Kısa Kısa Fakat Önemli Bilgiler. - Beşiktaş Forum ( 1903

**Constantin** · 04-09-2009, 12:40

Gezegenimizde 10 milyon dolayında hayvan türü vardır.
Bugüne kadar yalnızca balık dünyasında 13.000 tür belirlenmiştir.
Her yıl 17 milyon hektar (İsviçre yüzölçümünün dört katı) tropik orman kesilmektedir.

·Dünya yüzeyinde her yıl 6 milyon hektar alan çölleşiyor. Dünya nüfusunun % 14’ü yani yaklaşık 750-800 milyon kişi çöl ve çöl benzeri yerlerde açlık sınırında yaşıyor.

Dinazorların soyunun tükenmesinden bu yana, dünyadaki biyolojik çeşitlilik hiç bugünkü kadar ağır bir tahribata uğramamıştır.
Türkiyenin %90’ı erozyon tehlikesine maruzdur.
Körfez Savaşı sonrasında Basra Körfezi’ne dökülen 8-10 milyon varil petrolün körfezdeki canlılar üzerindeki etkilerinin giderilmesi 180 yıl sürecektir.
12.200 hayvan ve bitki türü yokolma tehdit ya da tehlike altında.
Bir zamanlar insanoğlu, doğa karşısında yaşam savaşı veriyordu.
Oysa günümüzde doğa, insan karşısında yaşam savaşı veriyor.
Dünyamız suyu bol bir gezegen. Yüzeyinin % 71'i sularla kaplı. Bunun % 75'i teknolojik kullanıma uygun olmayıp, Antartika, Gröland, Kuzey Çin denizinde buzdağlarında mahsur kalmış durumda.

İnsanoğlunun kullanımına uygun su kaynakları oldukça az. Kabul edilebilir bir yaşam standardı için kişi başına yılda 30m3 su tüketimi düşmekte. Ancak dünya üzerinde tüketim adil değil. Sanayileşmiş ülkelerde bu oran yılda 180 m3'ü bulmakta. Örneğin Amerika'da sanayide kişi başına düşen su tüketim miktarı 2300 m3 olup, gelişmekte olan ülkelerde ise 20 - 40 m3 arasındadır.

Türkiye'de % 54 olan kent nüfusunun, bugünden 2025 yılına kadar su donanımı için 27 yıla yayılan bir yatırım programı gereklidir.

Deniz kirlenmesi tüm denizlerde balık üretimi ve türlerinin azalmasına sebep olmuştur. Son 20 yıl içinde denizlerde hayat % 40 oranında ölmüş, yok olmuştur.

Canlı kürede (biyosfer) 100 milyon civarında tür bulunduğu tahmin edilmektedir. Bunlardan ancak 2 milyon kadarı tanımlanabilmiştir. Bu miktarın yaklaşık 1/10’u okyanuslarda dağılım göstermektedir.

Tüm dünyada dağılım gösteren balık türlerinin sayısı 23 bin civarındadır. Türkiye kıyılarında bulunan balık türü sayısı ise 450 civarında olup, 50 kadarı doğrudan ekonomik öneme sahiptir.
·Bugün dünya üzerinde çölleşme tehlikesi ile karşı karşıya bulunan 110 ülke bulunuyor.

·Dünya nüfusunun % 14’ü (750-800 milyon kişi) çöl ve çöl benzeri yerlerde yaşamakta ve açlık sınırında bulunuyor.
·Dünya üzerindeki kurak bölgelerde bulunan ve tarımda kullanılan alanların % 70’i doğal özelliklerini kısmen yitirmiş, yani toprakları bozulmuş. Dolayısıyla çölleşme, toplam kara alanlarının % 30’na zarar veriyor.

·Dünyada çölleşme tehlikesi "çok yüksek" ve " yüksek" olan olan arazilerin genişliği 20 milyon kilometrekare.

