Giriş ve Tarifeler

GİRİŞ VE TARİFELER

Ülkemizde 1980 sonrası başlayan, ekonomide liberazisazyon ve dışa açılma döneminde, dış ticaretimizin geliştirme araçlarından biri olarak “serbest bölgelerin” kurulması önem kazanmış ve bu maksatla 1985 yılında 3218 sayılı serbest bölgeler kanunu çıkarılmıştır.
Hukuki zeminin sağlanmasından hemen sonra uygulamaya geçilmesi ile 1987 yılından itibaren güney sahillerinden başlayarak çeşitli yerlerde serbest bölgeler kurulmuş olup halen Mersin, Antalya, Ege, İstanbul da ise deri, Atatürk hava limanı, İMKB, Trabzon, Doğu Anadolu adı altında Erzurum ve Mardin de olmak üzere 9 yerde ticari faaliyete başlamıştır.
Buralarda gerçekleştirilen ticaret hacmi geçen 10 yıl içinde beklenen düzeye ulaşmasa bile 1997 yılı itibari ile 5.5 milyar doları aşmıştır.
· TARİF VE AMAÇ
Serbest Bölgeler, Kanun ve bankalar kurulu kararları ile sınırları tesbit edilmiş, milli hudutlar içinde olmakla beraber gümrük hudutları dışında sayılan, giriş ve çıkış kapılarında gümrük ve gümrük muhafaza işlemleri yapılan; kara, deniz ve hava ulaşımı kolaylıkları bulunan, altyapıları hazırlanmış, kanun ve yönetmeliği ile işletme koşulları saptanmış özel endüstri veya ticaret bölgeleridir.
Bilindiği gibi bir ülkenin gümrük sınırlarından içeri ve dışarı doğru her türlü mal hareketi gümrük ve dış ticaret formalitelerine tabidir. Serbest bölgelerin kurulmasına bu formalite ve kısıtlamalardan kaçınılarak dış ticaretin gerektirdiği sürat ve hareket kabiliyetine sağlamak ve maliyetleri düşürerek rekabet imkanı kazandırmak için ihtiyaç duyulmuş ve bu sebeple bir çok ülkede yaygın bir uygulama alanı bulunmuştur.
· TÜRLERİ
Serbest bölgeler genel çerçevede açık veya kapalı tabir edilen şekilde 2’ye ayrılabilir.
o Açık serbest bölgeler :
Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerin yapılmasına müsaade edilen ve ülkeye ait mevzuatın tamamının uygulanmadığı, oldukça liberal ilkelere göre kurulmuş olan serbest bölgeler.
o Kapalı serbest bölgeler :
Sadece belirli bazı iktisadi faaliyetlerinden yapılmasına izin verilen ve kanunların yalnız bir kısmının uygulanmadığı bölgelerdir. Burada girişilebilecek faaliyetler açıkca belirlenmiştir.
Ancak uygulamada böyle kesin bir ayrım yapılamaz ve duruma göre karma kuruluşlar daha yaygındır.