|
Afişler 1. AFİŞ 1.1. Afişin Tanımı Afiş bir mesajı işletmek veya bir ürünü tanıtmak amacıyla hazırlanan ve karşımıza hemen her yerde her an çıkabilecek bir grafik tasarımdır. Bugüne kadar afiş konusunda yapılan afiş tanımlarında genellikle "Tanıtma yada reklam amacıyla hazırlanmış yazılı ve resimli grafik sanatı ürünüdür[1]" tanımı kullanılmıştır. Herhangi bir reklam etkinliğinde temel olan koşul: doğru hedef kitleye, doğru zamanda seslenebilmektir. Afiş doğuşundan günümüze kadar gelen süreç içinde ayrı bir anlatım-iletişim türü olarak karşımıza çıkmıştır. Kitle iletişiminin büyük bir önem taşıdığı günümüzde afiş de bu döngünün içinde yerini almıştır. Belli amaçlar doğrultusunda (tanıtım, mesaj verme vs...) hazırlanan afişlerin toplumsal işlevi çok büyüktür. Günlük yaşantımızın ayrılmaz bir parçası olan afişin insan üzerinde psikolojik, sosyolojik, ideolojik ve estetik bir baskı uyguladığı bilinen bir gerçektir. Tüm bu kavramların ışığı altında afiş gerek estetik düzlemde, gerek insan davranışlarını etkileme düzleminde önemli rol oynamaktadır |
1.1.1. Amaçlarına Göre Afiş Türleri Afiş aktif olarak iki alanda işlevini sürdürür, öncelikle bir ürünün satışını artırmak için kullanılan reklam ve ticaret afişleri, diğeri ise çeşitli bilgileri, olayları, düşüncelere, öğretileri yaymak için kullanılan resmi haber ve propaganda afişleridir. Bunları kategorileştirmek gerektiğinde afişi 4 grupta toplayabiliriz: 1.l.1.1. Kültürel Afişler Bu alana giren afişlerin daha çok sanat olaylarını duyurusunu amaçladığını görüyoruz. Özellikle tiyatro afişleri bu kategoride ağırlıklı olarak yerini almaktadır. 1.1.1.2. Dekoratif Afişler Dekoratif afişlerde, çeşitli toplumsal konulara hicivsel eleştiriler getiriliyor, Duygular belgeleniyor. Dekoratif afişlerde fantastik öğelerin ağır bastığını görüyoruz.[1] 1.1.1.3. Propoganda Afişleri Propaganda afişleri. Kızılay, alkolle savaş, aşırı hızla savaşım. AIDS vs... gibi çeşitli kampanyalarda yada siyasal öğreti ve kurumların yaygınlaştırılması için kullanılır. Bu tür afişler hiç bir zaman yalnızca bilgi verme amacıyla yapılmamakladır. Genelde buyuruculuk niteliği taşırlar. Görsel eleman olarak afişte çok kullanılan resim, propaganda afişlerinde çok az kullanılır veya ikinci plana itilir. Sanatsal nitelik taşıyan propaganda afişine rastlamak çok zordur. |
1.1.1.4. Toplumsal Afişler Toplumsal afişlerde ise turistik, politik konuların yanı sıra, ulusal ve evrensel çağrılar işlenmektedir. Konumuzla ilgili olan toplumsal afişler içinde yer alan Turizm Afişleri, inceleme kapsamımıza girmekledir. Geniş halk kitlelerine seslenen ve konuları genellikle evrensel boyutlarda olan toplumsal afişler hem sanatsal açıdan hem de iletişimsel açıdan uygulanışında yeterlilik göstermektedir.Görsel elemanlar bu tür afişlerde çok fazla kullanılmaktadır. Yazı ikinci planda kalmakla beraber her iki görsel elemanlar arasında tam bir bütünlük sezilmektedir. 1.1.2. Günümüzde Afişe Duyulan Gereksinim Afiş. yazılı ve resimli grafiksel görsel unsurların bir mesaj veya bir tanıtım amacıyla kullanıp tasarlanması sonucu oluşan grafik tasarım ürünüdür. Herhangi bir düşüncenin izleyiciye doğrudan aktarımında görüntü öğesi sözcüklerden daha etkilidir. Grafik Tasarımcısı veya üretici bunun bilincinde olup faaliyetlerinde resimsel unsurları taşıyan iletişim araçlarını kullanmaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte her şeyin mekanikleştiği ve otomatikleştiği günümüzde, fertler arası sözcüklerle yapılan iletişimin azaldığı görülmektedir. Anında göze hitap eden bir araç bu yönüyle ele alındığında sözcüklerden daha etkin olabilmektedir. İşte afiş ve diğer iletişim araçları bu ihtiyaca cevap verebilecek güçtedirler. |
Karşımıza çıkan reklamlar hepimize bir nesne daha alarak kendimizi veya yaşantımızı değiştirmemizi önerir. Bir yerde, reklam çekicilik üretme sürecidir. Üretici hep gelecekteki alıcıya seslenmek ona hitap etmek zorundadır. Alıcıya satmaya çalıştığı ürünle veya tanıtmaya çalıştığı şeyle yada olanakla çekicilik kazanmış olan kendi imgesini yansıtır.[1] Bir simgenin çağrışım değeri önemlidir. Çünkü reklam etkisi, iletişim etkisi olmaksızın sağlanamaz. Bu bakımdan reklamın söyleşi ve eğlence sanatıyla da ilişkili bir yanı olduğu bir gerçektir. Reklamın görülüp işitilebilmesi, inandırıcılığı, hatırlanabilmesi, dikkat, ilgi ve istek yaratması eyleme dönüşmesiyle gerçekleştirilir.[2] Aklımızda olmadığı halde bir ürünü satın almamız veya istek duymamız karşımıza çıkan afişin etkileyici özelliği ile doğru orantılıdır. Üreticinin amacı ihtiyaç duyulan gereksinimleri olanaklar ölçüsünde karşılamaktır. Gereksinimler dürtüleri doğurur, dürtü, gereksinimleri giderecek eylemi yaratır.[3] Almak isteyip de unuttuğumuz veya sonraya bıraktığımız bir işi etkili bir afiş veya bir reklam değiştirebilir. Hatırlatma görevi görerek alma arzusunun doğmasına yol açabilir. Reklam faaliyetlerini azaltan veya kesen bir üretici, rakip firmanın etkin reklamları karşısında ezilecektir. Reklamı yapılan ürün piyasada daha çok ömre sahiptir. Üretici ürününü sunacağı kitlenin güdülerin tanımalıdır. Güdüler ihtiyaçlara dayalı olarak ortaya çıkarlar. Tüketicinin ihtiyaçlarını cevaplamak için yapacağı eylemleri yönlendirirler. Üretici reklamlarında bunları her zaman ve her yönüyle göz önünde tutmak durumundadır. Tüketicinin ihtiyacı ne ise kullandığımız iletişim aracında bu unsuru öne çıkarmamız reklamımızı etkili kılacaktır. Ancak doğru yer ve zamanda kullanmamız gerekmektedir. Örneğin; yaz dönemine yaklaşırken gözümüze çarpan etkili bir turizm afişi bize tatil kavramını çağrıştırabilecektir. Demek oluyor ki reklam, mal, hizmet veya fikri sunan kişi,firma veya kurum ile sunulan mal ve hizmetleri tüketecek kimseler arasında özel bir iletişim biçimi olarak görev yapmaktadır. |