·Dünya karalar yüzeyinin % 48 ‘i geniş anlamda "çöl" olarak nitelendiriliyor.

·Yeryüzünde insanların olumsuz etkilerinden kaynaklanan 9.1 milyon kilometrekare çölleşmiş alan bulunuyor.

·Yeryüzünde her yıl 600.000 kilometrekare alan (6 milyon hektar )çölleşiyor.

·Her yıl 10 milyon hektar sulu tarım arazisi yanlış sulamadan dolayı çoraklaşıp, tuzlulaşıp, kullanım dışı kalmakta.

·Çölleşmenin yıllık maliyetinin 42 milyar dolar olduğunu bildiriyor.

Afrika : Çölleşmenin en etkili olduğu anakara. Tarım yapılmakta olan topraklarının % 73’ü şiddetli ve orta derecede bozulmuş.

Asya : Tarım yapılan alanların çölleşmeden etkilenen miktarı 1.4 milyon hektar. Kurak toprakların % 71’ine ait topraklar önemli düzeyde bozulmuş.

Latin Amerika Ülkeler ve Karayipler : Bu ülkelerdeki kurak bölgelerin yaklaşık olarak % 75’i önemli ölçüde çölleşmiş.

Kuzey Akdeniz : Avrupa’daki kurak toprakların yaklaşık üçte ikisi (%65’i) çölleşme tehlikesi ile karşı karşıya. Bu tehlike özellikle Akdeniz’in kuzeyindeki kıyı bölgeleri için sözkonusu.

Türkiye : Anadolu, çölleşme tehlikesi ile karşı karşıya bulunan bölgeler arasında yer alıyor. Hem de Anadolu’nun çölleşme tehlikesi derecesi "yüksek" ve "çok yüksek" sınıfa sokuluyor. Anadolu’nun bir çok bölgesinde yıllık yağış miktarının (yıllık 200-250 mm) "yarı çöl iklimi" değerlerine çok yakın olması, toprak erozyonunun olanca hızıyla sürüp gitmesi, bitki örtüsü tahribinin yüksek derecede bulunması, ülkemiz için çölleşme tehdidinin ne kadar tehlikeli olduğunu gösteriyor.

Yeryüzünün üçte ikisinin su olduğu halde bunun sadece yüzde 0.3'ünün içilebilir su niteliğinde.

Avrupa'da toplam su kullanımı yılda 353 km3 civarındadır, yani Avrupa'nın toplam temiz su kaynaklarının % 10'u kullanılmaktadır.

Avrupa'daki ortalama sıcaklık son yüz yılda 0.95 °C artmış olup 2100 yılına kadar bir 6.3 °C kadar daha artması beklenmektedir. Deniz seviyeleri de yükselmekte olup (son yüzyılda 0.2 m'ye kadar) ve daha fazla yükselmeleri beklenmektedir.

1 ton kullanılmış beyaz kağıt geri kazanıldığında, 16 ağacın kesilmesi önlenmiş olacaktır.

1 ton gazete kağıdı geri kazanıldığında, 8 çam ağacı kurtarılmış olacaktır.

1 ton atık cam geri dönüştürülürse, 100 litre petrol kazandırılacaktır.

Evsel katı atıkların %68’ini organik atıklar kalan kısmını ise kağıt, karton, tekstil, deri, metal, ağaç, cam ve kül gibi maddeler oluşturur.

Saatte 3 bin dönüm, dakikada ise 50 dönüm orman çeşitli sebeplerle taşınıp akarsu ve denizlere girmektedir.

Büyük bir kayın ağacı, 72 kişinin 1 günlük oksijen ihtiyacını karşılamaktadır.

Hava kirliliği kava katmanlarında sera etkisine, bu ise iklim değişikliğine yol açar.

Yalnızca 100.000 aile gereksiz yazışmayı durdurursa, her yıl 150.000 ağaç kesilmekten kurtulacaktır.

