur
 

İLİN KONUMU

İlimiz , Güneybatı Anadolu’da Göller Bölgesindedir.
İl toprakları 36-53 ve 37-50 kuzey enlemleri ile 29-24 ve 30-53 doğu boylamları arasında yer alır. İlin yüzölçümü 6883 km2 dir. İlimizi, doğu ve güneyinden Antalya, batısından Denizli, güneybatısından Muğla, kuzeyinden Afyon, kuzeydoğudan ise Isparta çevirmiştir.

İl arazisinin %60.6’sı dağlık, %2.7’si yayla, %19’u ova %17.6’sı engebelidir. Topraklar genel olarak killi ve kireçli bir yapıya sahiptir. İlin genel yüksekliği (ortalama) 1000 metredir. İlimiz güneyden Batı Torosların uzantıları üzerindeki Boncuk Dağları, Elmalı Dağı ve Katrancık Dağı, doğudan yine Batı Torosların uzantısı olan Kuyucak ve Dedegöl Dağı, kuzeyden Burdur Gölü ve Karakuş Dağı Sırası, batıdan ise Acıgöl ve Eşeler Dağları gibi doğal sınırlarla çevrilmiştir.

BURDUR GÖLÜ

Burdur Gölü, Söğüt Dağı ile Sulu Dere Yayla dağ kütleleri arasında kuzeydoğu - güneybatı doğrultusunda uzanan oluk şeklindeki tektonik çöküntünün sularla dolması ile oluşmuştur. Gölün batı kesimi boyunca uzanan fay hattı nedeniyle bu kısımda kıyı çizgisi çok dardır. Bu dar bölgelerde göl birden derinleşir.

HACILAR KÖYÜ

Burdur-Tefenni karayolunun 24. Km. sinde Hacılar Köyü sınırları içindedir. Batı Anadolu’nun bilinen en eski yerleşim yeridir.

1957-1960 yılları arasında İngiliz Arkeolog Prof. James MELLAART tarafından kazı yapılmıştır. Kalkolitik ve Neolitik devirlere ait 9 yapı katı ortaya çıkarılmıştır. l. ve V. yapı katları kalkolitik çağı kapsamaktadır. Bu devir eserleri krem zemin üzerine kırmızı ve kahverengi boya ile geometrik bezemeler yapılmış çok renkli pişmiş toprak çanak çömlekler, pişmiş topraktan doğuran doyuran ana tanrıça figürinleri, kemik aletler, taş baltalar, boncuk ve kolyelerdir. Evleri, toprak, düz damlıdır. Etrafı kerpiç surla çevrilidir. Giriş ve çıkış damdan merdivenledir.
Vl. ve lX. katlar neolitik çağa aittir. Bu çağda insanlar göçebelikten yerleşik hayata geçmişler. Kerpiç duvarlı, düz damlı evler yapılmış, hayvanlar ehlileştirilerek tarım ve üretim yapılmıştır. Yiyecek koymak ve saklamak için çanak ve çömlek yapmasını öğrenmişlerdir.

İNSUYU MAĞARASI

Burdur İnsuyu mağarası, Burdur Antalya karayolu üzerinde, Burdur'a 13 km uzaklıkta bulunan ve ülkemizde turizme açılan ilk mağaralardandır. İnsuyu Mağarasında; karstik yapının zamanla erimesi ve aşınması sonuc, Mağara içinde sarkıt ve dikikler meydana gelmiştir. Ayrıca, girintili çıkıntılı çeşitli yönlere açılan dehlizler bulunmaktadır. 1965 de turizme açıldığı zaman bu dehlizlerde küçüklü büyüklü 9 adet göl vardı ve bu göller arasında kesintisiz bir bağlantı ile belirgin bir akış vardı. İç yapıda meydana gelen tabiat harikası teşekkül tarzları dikkate alınacak olursa mağaranınbinlerce yıl önce meydana geldiği tahmin edilmektedir. Mağaranın suyu karbonatlı maden suyudur. İnsuyu mağarası, Kültür Bakanlığı, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nun 9.7.1976 gün ve A-113 sayılı kararı ile I. derece Doğal Sit olarak tescil edilmiştir.

İnsuyu Mağarasının işletilmesi ve bakımı, Burdur İl Özel idaresi ve Burdur Merkez Belediyesi işbirliği ile kurulmuş olan "Burdur İli, İnsuyu ve Çendik Turistik Tesisler Birliği" tarafınca yürütülmektedir.