Reklamın üreticilerin gereksinme duydukları hizmet mal veya fikirlerin özelliklerini açıklama, tanıtma ve hatırlatma işlevini yerine getirdiğini biliyoruz. Bu olgular arasında tanıtmanın yeri ve önemi daha fazladır. Tanıtma kavramını açarsak: tanım olarak tanıtma, "Bir kişi, topluluk veya kurum tarafından uygun yöntem, teknik ve haberleşme araçlarından hedef grupları bir durum veya olay konusunda aydınlatmak veyahut ta bir tutum ve davranışa yöneltmek amacıyla yapılan bilinçli bir etkinliktir."[1] diyebiliriz. Bir tanıtma etkinliği: bilgi iletişimi, bilgi aktarımı acısından, kişiler arası iletişim süreci ve teknik olarak kitle iletişim araçları ortamı içinde gerçekleştirilmelidir. Tanıtma faaliyeti içerisinde iletişim olayının oluşabilmesi için, ulaştırılmak istenen mesajı yayan veya ulaştıran bir araca (iletiye), mesajın ulaşması gereken unsura, yani bir hedef kitleye ihtiyaç vardır. İletişim yüz yüze herhangi bir araç kullanmadan gerçekleşebildiği gibi kimi zamanda teknik araçlar yardımıyla oluşan bir olaydır. Ancak anlaşıldığı üzere her türlü tanıtma etkinliklerinde kitle iletişim araçlarının (gazete, broşür.afiş. televizyon...) önemi çok büyüktür. Kullanılış amacı ve uygulanış biçimine göre tanıtım, halkla ilişkiler, reklam yada enformasyon ile eş anlamlı olarak algılanmaktadır. Tüm bu kavramlar birbirleri ile bütünleşmiştir ve aralarında fazla bir anlam ayrıcalığı bulunmamaktadır. Çağdaş anlamdaki tanıtma da en büyük desteği ise propaganda reklam ve halkla ilişkiler yöntem ve tekniklerinden almaktadır. |
Tanıtım amaçlı faaliyetlerde başarı oranının yüksek olması isteniyorsa öncelikle seslenilecek hedef kitle ve bu çalışmada kullanılacak iletişim aracının belirlenmesi gerekmektedir. Devreye burada konumuz olan afiş girmektedir. 1.2. Gelişim Süreci İçinde Afiş l.2.1. Dünya’da Afiş Sanatının Gelişimi Afiş, çok yeni kullanılmaya ve yaygın olarak kullanılmaya başlamakla beraber mazisi epey gerilere dayanan bir sanattır. Eski Mısırda Papirüs üzerine yapılmış resimler, ortaçağda el yazması kitaplar ve bu kitaplardaki resimler eski Yunan'da kullanılan tahta tabletlere (aksonlar) yazılan duyurular. Romalılar da gösteri programlarını ve ticaret ile ilgili bilgileri yazdıkları kireçle beyazlatılmış duvar panoları (albüm), baskı tekniklerinin gelişmesi ve matbaanın bulunmasıyla ortaya çıkan kağıt afiş, afişin tarihindeki ilk adım olmuşlardır.[1] Baskı tekniklerinin gelişimi ile duvarlarda görülen duyuru, bildiri vs... gibi ilanlar afişin tarihi için daha geçerli bir başlangıç sayılır. |
Teknolojik gelişmeler özellikle de matbaanın bulunmasıyla onaya çıkan kağıt afişler önceleri resmi haberleri duyurmak için kullanıldı. Sonradan üretilen ürünleri tanıtmak amacıyla basılan afişler ilk reklam afişleri olma görevini de üstlendiler. Karşımıza çıkan bu ilk reklam örnekleri: Salis-bury Banyolarını tanıtmak için basılan bir afiş (1480) ile Fransa'da Notrec Dame de Paris'in Bağışlanması için basılan renkli afişlerdir. (1489)[1] Kent yaşamı beraberinde birçok gereksinimi de beraberinde getirir. İletişim araçları, bu gereksinimler sonunda ortaya çıkan bir olgudur. Afişse bu iletişim araçları içinde görsel özellik taşıyanlar arasında sunulmak istenen fikri, hızlı ve dolaysız olarak, imge ile yazıyı kullanarak anlatma sanatı olma özelliğine sahip, başlı başına bir dil niteliği taşımaktadır. 19. yüzyılın ikinci yarısında imge ile söz'ün bağdaştığı zamanlarda ortaya çıkan modern afiş daha çok sorumluluk ve görev yüklenmeye başlamıştır. Endüstri Devrimi ile tüketim ekonomisi hızlanmış, afiş de daha çok sattırmak. inandırmak için kullanılmaya başlanmıştır. Bununla birlikte, daha gelişmiş baskı araçlarının ortaya çıkışı da kitlesel üretimi olanaklı kılmıştır.[2] |
Sanat olaylarındaki hızlı gelişme, afişin gelişimini de etkilemiştir. Art Nouveau, Expresyonizm, Bauhaus, Kübizm, Dadaizm gibi akımlar afiş sanatı üzerinde, söz ve resim ilişkilerinde etkin, kalıcı değişikliklere neden olmuştur. Art Nouveau akımının (1890)[1] ortaya çıkması afişe duyulan ilgiyi artırmıştır akıcılık, çizgisi biçimleri, incelik, çok zengin ve karmaşık simgecilik bu akımın temel özelliklerini oluşturmaktadır. Akımın etkili olduğu yüzyılda Fransa da Jules Cheret, Toulouse Lautrec ve Eugene Grasset (1841 - 1917) afiş sanatına imzalarını atan önemli sanatçılardandır. Özellikle Cheret Modern afişin babası olarak adlandırılır. Uzun yıllar resimli litografik afişlerin, sadece duyuru niteliği taşımakla görevli resimsiz afişlerin yerini alması için çaba göstermiştir. İlk afişini 1866'da Paris'te açtığı basımevinde gerçekleştirerek resimli afişin öncüsü olmuştur. Bu afiş Sarah Bernhart'ın (oynadığı "Le Biche au Bois" adlı oyun için hazırladığı monokromatik (tek renkli] bir tasarımdır.[2] Cheret tamamıyla yeni bir yöntemle yeni resim ile yazıyı birleştirici özel bir stil yaratmıştı. O, yazıyı doğrudan resmin üzerine yazarak çalışmaktaydı. Ancak kendi deneyimlerini İtalyan Barok'u ve Fransız Rokoko baskılarının etkisinden kurtaramadığı için, hiçbir zaman Toulouse-Lautrec kadar Özgün olamamıştır. |
