Yaşlılar zengin, kadınlar akıllı

[HandaN]

Borsada ilginç bir yatırımcı profili var. Kadınların performansı erkeklerden daha iyi...

Borsanın temel amacı sermayenin tabana yayılması ve atıl duran birikimlerin üretime dönüştürülmesidir. İMKB de aynı amaçla 26 Aralık 1985'te kuruldu. Aradan geçen 23 yılda İMKB gelişmekte olan ülkeler içerisinde en büyük borsalardan biri olmayı başardı. Halka açık şirketlerin sayısı 300'ü geçerken, yabancı yatırımcıların da borsaya ilgisi arttı. Son aylarda küçük oranlı gerileme de olsa borsadaki yabancıların payı yüzde halen daha yüzde 70'in üzerinde. Bütün bunlara rağmen, İMKB'nin sermayeyi tabana yayma işlevini başarıyla yerine getirdiğini söylemek olukça güç. Merkezi Kayıt Kuruluşu'nun (MKK) Nisan 2008 verileri de sermayenin tabana değil, daha çok tavana yayıldığını gösteriyor.

114 bin kişinin 1 YTL'si bile yok
MKK verileri incelendiğinde borsada işlem yapan gerçek kişilerin sayısı nisan sonu itibariyle 938 bin 744. İlk bakışta büyük bir yatırımcı kitlesinin İMKB'de işlem yaptığı görüntüsü varsa da, yatırımcı profili dikkatlice incelendiğinde gerçek yatırımcı sayısının çok düşük olduğu görülüyor. Yine MKK verilerine göre, İMKB'deki 938 bin 744 yatırımcının 114 bin 225'in portföy değerleri 0-1 YTL arasında. 2 ile 100 YTL arasında portföy değerine sahip yatırmcı sayısı ise 327 bin 823. Borsada 100 YTL'nin üzerinde porföyü bulunan gerçek yatırımcı sayısı ise 496 bin.

1 milyon YTL'nin üzerindeki hesaplar
0-100 YTL dışındaki yatırımcıların portföy dilimleri incelendiğinde 149 bin 227 yatırımcı sayısı ile 1000-5000 YTL diliminin ağırlıklı olduğu görülüyor. Bu dilim arasında yatırımı bulunanların toplam portföy değeri ise 378 milyon 190 bin YTL civarında. Yatırımcı sayısının en az olduğu portföy grubu ise 1 milyon YTL ve üzeri. Bu grupta nisan ayı itibariyle bin 446 gerçek yatırımcı bulunuyor. Bin 446 gerçek yatırımcının toplam portföy değeri ise tam 6 milyar 643 milyon YTL civarında. Rakamlara topluca göz atıldığında, 100 bin YTL'nin altında portföyü olan İMKB'deki 919 bin 765 yatırımcının toplam portföy değeri 4 milyar 413 milyon YTL iken, 100 bin YTL'nin üzerinde portföyü olan 18 bin 979 gerçek kişinin toplam portföy değeri 11 milyar 52 milyon YTL'ye ulaşıyor. Başka bir ifadeyle yatırımcıların yüzde 99'u toplam porföyün yüzde 30'na sahip iken yatırımcıların yüzde 1'i toplam portföyün yüzde 70'ine sahip.

Tüzel kişiler
Borsadaki tüzel kişi yatırmıcalarına bakıldığında toplam 2 bin 261 yerli yatırımcı olduğunu görüyoruz. Bu yatırımcılar içerisinde sadece 275'inin 1 milyon YTL'nin üzerinde porföyü bulunuyor ve bu yatırımcıların 8 milyar 523 milyon YTL'lik portföy değeri var. Bin 986 tüzel yatırımcının toplam portföy değeri ise sadece 98 milyon YTL civarında

Yatırımcının profili
İMKB 100 endeksi 2006 yılını 38 bin 283 puandan kapattı. Aralık 2006 sonu itibariyle İMKB'deki gerçek yatırımcı sayısı 618 bin kişiydi. Aradan geçen iki yılı aşkın zamanda İMKB 100 Endeksi üst üste rekorlar kırdı, yabancı payı yüzde 70'in üzerine çıktı. Ancak bu gelişmeler çok az sayıda yerli yatırımcının borsaya ilgilisini artırdı. Bazen 900 bin seviyesine kadar gerileyen yatırımcı sayısı, en fazla 2008 Mart ayında 941 bine çıktı. Yatırımcıların porföy değerinde ise kayda değer bir değişiklik olmadı...