İnsuyu Mağarası ve Çevresinden, Burdur Merkez ilçesisinin su ihtiyacı karşılandığı gibi civardaki tarım arazilerinin sulanması içinde yeraltı suları devamlı olarak pompalarla çekilmektedir. Bu çekilen su nedeni ile mağara içindeki göller kuruduğu gibi, mağaradaki damlalarda zamanla yok olmuştur. Bu durumun, tabiat harikası mağaranın doğal yapısı için tehlikeli boyutlara ulaşmıştı. mağara içindeki suyun çekilmesi ile şu anda gezilebilen yerin en uç noktasında bulunan Koca Göl suyunun 2 metreya yakın alçalması sonucu mağaranın ikinci bölümüne bağlanan galerisi açığa çıkmıştı. fakat 2004 yılındaki yağışlar neticesinde, su seviyesinde yükselme olmuş ve mağarada yeniden gölcükler oluşmuştur.
_______________________________

TYMBRİANASSUS Antik Kenti

http://www.resimsakla.com/upload/guest/8890a_9.jpg

*Merkeze bağlı Düğer köyündedir. Klasik çağa ait en eski yerleşim yeridir

SALDA GÖLÜ

Yeşilova ilçe merkezine 4 km uzaklıktadır. Göl Antalya - Denizli Pamukkale Ana - Tur güzergahı üzerindedir.İlimizde yaz ve kış aylarında turizm hareketliliğinin yoğun olarak yaşandığı ve tur otobüslerinin göl kenarında bulunan tesislerden yeme - içme ve kısa süreli dinlenme ihtiyaçlarını giderdikleri çok önemli bir konumda bulunmaktadır. Doğanbaba, Salda, Eşeler Dağları ve Kayadibi taşı önünde teşekkül etmiştir. Yapı itibariyle menşei tektoniktir. Denizden yüksekliği 1193 metredir. Tehlikeli bir bataklık sahası yoktur. Oldukça yuvarlak bir görünümü vardır. suyu tatlıdır, içinde balık yaşar.

BURDUR YÖRESİ HALK OYUNLARI

1 - Teke Zortlatması: Halk oyunlarımız, İnsan - doğa ilişkilerini konu almakta olup, teke zortlatması, tekenin yani erkek keçinin hareketlerini anlatmaktadır. Dirmilcikten gider yaylanın yolu, Ak Fasülle oldu mu, İlimonum Sulandı, Eli Elekli Gelin gibi 9/16'lık ölçüyle çalınıp, hızlı oyunlar olup, başlıca figürler: tekil yürüme, çiftli yürüme, tekil dönme, çiftli dönme, tam dönme ve dönmedir.

2 - Teke Zeybeği: 9/8'lik ölçüyle çalınan en hızlı zeybek türü olup; Sarı Zeybek, Şu Dirmilin Çalgısı, Haymanalı, Kozağaç Zeybeği gibi çok değişik ezgileri vardır.

Teke Zeybeğinde başlıca figürler: Çiftli yürüme, tekil yürüme, dönme, çökme ve dönerek çökmeden oluşur. Erkek ve kadınların kolları birbirinden farklıdır.

3 - Serenler Zeybeği: 9/8'lik ölçüyle oynanan bir kesinti zeybeğidir. Eğer söz söyleniyorsa oynananlar gezelemektedirler. Söz bitince oyun kısmı başlar. Teke zeybeklerinden biraz daha yavaş oynanmakla birlikte oldukça zor ve değişik figürleri vardır.

4 - Alyazma Zeybeği: 9/4'lük ölçü ile oynanır. Serenler zeybeğinden daha çok ağırdır. Kesinti zeybeği olup, söz söylenirken müzik ritmine uygun olarak gezeleme yapılmakta, söz bitince de oyuna girilmektedir.

5 - Avşar Zeybeği: 9/4'lük ölçü ile oynanır. Yörede çok sevilen ağır zeybeklerdendir.

6 - Kezban Yenge: Sözlü olarak hızlı şekilde, baştan sona, sağ ayak tabanı üstünde hafifce alçalıp, sol ayak burnu üzerinde yükselerek, oynanan bir kadın oyunudur. Kollar, sürekli olarak, dirsekten aşağı yukarı hareket ettirilir.