Henri de Toulouse - Lautrec'in (1864 - 1901) sanatsal esini tümüyle farklı bir yapıya sahiptir. Onun sanatında: Japon tahta baskıcılığı, post empresyonizm, özellikle de Vincent Van - Gogh ve Paul Gauguin'in etkileri görülür. Yaptığı afişlerde sözlerin, resmi güçlendirmediği ama ona eşlik ettiği görülmektedir. Bu da yeni bir yöntem geliştirdiğini göstermektedir. [1] Art Nouveau akımının etkili olduğu dönemlerde en ünlü afişler; Paris'te George’de Feure ile Eugane Grasset’in zarif yapıtları, Hollanda’da Jan Toorop'un stilize afişleri; Avusturya'da Koloman Maser ve Alfred Roller'in düzenlemeleri ve son olarak da bu üslubu ABD'de tanıtan Will Bradley'in çalışmaları sayılabilir.[2] Daha sonra Art Nouveau’nun bir yeni ustası daha ortaya çıktı. Bu Alphonse Mucha idi. Onun sitili de yeni bir afiş geleneği oluşturdu. |
Afiş l. Dünya Savaşının çıkmasıyla (1914) tarihi etkileyebilen önemli bir propaganda aracı haline geldi ve daha çok expresyonist çalışmalar görüldü. Savaşın bitimiyle birilikte gelen değişiklerden afiş de nasibini aldı. Berlin'de 1917 - 1923 arası etkin olan ve Dadaistlerce uygulanan fotomontaj tekniği ile yazı tiplerinin Bauhaus sitiliyle kullanılışı afişte görülen en bariz etkilenmelerdir. Sanayide 20. yüzyıl başlarında gerçekleşen atılımla hemen her ürün yada olay için tanıtım afişleri üretilmeye başlandı. İlkel sanat ve halk sanatından kaynaklanan ilk sirk afişlerinden, akıcı çizgilere sahip, çağdaş, incelikli, gelişmiş bir kültürü yansıtan 1930'ların gezi afişlerine kadar, o günlerde üretilen yapıtların çoğu dönemin ruhunu ve biçim aşırılıklarını taşımaktadır.[1] Bundan sonra teknolojinin ve sanayinin hızla ilerlemesiyle, fotoğrafın yanı sıra radyo – televizyon’un iletişim dünyasına ayak basmaları, tanıtım ve reklam dünyasını daha başka bir boyuta taşımıştır. Böylelikle de afiş sanatının parlak dönemi sona ermiştir. l.2.2. Türkiye'de Afişin Gelişimi Türk grafik çalışmaları, tezhiplerle donatılmış, minyatürlerle süslenmiş el yazması kitaplarla doğmuştur. İbrahim Müteferrika'nın matbaayı getirmesiyle gerçek anlamda grafik çalışmalarına başlanmıştır. |
İbrahim Müteferrika ilk olarak 1729'da Vankul adlı sözlüğün basımını yapmıştır. Yine ilk resimli kitap İbrahim Müteferrika tarafından gerçekleştirilen "Tarih-i Hind-i Garibi" adlı kitaptır. O devir için (19. yy) mükemmel çizimler içeren Cedit Atlas Tercümesi adlı Türkçe Coğrafya Atlası’nın basımı gerçekleştirmiştir. İlk gazete ve pullar da 19. yüzyılda basılmıştır. Meşrutiyetle birlikte (1908) basın özgürlüğünü, gazetelerde ilanların çoğaldığını ve ilan şirketlerinin kurulduğunu görmekteyiz.[1] Afiş sanatının gerçek anlamda Türkiye’ye girişi Cumhuriyet’in' ilk yıllarına rastlar. Bu dönemde Almanya’da öğrenim görmüş olan ve afişe ilgi duyan sanatçılarımız (İhap Hulusi, Kenan Temizan) bu alanda çalışmaya başlamışlardır. İhap Hulusi’nin afişlerinde sağlam bir desen gücünün yanında, kompozisyon büyük lekelerle kurulmaktadır. Özellikle ressamları bile endişelendiren fotografikten korkusuzca yararlanmıştır. Aynı dönem sanatçılarından Kenan Temizan da fotoğraftan çokça yararlanmıştır. Özellikle sinema afişlerini işlemiştir. Gelişen teknolojiyi iyi takip eden Temizan'ın eserlerinde daha gerçekçi figüratif çalışmalar görülmektedir. İhap Hulusi ise başlangıçta seçtiği tarzı sürdürmek istemesi yüzünden değişen beğeni ve istekleri karşılayamamıştır.[2] |
Savaş öncesi ve savaş sonrası yıllarda Türk afiş sanatı ekonomideki çalkantılar yüzünden başıboş kalmıştı. Sadece akademi dışında baskı işleri ile uğraşan ressamların çabalarıyla ayakta kalabildi. 1930 ve 1945'lerde Türk afiş sanatını Tarık Uzmen, Faruk Morel, Atıf Tura ve Orhan Umay (Akademi afiş bölümünün ilk mezunların dan) gibi sanatçılar temsil ettiler. 1950'lere gelindiğinde Devlet Tatbiki Güzel SanatlarYüksek Okulu kuruldu. Güzel Sanatlar Akademisinde 1923'te bir de afiş atölyesi kurulmuştur. 1950'lere doğru bu bölüm Grafik bölümüne dönüştürülmüştür.[1] Afiş sanatında yeni anlayışların gelişmesi ve canlanmada Akademi'nin ve de sanatçıların önemli rolleri olmuştur. 1930 -1945 arasında eserlerde çarpıcı olma çabası ağırlıkta olmasına rağmen renk anlayışları, düzenleme gibi anlayışlar da Fransız afiş estetiğine yakınlık göstermekle birlikte daha niteliklidir. Bu estetik Güzel Sanatlar Akademisi afiş bölümünün yetiştirdiği Cevher Bozkurt. Mesut Manıoğlu, Namık Bayık, Selçuk Önal, Vedat Sargın, Ayhan Akalp, Fikret Akgün, Yüksel Güşsev, Rauf Alazan, Atilla Bayraktar gibi sanatçıları da etkilemiştir ki bu etkilenme 1954 – 1958’lere kadar sürmüştür.[2] Genetikle, ele alınan konuların birkaç simgesi bir arada birbiri içine yedirilerek çalışılıyor, içerik yansıtılması, espriden çok bu bütünleme ile sağlanıyordu. |
Türk sanayinin 1960'lardan sonra hızla gelişmeye başlaması afiş sanatına canlılık getirmiştir. Artık her alanda ve her konuda ihtiyaca göre afiş üretimi yapılmaktadır. Aynı zamanda bu yıllar bu medya olarak afişin keşfedildiği ve yoğun olarak kullanılmaya başlandığı önemli yıllardır. Afişlerin boyutlarındaki değişiklik yine bu yıllarda görülür. 70 x 100 ebadında yapılan afişler sonradan 100 x 140 gibi büyük boyutlarda çalışılmıştır.[1] 1962 - 1969 yıllarında ülke endüstrisi artık sağlıksızda olsa gelişmiş sanat etkinlikleri artmıştır. Aynı zamanda tanıtma etkinliklerine verilen önemde de artış gözlemlenmiştir. Bu koşullar içinde devreye giren Akademi Afiş Atölyesi kökenli Yurdaer Altıntaş, Ahmet Güleryüz, Metin Edremit, Uğur Köseahmetoğlu, Turgay Betil, Sadi Pektaş, Sungu Çapan vb. afiş sanatına biraz daha farklı yaklaşmışlardı. Adı geçen sanatçı kuşağının esinlendiği estetik ise, Polonya merkezli diyebileceğimiz bir Orta Avrupa beğenisi ve deneyimleridir. Özellikle tiyatroların ve operanın afiş Gereksinimleri genç sanatçılara yeni yapıtlar üretme olanağı vermiştir.[2] Ayrıca reklam fotoğrafçılığının gelişmeye başlaması, afişlerde fotoğrafın ağırlık kazanmasına.yol açmıştır. Baskı tekniğinin gelişmesinin yanı sıra, afiş için gerekli her türlü malzeme ve tekniğin varlığı da eskiye oranla, afiş sanatçısına ve etkin olanaklar sağlamıştır. |