Saniyede bir kere damlayan çeşmeden günde 17 litre, tuvaletteki bir sızıntıdan günde 50 litre su boşa akmaktadır.

Bir cam şişe doğada 4000 yıl, plastik 1000 yıl, çiklet 5 yıl, metal kutu 10-100 yıl, sigara filtresi 2 yıl süre ile yok olmaktadır.

Türkiye’deki çöp miktarının yaklaşık %15-20 sini geri kazanılabilir nitelikteki atıklar oluşturmaktadır.

Bakımı düzenli olarak yapılan bir otomobil, havayı daha az kirletmekte ve %9 oranında daha az yakıt harcamaktadır.

Dünyada her yıl erozyona uğramış 25 milyar ton toprak, çeşitli sebeplerle taşınıp akarsu ve denizlere gitmektedir.

Egzoz gazında 9 ayrı çeşit kanserojen madde bulunmaktadır.

Ülkemizde yaşayan hayvan türü sayısı, tüm Avrupa kıtasında yaşayan hayvan türlerinin 1,5 katıdır.

Yurdumuzda doğal olarak bulunan 9 bin bitki türünden 3 bin türü endemiktir.

Dünyadaki mevcut suların sadece %2,5’i tatlı su olup, bunun da ancak %0,3’ü kullanılabilir ve içilebilir özelliktedir.

Ülkemizde 1 günde üretilen 100 milyon civarındaki ekmeğin 13 milyonu çöpe atılmaktadır ve bunun da maliyeti yaklaşık 2 trilyondur.

1 litre kullanılmış motor yağı 800 ton içme suyunu zehirleyebilmektedir.

Bir otomobil hortumla yıkandığında 550 litre su harcamaktadır.

3,7 litre benzin yaklaşık 3 milyon litre içme suyunu kirletmektedir.

20-30 yıl önce Marmara denizi’nde 125 tür balık yaşarken, bugün sayı 10 civarına düşmüştür.

Bilim adamları bitki ve hayvan türlerinin beşte birinin önümüzdeki 20 yıl içinde yok olacağını tahmin etmektedir.

Dünya nüfusunun %5’inin yaşadığı Amerika Birleşik Devletleri, dünyadaki enerji tüketiminin %25’inden ve karbondioksit üretiminin de %22’sinden sorumludur.
Okyanuslara her yıl 6,5 milyon ton çöp dökülüyor.
Türkiye'deki tüm ekili arazinin % 83'ü çeşitli çevre sorunları ile karşı karşıyadır.
Türkiye biyoçeşitlilik zenginliği açısından
dokuzuncu sıradadır ve florasının % 33'ten fazlasını endemik türler oluşturmaktadır.
Avrupa’da nesli tehlikeye girmiş 36 memeli hayvan türünün 15’i (% 42.8’i), 72 kuş
türünün 46’sı (% 63.8’i), 47 sürüngen türünün 18’i (% 38’i), 13 kurbağa türünün 5’i
(% 38’i) ülkemizde yaşamaktadır.
Tüm Avrupa'da bulunan bitki türlerinin % 75'i Türkiye'de görülebilmektedir.
Türkiye'de yaklaşık 120.000 omurgasız, 472 balık (192'si iç sularda), 426 kuş,8kaplumbağa, 49 kertenkele, 36 yılan, yaklaşık 20 kurbağa ve 120 memeli türübulunmaktadır. Memeli türlerin dördü ve 13 kuş türü 1994'ten bu yana soyu tükenmekteolan türler olarak sınıflandırılmaktadır.
Türkiye'nin balık mahsulü yıllık yaklaşık 600.000 tonla dünyada 50. sıradadır.
Karadeniz'de tahmini 247, Marmara Deniz'inde 200, Ege'de 300 ve Akdeniz'de 500-550
balık türü yaşamaktadır
KAYNAK:
T.C.ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
TÜRKİYE ÇEVRE ATLASI