Çöplerin Yaşamı

ÇÖPLERİN YAŞAMI

İnsanoğlu günümüzde tam bir tüketici. Geçmişte de de tüketici idi, ama şimdi kullanılıp atılan maddelerin fazlalaşması ile dünyamız yavaş yavaş çöplüğe dönmekte. Atılan maddelerin bizim için fonksiyonu bitiyor. Ama onlar için yeni bir süreç başlıyor. Zaman içerisinde ısı, nem, bakteriler, ışık, yağmur, soğuk, sıcak gibi faktörlerin yardımıyla çöplerimiz bir takım kimyasal reaksiyon sonucu çürüyerek yeniden doğaya dönmektedirler.
Atılan çöplerin hepsinin dayanıklılıkları farklı farklıdır. Kimisi üç beş gün içerisinde doğaya karışırken kimi de asırlarca hiç bozunmadan kalıyor. Kullanıp ta attığımız maddelerin çürüme süreçleri hakkında bir fikir sahibi olursak, çevre sağlığımızı daha fazla düşünür ve çok uzun zaman bozunmadan kalan maddeleri belki kullanmayı azaltarak çevre kirliliğini azaltmaya bir katkı sağlayabiliriz.

Bu dünya yalnız bize ait değil, aynı zamanda çocuklarımız ve torunlarımıza da ait. Bunu en güzel ifade eden şu atasözünü aslında hepimizin unutmaması gerekli “Biz dünyayı dedelerimizden miras değil, torunlarımızdan ödünç aldık”.
Cam Şişe (Yaşam süresi: yaklaşık 4000 yıl)
Camın bileşiminde kum (SiO2), soda (Na2CO3), kireç taşı (CaCO3), dolomit (CaCO3.MgCO3), sodyum sülfat (Na2SO4) gibi maddeler vardır. Cam zaman içerisinde çözünen ve fazla problem oluşturmayan bir maddedir. Camın ısıdan ve asitlerden etkilenmemesi, çözünerek doğaya karışması sürecinin çok uzun olmasına yol açar.
İzmarit (Yaşam süresi: yaklaşık 3 ay)
Sigara, tütün ve selülozdan oluşmaktadır. Selüloz ve tütün doğal maddelerdir. Onun için çürüme süresi kısadır. Bilinçsizce sokağa atılan bir izmarit ışık, yağmur ve mikroorganizmaların etkisi ile en geç üç ay içerisinde doğaya karışır. Ancak sigaranın filtresi ise selüloz asetattan yapıldığı için çürüme süresi daha uzundur. Yaklaşık 1–2 yıl gibi.
Kağıt parçaları (Yaşam süresi: yaklaşık 3 ay)
Kağıt parçalarının ana maddesi selülozdur. Bunlar yaklaşık üç ay gibi bir zamanda doğaya karışır. Kağıdın yapısında nem miktarı fazla ise süreç biraz daha uzamaktadır. Nem ve ışık kağıdın doğaya karışma sürecini geciktirmektedir. Işık ve nem olmayan toprağa kağıt gömülse daha kısa sürede toprağa karışır.
Ciklet (Yaşam süresi: yaklaşık 5 yıl)
Ciklet, doğal kauçuk sentetik reçine, şeker, tatlandırıcı ve renklendirici maddelerden meydana gelir. Cikleti çiğneme sırasında şeker ve tatlandırıcı maddeler ağızdan besin olarak alınır. Atılan cikletin yapısındaki doğal kauçuk havanın oksijeni ile kısa sürede bozunurken, sentetik reçinenin bozunması uzun zaman alır. Mikroorganizmaların dahi bunları bozması uzun zaman alır.

Tahta parçaları (Yaşam süresi: 15 yıl)
Ağaçtan elde edilen tahta parçalarının ana maddesi selülozdur. Tahta boyalıysa, boyanın çözünmesinin uzunluğundan dolayı tahtanın doğaya karışma sürecide uzuyor.
Büyük parçalara nazaran küçük tahta parçaları, daha kısa sürede doğaya karışıyor. Kibrit çöpleri ise yaklaşık 6 ay gibi bir zamanda doğaya karışmaktadır.
Alüminyum kutu (Yaşam süresi: 10–100 yıl)
Yaklaşık 200 mikron kalınlığında olan alüminyum kutuların üstleri teneke ve vernikle kapatılmaktadır. Teneke paslanarak yaklaşık 1 yıl gibi bir sürede doğaya karışmaktadır. Alüminyum ise oksijen ve yağmurun etkisi ile yaklaşık 100 yıl içerisinde doğaya karışmaktadır. Alüminyum kutuların doğaya karışma sürecinin uzunluğundan dolayı alüminyum kutuları atmak yerine yeniden alüminyum üretimi için kullanılması doğaya atmaktan çok daha uygun olur.
Plastik şişe (Yaşam süresi: 100–1000 yıl)
Plastik şişelerin yapısında polivinilklorür (halk arasında PVC olarak bilinmektedir) ve polietilen (halk arasında pet olarak bilinmektedir) vardır. Bu plastik türleri kolay üretildiği ve uzun süre bozunmadan kaldıkları için günümüzde çok fazla kullanılmaktadır. Çevreye atılan plastikler ise havadan ısı ve nemden etkilenmedikleri için yüzyıllarca doğada bozunmadan kalabiliyorlar. Çoğu zaman onları yakmak bile çözüm olmuyor. Günümüzde plastiklerin kolay çürümesi için yapılarına mikroorganizmaların çürütebilecekleri nişasta gibi mddelerin katılması çalışmaları devam etmekle birlikte kısa sürede bozunan çevreci plastiklerde üretilmiştir ve kullanıma geçilmiştir.
Plastik kartlar (Yaşam süresi 1000 yıl)
Plastik kartlar genellikle PVC’den üretilir. Bunlar günlük hayatta telefon kartları, master ve kredi kartları vb. olarak kullanılmaktadır. Yüzyıllarca doğada kalabilmesi belki ilerde arkeologlar için iyi bir belge olma özelliğini belirtebilir.

[gulcemal]

Teşekkurler bilgi için

[Constantin]

tskler