Cumhuriyet'ten 1980’lere kadar geçen sürede afiş. çok süratli bir gelişim içersine girmiş ve günümüze kaçar gelmiştir. Halen bu gelişim devam etmektedir. Türk toplumu bu medyayı benimsemiş ve günlük hayatının bir parçacı haline getirmiştir. Afişimize devlet estetiği sağlanabildiği takdirde ülkemizde önce ulusal kimlik başarısı kanıtlanacak ve doğal olarak uluslararası düzeyimiz de rahatça yükselecektir. II. BÖLÜM 2.1. Kültür Amaçlı Afişler Kültürümüzün zenginliği ile bunun kalıcılığını ve tanımlamasını sağlayan en önemli unsur, yazılı, sözlü ve görüntülü yayındır. Milli kültürümüzün gerçek değerini bulması için, tüm öğeleri ile ele alınıp, bilimsel metotlar ve araçları kullanılarak yurt içinde ve yurt dışında özenle tanıtılması zorunludur.Çok zengin olan kültürümüzü tanıtma ve pazarlama politikasını uygularken saptayacağımız strateji de seçeceğimiz hedef kitle ve kullanacağımız kitle iletişim aracı ayrı önem taşımaktadır. Kültürümüzü yansıtan afişler ağırlıklı olarak Vakıf afişlerinde görülmekle beraber turizm afişlerinde de ara ara ele alınıp işlenmiştir. |
2.1.1. Tarihi Eserleri Tanıtma Amaçlı Afişler Tarihi eserleri tanıtma amacıyla yapılan afişler genellikle Vakıf Afişleridir. Türk - İslam düşüncesinin önemli ürünlerinden bin olan vakıf müessesesi, çok yönlü bir müessesedir. Dini ve milli yönlerin yanında, oldukça geniş ve kapsamlı bir faaliyet alanına sahiptir. Vakıf müessesesi tarihi gelişimi içersinde genişleyerek hayat boyunca insanlığın ihtiyaç duyduğu bütün konuları ele alıp işlemiş ve ortaya çıkan çeşitli meseleleri çöze gelen bir müessese olmuştur. [1] Yurdumuzda yüzyıllar boyunca kurulmuş Vakıflar hayır yapma şartı ve hizmetleri ile sosyal, ekonomik ve kültürel sahalarda önemli hizmetler verdiği gibi, gelir kaynağı olan malların idare ve işletmesi de ekonomik hayatta geniş ölçüde tesirini göstermiştir. Ayrıca hayır yapma şartları içerisinde de iktisadi fonksiyonu olanları unutmamak gerekir. |
Her sene aralık ayında kutlanan Vakıf Haftası dolayısıyla hazırlanan afişler kültürümüzün tüm zenginliklerini gözler önüne sermektedir. Vakıf müessesesinin en gelişkin biçimi Osmanlı döneminde aldığı söylenebilir.Bu dönemde tüm kamusal yapı ve hizmetler vakıf kurumu sayesinde kurulup, bakım görebilmişlerdir. Dolayısıyla, mimarlığı doğrudan etkilemese bile, Vakıf geleneği mimari etkinliğin başlatıcı nedeni olmuş, vakıf kurmak isleyenler mimarlığın en büyük müşteri kitlesini oluşturmuştur.[1] Vakıf afişlerinde kullanılan resim öğesinde konu tarihi eserler olmakla birlikte yörenin doğal yapısı, konuyla ilgili söylenmiş sözler veya yazılar içice kullanılmışlardır. Grafiksel düzenlemede bir arayış gözlenmekle birlikte salt yazı veya salt resim öğesi ele alınmayıp bu iki öğe kaynaştırılmaya çalışılmıştır. Ayrıca renk ve seçim işlemleri genelde konuyla bütünleşebilecek renklerden oluşturulmaya çalışılmıştır. 2.2. Turizm Afişleri Bu tip afişler genellikle doğa, kültür, folklor, mimari vs… gibi konuları işlemektedir. Ancak araştırmalarımıza Turizm ve Tanıtma Bakanlığınca hazırlan afişlerde ağırlıklı konuyu tabiat oluşturmaktadır. Deniz, kum, güneş gibi olgular sıkça kullanılmıştır. Oysa turizm söz konusu olduğunda seslenilecek hedef kitlenin istek ve arzuları farklılıklar taşıyabilmektedir. |
Özellikle son yıllarda hazırlanan turizm afişleri görsel olguya ağırlık vermiş, imaj, deniz, kum, güneş olmakla birlikte ara ara kültürel zenginliklerimizi de içine alıp yansıtılmaya çalışılmıştır. Ancak kullanılan görsel öğe hemen her yıl yayınlanan yerlerle ilgili olup bunlar değişik açılardan verilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikle iyi olan yan, seçilen bu fotoğrafik öğelerin çekim açılarının iyi ayarlanmış olması, net ve canlı çekimler her şeye rağmen afişlere değer kazandırmaktadır. 2.2.l. Turizm Afiş Türleri Turizm afişleri türlerine geçmeden önce Turizm nedir sorusunu yanıtlamak gere kir. Turizm kavramının kökeni, Latince, "Tornus" kelimesinden gelmektedir. Tornus kelimesinin anlamı dönme hareketini ifade eder. AIEST Association of International Experst of Scientific Tourism (Uluslararası Bilimsel Turizm Uzmanları Derneği) daha geniş anlamda şu açıklamayı yapmıştır: “Turizm, yabancıların sürekli yerleşmeye dönüşmeyecek ve herhangi bir kazanç getirici faaliyetle ilişkili olmayacak şekilde seyahat etmelerinden ve konaklamalarından dolayı ortaya çıkan olayların ve ilişkilerin tümüdür.” |
Çağımızda insanların ilgisini çeken o kadar çok konu ve yer vardır ki bu büyük turist kitlesini daha da arttırmakta ve ülkeler arası turizm rekabetini kızıştırmaktadır. Turizm olayı ile insanlar ve ülkeler birbirlerine yaklaşırken, doğal değerlerin de üstünde kültürel veriler ağırlık kazanmaktadır. Güzel kıyıları, ormanları dağları pek çok ülkede bulmak olanağı vardır. Ancak bugün yer değiştirme isteğinin en önemli dürtüsü, değişik ulusların başlangıçtan bugüne tüm yaşamlarını görmek, tanımak hatta yararlanmaktır. Tüm bunlar göz önüne alındığında turizmde çeşitlilik görülmektedir. Öncelikle turizm faaliyetlerinde en etkin aracın afiş olduğu bilinmektedir. Yapılan afişler iç ve dış turizm kapsamında ele alınmaktadır. Ayrıca turizmin bireye, belli bir gruba veya kitleye seslenip seslenmeyeceği, önceden belirlenmesi gereken bir çalışma olması lazımdır. Turistin hangi amaçla seyahate karar vermiş olduğunu belirlemek, amaçların birbirleriyle yakından ilişkili ve çoğu zaman da iç içe olması nedeniyle oldukça güçtür. Bununla birlikte, seyahat ve konaklama süresince yapılan faaliyetlerin ve kurulan ilişkilerin ağırlığını hangi noktalarda toplandığına bakılarak temel amacın belirlenmesi mümkündür. Dinlenme, sağlık, kültür, spor, av,dinsel, iş, politik, gençlik, yat, vs… gibi değişik amaçlı turizm çeşitleri vardır. Turizm amaçlı afişler bu bağlamda kısıtlı kalıp ancak bir-iki unsur ele alınmakla beraber devamlı ayrı tip afiş çalışmaları (türleri) karşımıza çıkmaktadır. Bu ya bir deniz manzarası, ya bir doğa harikası (Pamukkale, Kapadokya ve…), yada dini mimarilerimizdir. |