7 - İğdem Düştü: 9/8'lik ölçü ile oynanan sözlü kadın zeybeğidir. Oyun, erkek zeybekler kadar heybetli olmamakla birlikte, yine de kendine özgü bir tavırla oynanır.

8 - Gabardıç (Kaba Ardıç): 2/4'lük ölçüyle kadınlar ve erkekler tarafından oynanan sözlü bir oyundur.

________________________________


MAHALLİ YEMEK VE TATLILAR

İlimiz merkez ilçelerinde günlük olarak en çok yenen yemekler: mercimek aşı ve çorbası, tarhana çorbası, etli ve zeytinyağlı kuru fasulye, yaprak sarması, nohut ve yahnisi, karnıkara, börülçe, etli patates, biber, patlıcan ve kabak dolmaları, bulgur pilavıdır. Bu yemeklerin yanı sıra sofrada içecek olarak da en çok yoğurt, cacık, ayran bulunur. Mevsimine göre de domates salatası, çoban salata yemek masalarını süsler.

Özel günlerde; ziyafetler ve düğün davetlerinde et veya tavuk suyuyla pişirilmiş pirinç çorbası, et yemeği olarak da soğanlı kazan eti veya pirinç pilavı üzerine büyük parça "çekme" tabir edilen kızarmış et suyundan pişirilmiş "kaynana" denilen ve üzerine karabiber ekilmiş bulgur pilavı ikram edilir. Ayrıca bu sofralara su böyreği, kabak helvası, baklava, guymak, muhallebi, sütlaç ve irmik helvası renk katar. Burdurlunun bu sofrası şu tekerlemeyle özetlenir. "ÜÇ PİLİÇCİK - SUYUNDAN ÇORBACIK - ETİNDEN ÇEKMECİK - BAKLAVACIK - BÖREKCİK."

Ayrıca bağ bahçe ve günü birlik mesire yerlerinde saç kavurması, şiş köfte, saç böreği veya et böreği ile testi kebabı pişirilir. Yine evlerde tahinli, tereyağlı ve haşgeş (haşhaş) sürtmesi katmerler yapılır. Burdur'un en meşhur ve herkes tarafından tanınan ve sevilen mahalli yemek ve tatlıları şunlardır.

Testi Kebabı: Günlük bağ bahçelerde ve soğuk çeşme başlarında yapılan bir yemektir. Ağız kısmı dar bir testi yapılır. Bu testinin içinde koyun etinin yağlı kaburga kısmı kuşbaşı şeklinde doğranarak, tuzlanıp konur. Yiyenlerin arzusuna göre içine ayrıca küçük temizlenmiş soğan, patates, patlıcan, yeşil biber, havuç ve domates doğranarak malzemesi tamamlanır.

Burdur Şişi: Ülkemizin bilhassa Adana ve Urfa taraflarında yapılan ve aynı adla anılan şişlerine benzemekle beraber, daha kısa ve ince şişlere dizilmektedir. Şiş köftenin kıyması kaburga yatağı denilen et veya sıyrıntısının kıymasına biraz kuyruk yağı ve sadece tuz ilave edilir. (10 kg kıymaya 300 gr. kuyruk yağı) gibi. Sonra yoğrulur. Dinlendikten sonra şişelere takılır ve ızgara mangalında pişirilerek, pide arasında servis yapılır. Şiş köftenin ala - sulu olması daha makbuldür

BURDUR TÜRKÜLERİ -


*ON İKİDİR ŞU BURDUR’UN DERMENİ (Burdur)


*ŞU ÇAVDIR?IN HANLARI (BURDUR / Tefenni)


*TEKELİ OĞLU (BURDUR / Tefenni)


*ŞİŞEDEKİ GÜL YAĞI


*SERENLER SERENLER YÜKSEK DE SERENLER (Burdur)


*ENDİM HAYMANA OVASINA (BURDUR/Yeşilova)


*ISPANAKTAN EVVEL ÇIKAR GERGEME (Burdur)


*ŞÜ CURAMIN TELİNE (KEZBAN YENGE) [BURDUR / Altınyayla (Dirmil)]


*DOLAN GEL SEVDİĞİM BURDUR DAĞINI (Gurbet Havası) (Burdur)


*GAZAMAT DERLER ADIMA (BURDUR / Kemer Köyü)