2.2.2. Hedef Kitle Konu bir ülke tanıtım faaliyeti ise, o toplumun yapısı, kültürü, gelenek ve görenekleri, ekonomisi, siyasi teşkilatlanması, çağdaş nitelikleri ve işleyişi ile bir bütün olarak incelenmelidir. Tanıtmada öncelikle bir hedef belirlenmeli, bu hedefin özellikleri, tanıtma faaliyetlerinin programlanması, uygulanması ve sonuçların değerlendirilmesi açısından büyük önem taşıdığı bilinmelidir. Bütün bu özellikler belirlenmeden girişilecek bir faaliyetle rastlantılara bağlı bir etkinlik söz konusu olacaktır. İlk aşamada tanıtma faaliyetlerinde mesajların ve bütün araçların yöneleceği hedef belirlenmelidir. Seçilen hedef ve bu hedefin özellikleni bilmeden, tanımadan yapılan herhangi bir tanıtım veya reklam çalışması ancak rastlantılara bağlı olarak bir başarı grafiği gösterecektir, iletilmek istenen mesajın basarı kazanma şansı, hedefin tutum, değer, inanç ve amaçlarının dikkate aldığı oranda artmaktadır.[1] Çağdaş bir tanıtma anlayışında iki hedef unsur karşımıza çıkar. Bunlar insan ve örgüt unsurlarıdır. Açarsak bunları: |
2.2.2.1. İnsan Unsuru[1] İnsan beyni karmaşık bir yapıya sahiptir. Beyne belirli uyarıcılar etki eder ve beyinde bazı işlemlerin olmasıyla davranış şekilleri ortaya çıkar. Davranışlar bir yandan insanın bireysel olarak gereksinim ve güdülerinin, öğrenim sürecinin, kişiliğinin, algılamalarının, tutum ve amaçlarının etkisiyle, öte yandan kişinin üyesi olarak bulunduğu toplumda kültür, sosyal sınıf, referans grubu ve aile gibi sosyo - kültürel faktörlerin etkileri ile ortaya çıkar. Ünlü psikoanalist Sigmunt Freud davranışları kişiye dayandıran "Psikomatik Model" e göre[2] şöyle sıralanabilir a) Bilinçaltı (şuuraltı, ilkel benlik veya kendi deyimiyle “ID” b) Bilinç (şuur, benlik veya ego) c) Bilincüstü (şuur üstü, süper ego) İnsan davranışlarını yönlendiren diğer etkenler ise algılama, tutum ve inançtır. Bütün bunların yanında davranışları etkileyen en önemli faktörler sosyo - kültürel olanlarıdır. Bunlar: KÜLTÜR: İnsanlar tarafından yaratılan değer sisteminin, örf-adet, tutum, inanç, ahlak, sanat ve sembollerin bileşimini ifade eder.[3] |
ALT KÜLTÜR: Nüfusun artışı ve kültürün homojenliğinin bozulması ile ortaya çıkan, bölgesel, dinsel, ırksal ve benzeri boyutlarda görülen ortak niteliklerdir. SOSYAL SINIF: Karmaşık bir kavram olup, bir toplumun aynı değerleri, aynı ilgileri, yaşam biçimini ve davranış şeklini benimsemiş görece olarak homojen alt bölümleri olarak ifade edilebilir. Sosyal sınıf ayrımı reklam ve pazarlarda ortamlarında, özellikle pazar bölümlendirmede Yararlı olmaktadır. REFERANS GRUPLAR: Kişinin tutumlarını, fikirlerini ve değer yargılarını etkileyen herhangi bir insan topluluğudur. Kendi içinde iki ana grupta toplanır: a) Başta aile olmak üzere, kişinin yakın çevresi. b) Kişinin üyesi olmadığı gruplar ve yüz yüze ilişkide bulunmadığı kimseler, ünlü sinema yıldızları, sporcular vs... YAŞ: Yeni nesil çok daha iyi eğitim almış, geniş imkanlarla yetiştirilmiş, daha çok seyahat etme şansını yakalamışlardır. Buna rağmen yaşlılar genel yargılarında oldukça tutucudurlar. İletişim gençlerle daha rahat sağlanabilmektedir. |
CİNSİYET: Sosyal durumlar ve zorlamalar politik alanda erkeklerin kadınlardan daha aktif rol oynamalarına yol açmaktadır. Kadınlar daha tutucu, dindar, maneviyata düşkün, gözlemci yapıya sahiptirler. Erkeklere nazaran kadınlar estetik ve duygusal hareketlere yakınlık gösterirler. AİLE: Ailedeki çocuk ve birey sayısı, çalışan kişiler, oturdukları yerlere göre davranışlar değişebilmektedir. KİŞİ: Bir kimsenin temel olarak motivasyonu sosyal çevresinden ve bu çevreden öğrendiklerinden kaynaklanır. Bütün sosyo - kültürel davranışların 8 madde altında toplanmasından sonra, insan unsurunun tek başına olmayıp kitle ile bütünleştirilmesi yargısına varmaktayız ve toplumsal grup olarak ele alınmalıdır diyebiliriz. Çünkü toplumsal grupta, üyeler arasında etkileşim bulunmakladır. |
2.2.2.2. Örgüt Unsuru Örgüt, genel anlamıyla, ayrıcalıklar ve sorumlulukları resmen belirleyen ve dağıtan, böylece bir grubun etkinliklerinin nasıl yürütüleceğini açıklayan kurallar ve hedefler düzeni olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla ulaşılması gerekli hedefler arasında etkili bir sosyolojik olgu olan örgütlerin de dikkate alınması gerekir. 2.2.2.3. Konjonktürel Unsur[1] Çeşitli konjonktürel değişik tipte ve açıklıkta gruplar ortaya çıkarır. Örneğin “Uluslar arası Turizm Yılı” kendi iç özellikleri, etkilenme alanları, genişlikleri ve duyarlılıkları bulunan çeşitli gruplar ortaya çıkarır. 1. İç Hedef Grup ve Örgütler Devletin yurt içindeki tanıtma işlevi, yurttaşları ve toplumu ilgilendiren konularda tam ve yansız bir aydınlatma sağlamaktır. Yurt içi hedef grup ve örgütler üç kolda incelenir. a. İşlevsel Grup ve Örgütler Belli bir ortak özellik, durum ve konjonktür çerçevesinde birleşen insanlar ve örgütlerden oluşur. |
b. Bölgesel Hedef Grup ve Örgütler Gelişmişlik düzeyine bağlı olarak çeşitli bölgeler. örneğin kadının toplumdaki yeri okuma - yazma oranları, iletişim araçlarından yararlanma gibi konularda farklı özelliklere sahiptir. c. Yurt İçinde Çeşitli Amaçla Bulunan Yabancı Uyruklu Turistler Turistler gezip: görme, tanıma amacıyla ziyaret ettikleri ülkeler dışında başka amaçla da gezilerini sürdürmektedirler, Bu değişik amaçları şu şekilde belirleyebiliriz Dinlenme (Rekreasyon), sağlık, yayla, kıyı, çiftlik turisti, kültürel turizm, dinsel turizm, iş, teknik, politik, kongre, aile turizmi, gençlik, yaşlılık turizmi, geleneksel turizm, karavan, yat, gemi, havayolu…[1] 2. Dış Hedef Grup ve Örgütler Türkiye’nin tanıtılması amaç ise bu iki ayrı başlıkta incelenir: a) Yabancı Hedef Gruplar ve Örgütler: T.C. Toprak sınırı dışında yaşayan diğer ülke insanları bu grubu belirler. b) İşlevsel Hedef:Dış ülkeler bazında hedef ve yurt dışındaki Türkler adı altında toplanmalıdırlar. |
Seçilen hedef ve bu hedefin özelliklerini bilmeden, tanımadan yapılan herhangi bir tanıtım veya reklam çalışması ancak rastlantılara bağlı olarak bir başarı grafiği gösterecektir. İletilmek istenen mesajın başarısı, kazanma şansı hedefin tutum, değer, inanç ve amaçlarının dikkate alındığı oranda artmaktadır. Etkili bir iletişim aracı da belirlenmesi gereken ilk aşamalardan olmalıdır. III. BÖLÜM Herhangi bir tasarımı incelemek üzere ele aldığımızda görsel yapının öne çıktığını görürüz. Görsel yapı, incelenen tasarımın en önemli yapısal niteliğini ve biçimini tanımlayan öğelerini içerir.[1] Bir sanat eserini veya bir tasarımı incelerken eserin real ön yapı elemanları ile irreal arka yapı elemanlarından oluştuğunu görürüz. Ön yapı elemanı[2] dediğimiz sfer insanın gözüyle algılayabileceği herşeydir. İnceleme alanımız Türkiye'nin tanıtımına yönelik hazırlanan afişler olduğuna göre bunu tanımlayan ön yapı elemanlarını, fotoğraf, renk, yazı, düzenleme gibi unsurlar oluşturacaktır. İrreal arka yapı elemanlarını ise, görünen ön yapı elemanlarının içerdiği anlatım, psikolojik etki, verilmek istenen mesaj vs... gibi konuları kapsayacaktır. |
Konu reklamsa, burada görsel araçları aramak gerekir. Reklamda görsel etki çok önemlidir. Bunun için görülmek istenen şeyi göstermeli, gösterilmek islenen şeyi de göstermelidir. Doğru yer ve zamanda kullanıldığı takdirde afiş, görsel iletişim ve reklam araçlarından en etkili olanlarındandır. Tanıtımdaki görüntü öğeleri, aktarılacak olan mesajın iletilmesinde sözcüklerden daha etkilidirler. Bu nedenledir ki tanıtımla ilgili olabilecek görüntü öğelerinin seçimi çok önemlidir. Tanıtımda kullanılacak görüntü öğesi, alıcıda veya izleyicide ilgi, istek, konuyla ilgili düşünceyi açıklamak ve inandırıcı olmak görevlerini yerine getirebilecek düzeyde olmalıdır. Tanıtımda kullanılacak görüntü öğelerinde belli özellikler olmalıdır ki, bu doğrultuda görevini tam manasıyla yerine getirebilsin. Bunları şöyle sıralayabiliriz: Dikkat çekici ve etkili olmalı, konuyu kolayca izleyiciye aktarabilmeli. Tüketicide veya izleyicide almaya göre isteğini uyandırabilmeli, izleyici üzerinde merak uyandırmalı, yapmacık olmamalı, inandırıcı ve gerçekçi olmalı, tanıtımın diğer öğeleri ile (fotoğraf, renk, yazı…) ile uyumlu olmalı, ilgiyi dağıtıcı ayrıntılardan arınmış olmalı, konunun biçimine, aslına uygun olmalı, renk ve biçim uyumuna dikkat edilmeli uzaktan görülebilir olmalı seslendiği kitle ile ilişki kurabilecek güçle olmalıdır. |
Afişte kullanılan her türlü görüntü elemanı kendi başına ayrıca önem de kazanabilmektedir. Afişte kullanılan fotoğraf, renk, yazı, boya vs…hepsi başlı başına araştırma konusudurlar. 3.l. Afişte Resimsel Öğeler İnsanlığın başlangıcından bu yana kullanılan en eski grafik anlatım şeklidir görsel dil. Tarih öncesi dönemlerin mağara resimleri ilk örneklerdir. Daha sonra Hiyeroglif (resim yazısı), çivi yazısı vb... gibi başka tip görsel dil araçları da karşımıza çıkmışlardır. Çağdaş alfabemiz önceki uygarlıkların dillerinden soyutlanmış şekillerdir. Bütün bunların sonunda, görsel dilin en gelişmiş sekline yani fotoğrafa ulaşırız. Fotoğraf gerçeğe çok yakındır, hatta daha canlıdır. Bu yüzden afiş üzerinde çok etkili bir araç olmakla beraber afişin ayrılmaz parçalarından biridir. Bu nedenle fotoğrafçılık, başlı başına bir araştırma olayı ve sanat dalıdır. Türkiye'nin tanıtımına yönelik olarak incelenen afişlerde fotoğraf öğesinin kullanılmış olması bizi fotoğraf konusunu incelemeye yöneltmiştir. Sözlerin ve yazının yeterli gelmediği yerde görüntü veya fotoğraf, dünyanın herhangi bir yerinde dahi anlaşılabilecek güçtedir. Evrensel bir iletişim elemanı, inandırıcılığı kuvvetli bir görüntü öğesidir. |
Fotoğraf, bir ürünün tanıtımında, turizm afişlerinde, tiyatro, banka afişlerinde ve diğer ürünlerin tanıtımında en çok kullanılan öğelerdir. Tanıtımı yapılacak ürünün veya fikrin, konunun daha güzel ve çekici görüntüsünü, albenisini daha yüksek göstermek tümüyle fotoğrafın becerisine kalmaktadır. 3.2. Afiş’te Renk Güneş ışınlarının yeryüzüne inerek cisimlere çarptıktan sonra kırılma yoluyla göze yansıma olayına renk diyoruz. Rengin fiziksel, fizyolojik ve psikolojik olmak üzere kendine özgü özellikleri vardır. Psikologlara göre; soğuk koyu, ölgün renkler (mavi, mor yeşil), sakin düşünceyle ilgili duyguları, sıcak, açık, parlak renkler (sarı, kırmızı, turuncu) ise dışa dönük duyguları gösterirler. Ancak insanların içinde bulunduğu psikolojik durum renklerin değişken etkiler göstermelerine de yol açar. Bir başka durumda, bu etkileşimin toplumdan topluma da değişebildiğidir. Her şey bir yana, önemli olan renklerin afişte dikkat çekiciliği arttırırken, tanıtma görevini de yapmasıdır. Fotoğrafta renk, ışığın geliş açısı, ışığın şiddeti ile bağlantılı olarak değişir ve fotoğrafı da olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilir. Profesyonel çekim yapanlar bunları bilip amaca ve etkiye çok daha yakın çekim yapmaya çalışırlar. |
3.3. Afiş’te Yazı Öğesi Sözlü dildeki sözcüklerin ve düşüncelerin işaretler aracılığıyla gösterimine "yazı" diyoruz. Yazı, oldukça önemli gruplar arasında bildirişim gereksiniminin ortaya çıktığı birçok uygarlık merkezinde, birbirinden bağımsız olarak bulunmuştur. İnsanlar yazı dilinin önemini her dönemde kabul etmişlerdir. Bugün her konu ve mesleğe göre kullanılacak yazı karakteri seçiminin estetik bir yönü olduğu kadar, psikolojik bir yönü de bulunmaktadır. Yazının üstüne aldığı görev ve kullanılacağı alana. göre önemi de değişmektedir. Karakterler, biçimler, puntolar gelişigüzel bir seklide yerleştirilmeyip bazı kurallara bağlanmıştır. Nasıl ki renkler insan üzerinde psikolojik bir etki bırakıyorsa, yazı karakterinin de insanlar üzerinde etkileri vardır. [1] Kalın punto, etli yazılar: güçlülüğü ve kararlılığı, İnce punto, etli yazılar: zarifliği, inceliği, Hareketli yazılar: kadını, güzelliği, Yuvarlak karakterli yazılar: yumuşaklığı, çocukları anımsatır. Yazı hiçbir zaman afiş düzenlemesinden ayrı düşünülemez. Yazı afişin bütünleyicisi, temel öğesidir. Ne bol yazılı ne de diğer öğelerle dolu bir afiş ortaya konmalıdır. Görüntü ve sözcüğün dengeli olduğu bir afiş görevini istendiği gibi yapacaktır. Kullanacağımız yazının hareket halindeki bir insanın anlayabileceği etkide ve güçte olmalıdır. İmajı ve mesajı anında izleyiciye iletebilmelidir. Yazı başlı başına bir sanat olayı olup afişin ayrılmaz bir öğesi ve parçasıdır. |
3.4. Yazı, Renk ve Düzenleme Afişte kullanılacak olan grafik öğeler birbiri ile hem görüntü, hem düzenleme, hem de renk olarak uyumlu olmalıdırlar. Yazı ve resim, afişin vazgeçilmez un surlarıdır. Seçilen yazı konuya ve resme uygun olacak karakter, renk ve puntoda seçilmelidir. Afişte yazı öğesi konulu bölümde kullanılan puntoların, insan üzerinde bıraktığı etkiden söz etmiştik. Söz konusu psikolojik etkiler göz önüne alınarak her zaman bir düzelme endişesi taşımalıdır. Bununla birlikte yazıda kullanılan renk de büyük önem taşımaktadır. Konuyla bütünleşmiş bir resim, bunu açıklayan veya mesaj veren etkili bir yazı karakteri ve karakterin etkinliğini artıran renk seçimi, uyumu olan afişte istenilen sonuçlara çabucak varılabilecektir. IV. BÖLÜM 4. TÜRKİYE’NİN TANITIMINA YÖNELİK AFİŞ TASARIMLARINDAN ÖRNEKLER 4.1. Diğer Afiş Tasarımlarından Örnekler PROJEDEKİ TURİZM AFİŞ TASARIMLARININ ANALİZİ Projemdeki turizm afiş tasarımlarına başlamadan önce, turizm afişlerinin ne demek olduğunu, görevini ve bir turizm afişini oluşturabilecek temel unsurları kavramaya çalıştım. Turizm Afişlerinde özellikle görsel olgunun ön planda olması nedeni ile fotoğraflardan yararlandım. Yaptığım çalışmalarda Isparta ilinin turizm merkezi sayılabilecek olan ilçesi Eğirdiri tercih ettim. Afişte kullanabileceğim Eğirdir fotoğraflarından, afişte kullanabileceğim nitelikte olanları ayırdım. Elimdeki fotoğraflarda, Eğirdirin doğal güzelliklerini yansıtan görüntüler mevcuttu. Bunlar; Eğirdir Gölü ve Ada üzreinde yoğunluk kazanmaktaydı. Bazı fotoğraflarda Eğirdir gölü üzerinde yamaç paraşütü sporu görüntüleri mevcuttu. |
Bende elimde bulunan bu görsel olguları en iyi şekilde kullanmaya çalıştım. Fotoğrafları, Photoshop programında bir sayfa üzerinde açtım ve üzerlerine, niteliklerini bazmayacak biçimlerde filitre uyguladım. Ancak turizm afişlerinde ki görsel olgunu önemi bakımından fotoğraflar üzerinde fazla oynamanın ifadeyi güçleştirmesi bakımından filitreleri az değerlerde kullandım. Fotoğrafları rahat algılanabilir ve estetik açıdan güzel hale getirdikten sonra. Kültür bakanlığ’nın Türkiye’nin tanıtımında yapılan çalışmalarda kullanılan, Türkiye logosunu kullandım. Bunu gözü yormayacak ve kolay algılanabilen köşelere yerleştirdim. Afişteki kompozisyon dengesine göre de tanıtımını yapmış olduğum yöre olan Eğirdir’in ismini yazdım. Bu şekilde bir Turizm afişi tasarımını gerçekleştirmiş oldum. |
V. BÖLÜM Sanayileşme ile artan refah düzeyi ile fazlalaşan boş zamanları farklı uğraş ve zevklere yönlendirmiştir. Ülkeler arası iletişimin, artması ulaşım araçlarının çeşitliliği insanların birbirlerini, farklı kültürlerini incelemek ve tanımak yoluna itmiştir. Aynızamanda yaşadığımız dünya, insan hakları ve temel özgürlüklerin yaygınlaştığı, çoğulcu olduğu kadar da katılımcı düşüncelerin güçlendiği bir dünya olma yolunda hızla ilerlemektedir. Sosyal ve ekonomik gelişmeye paralel olarak insan topluklarının daha çok seyahat etmeye başlaması turizmin bir sektör olarak gelişmesine yol açmıştır. Zengin veya fakir herkes kitleler halinde turistik gezilere çıkabilmektedir. Bu haliyle turizm bir sektör özelliği kazanmaktadır. Vakıf mala tüzel kişilik kazandırarak serveti hizmete dönüştüren hukuki bir sistemdir. Bu sistemin esasını, insan sevgisi ve paylaşma olgusu oluşturmaktadır. Vakıf, ilk dönemlerinde yoksulun gözetilmesi, misafir ve yolcunun ağırlanması gibi kişisel ihtiyaçların karşılanması amacıyla ortaya çıkmışsa da gelişen tarih seyir’i içinde toplumumuzda eksikliyi hissedilen her konu, vakfa gaye seçilmiş ve "En fazla ihtiyaç duyulan şeyi vakfetmek en hayırlı olaydır" prensibi geliştirilmiştir. Vakıflar bize tarihi akış içinde, özellikle Osmanlı imparatorluğu zamanında Sosyal ve kültürel hizmetlerini en yüksek seviyeye çıkarmış imparatorluğun gelişme ve gerilemesinde idare ve uygarlık tarihimizle birlikle yer almıştır. Devletin ve kamu kuruluşlarının bugün üzerine aldığı kamu hizmetlerinin birçoğu vakıflar tarafından idare edilmektedir. Bunlar sosyal, kültürel, ulaşım, bayındırlık ve ekonomi hizmetleridir. |
Bilindiği üzere Tabii zenginlikler (Milli parklar, deniz, kaplıca, plaj, doğa harikaları…), Kültürel zenginlikler (Tarihi ve arkeolojik eserler, müzeler, dini ve milli müesseseler, fuarlar… Eğlence faaliyetleri (Otellerde yapılan animasyonlar, spor faaliyetleri, sinema, tiyatro…) gibi genelde bu üç kolda hayat bulan, turizm yaşadığımız bugünkü dünyada ağırlığını kültür turizmine aktarmaktadır. Bir ülkeyi ziyaret eden turist artık sadece güneş, deniz, tabiat ve eğlence aramamakta, gittiği ülkelerin kültürünü de merak edip incelemektedir. Bunun için de doğal ve kültürel varlıklarımızın bakılması, korunması, onarılması, yenileştirilmeleri, geniş kitlelerin kullanımına açılması büyük önem taşımaktadır. Türkiye’nin turizm alanında yapacağı yatırımların başında doğal ve kültürel varlılara yönelik olanlar gelmektedir. Türkiye’nin kendine özgü bir takım sorunları vardır. Bunların çoğu tarihimizden ve coğrafyamızdan kaynaklanan, kültür ve etnik zenginliğimiz ile uluslararası turizm pazarında bir yere gelme çabası içindeyken etkin pazarlama stratejisine gereksinim duyduğudur. Klasik tatil beldesi görüntülerinin yanı sıra diğer hedef pazarlara da seslenebilmeliyiz. Ülkemizin ve insanlarımızın globalleşme (evrenselleşme) düşüncesi içinde hakkettiği yeri ve itibarı kazanabilmesi için sürekli ve kaliteli bir tanıtım çabası gerekmektedir. |
Tanıtım sektörünün en güçlü medyalarından biri olan afiş, bugün hak ettiği yere gelememiştir. Bulunduğu toplumun kültür aynası olan afişler hep bir ihtiyaçtan meydana çıkmakta ve oluşmaktadır. Ülkemizde üretilen ve afiş başlığı altında nitelendirilebilecek işlere baktığımızda gerçekten çok nitelikli ama az sayıda olan afişlerin varlığını görmekteyiz. Bu nitelikli afişlerin tirajlarının da düşük olduğu göz önünde tutulursa tüm afiş üretiminin yanında kaybolup gittikleri görülmektedir. Bu tip afişler gibi genelde sokaklara asılmayan iç mekan afişleridir. Bunlar dışında her türlü afişi herhangi bir sokakta görmek mümkün olmaktadır. Bir reklam afişinin güzel olması yeterli değildir, etkileyici ve insanları amaç doğrultusunda harekete geçirmesi gerekir. Ancak hep aynı öğeleri kullanmak afişin etkinliğini azaltacaktır. Afişte fotoğrafın yeri olduğu kadar tipografinin, kara kalemin, kolajın, karikatürün, gravürün, illüstrasyonun, minyatürün vs… yeri vardır. Bunlarda kullanılabilir, yeter ki yerinde kullanılsın. Afiş yapısı gereği, içeriğine ve mesajın iletilmesi açısından değerlendirilebileceği gibi fiziksel oluşumu açısından tasarımcının tasarlama eylemi sırasında ona çok geniş bir perspektif sağlaması açısından çok önemlidir. Gene ekonomik yapı ile bağlantılı olarak tasarımcının işinde kullanacağı renk adeti veya uyumu, kağıt seçimi, hazırlık aşamalarındaki ara işlemler, baskı tekniği bu yapılanmaların oluşum basamaklarını oluşturmaktadır. Ancak afiş tasarımcısının bu basamakları geçerken mutlaka estetik kaygılar da taşıması gerekmektedir. |
ÖNERİLER Türkiye'nin tanıtımına yönelik afiş tasarımlarını incelerken dikkati çeken unsur, özellikle hemen her afişte aynı görsel öğenin yani fotoğrafın kullanılmış olmasıdır. Bir afiş tasarımında fotoğraftan başka kara kalem, kolaj, illüstrasyon, karikatür gibi farklı yöntemler de afiş çalışmalarında kullanılabilir. Ülke tanıtımında bilgili insanlar yanında parasal kaynaklarında çok büyük önem taşıdığı göz önünde tutularak, Başbakanlık Tanıtma Müsteşarlığı’nın koordinasyonu ile kamu, özel sektör, üniversiteler, araştırma kurumları ve ilgili kuruluşların katılacağı, etkili, uzun vadede başarılı olabilecek dernek yada vakıf türünde bir kurumsallaşmaya gidilerek özel sektörün harcamalarında tanıtma alanında yararlanma yolları araştırılmalıdır. |
Tanıtma işlerinde çok önemli bir görev üstlenen özellikle afiş ve diğer kurumsal nitelikli yayın organları (Tv, Radyo) iç ve dış hedef gruplarının özelliklerini çok iyi tespit etmelidir. Yayın organları kendi aralarında işbirliği yapmalı ve hedef gruplarının tepkilerini değerlendirerek hareket etmelidirler. Tanıtma ile bağlantılı olabilecek her tür ihtiyaç taleplere özel hazırlanmalıdır. Dünya da yönetimi ne olursa olsun pek çok ülke turizme kapılarını açmış bu doğrultuda çalışmalar yapmaya çabası içerisindedirler. Bir ülkenin çok yönlü olarak tanıtılması o ülkenin diplomatik ilişkilerinin gelişmesini de etkileyecektir. Nereden hangi açıdan bakılırsa bakılsın çok zengin olan ülkemizde tanıtma çabası ve faaliyetlerimiz ne yazık ki azdır. Hatta yurt içinde dahi bu çalışmalar yeterli olmamaktadır. Ümidimiz tanıtımın gerekliliğini, önemini birkaç kişi ve kuruluşla değil, bilinçli bir toplumla idrak ederek yerine getirmektir. Afişin bu bağlamda kendi üzerine düşen görevi başarıyla yapacağına inanıyoruz. |
teşekkürler |
mrb yayınladığınız afiş tasarımla alakalı yazını nerden aldınız benim tez konum olduğu için yazınızdan yararlandım ama kaynakta gerekiyor kaynağınızın neresi olduğunu yazabilirmisiniz rica etsem? şimdiden teşşekürler |
Afiş - Vikipedi Afiş Nedir?|VS AKADEMİ Veribaz AFİŞ NEDİR? Bu 3 Link'ten de Yararlanabilirsiniz.Hepsinde de Geniş bilgi mevcut. |
| Türkiye`de Saat: 18:24 . |
Powered by: vBulletin Version 3.8.1
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.
SEO by vBSEO 3.3.2