Yaşlıyım ama para bende
Borsa yatırımcısının yaş dağılımına bakıldığında en yoğun kümelenmenin 25-39 yaş grubunda olduğu görünüyor. Bu yaş aralığında yaklaşık 150 bin gerçek yatırımcı bulunurken, bunların toplam portföy değerleri 1 milyar 360 milyon YTL civarında. Yaşı 54'ün üzerinde olan yatırımcıların portföylerde aslan payına sahip olduğu görülüyor. 54 yaşın üzerindeki yaklaşık 206 bin yatırımcı 6 milyar 342 milyon değerinde portföye sahip iken, 54'ün altındaki 754 bin 502 yatırmcının toplam portföy değeri 9 milyar 123 milyon YTL oldu

Üç büyük il borsayı götürüyor
Yatırımcıların illere göre dağılımına bakıldığında ise İstanbul, Ankara ve İzmir'in başı çektiği görülüyor. İstanbul'da 301 bin gerçek yatırımcı varken, Ankara'da 111 bin, İzmir'de ise 93 bin kişinin borsada yatırımı olduğu gözüküyor. MKK verilerine göre, Türkiye'de borsa yatırımcısının olmadığı il yok. Ancak tamamı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan 12 ildeki yatırımcı sayısı binin altında. Bu 12 ilin toplam portföy değeri 27 milyon YTL olurken, İstanbul'daki yatırımcıların toplam portföy değeri 8 milyar 775 milyon YTL civarında.

Kadınlar petro-kimya sevdalısı
Yatırımcıların cinsiyet dağılımına bakıldığında, İMKB'de 255 bin kadının portföyü olduğu görülüyor. 255 bin kadının toplam portföy değeri 3 milyar 522 milyon YTL civarında. Yaklaşık 683 bin erkek yatırımcının toplam portföy değeri ise yaklaşık 12 milyar YTL düzeyinde. Kadınların tercih ettikleri sektörlere baktığımızzaman bankacılık hisselerinin ilk sırada yer aldığını görüyoruz. 255 bin kadından 113 bininin elinde bankacılık hissesi bulunuyor. Kadınların banka hisselerinden oluşan porföyleri 778 milyon YTL civarında.
Kadın yatırımcıların hisse senedi tercihlerinde erkeklerden ayrıldıkları nokta ikinci sırada yer alan petrol-kimya sektörüne ait hisseleri... Yaklaşık 68 bin kadın yatırımcının 331 milyon YTL civarında petro-kimya hissesi portföyü bulunuyor. Listenin üçüncü sırasında ise 63 bin kadın yatırımcı ve 370 milyon YTL portföyle hizmet sektörü hisseleri var. Kadınların üç sektördeki toplam portföy değeri yaklaşık 1.5 milyar YTL. Kadın yatırımcıların illere göre dağılımına bakıldığına bakıldığında İstanbul, Ankara ve İzmir'in yine başı çektiği görülüyor. İstanbul'da 96 bin, Ankara'da 34 bin, İzmir'de ise 30 bin kadın yatırımcı bulunuyor. Kadın yatırımcı sayısının en düşük olduğu iller 33 ile Bayburt, 36 ile Şırnak olurken, sadece 29 ildeki kadın yatırımcı sayısı 1000'in üzerinde.

Erkekler holding sever
Erkeklerin porföylerine bakıldığında bankacılık sektörü 258 bin yatırımcı ve 2,3 milyar YTL'lik portföyle ilk sırada. Ancak erkeklerin tercihlerinde ikinci sırada petro-kimya hisseleri değil, holdingler bulunuyor. 189 bin erkek holding hisselerine yatırım yaparken, listenin üçüncü sırasında hizmet sektörü bulunuyor. Hizmet sektörüne yatırm yapan erkek yatırımcı sayısı 173 bin. Bütün bunlarla birlikte kadın yatırımcılarla erkekleri ayıran en belirgin özelliğin bankacılık dışındaki sektörel tercihlerin olduğu gözüküyor. Kadınların bankacılık dışında en çok tercih ettiği petro-kimya hisseleri erkeklerin dördüncü tercihi olurken, erkeklerin bankacılık dışında en çok tercih ettiği holding hisseleri de kadınların dördüncü tercihi durumunda.

Hesap kadınların, yönetim erkeklerin
* MKK verileri borsada 255 bin kadın yatırımcı olduğunu gösterse de piyasa gözlemcileri bu sayının gerçekleri yansıtmadığı görüşünde. Gözlemcilere göre, kadın yatırımcılara ait gözüken hesapların yarısından fazlası kadınların eşleri tarafından açılmış durumda
*Birçok kadının ise eşleri tarafından açılan bu hesaplardan haberi yok
*Bilinçli olarak borsaya yatırım yapan kadınlar banka, aracı, kurum ve sigorta gibi kuruluşlarda çalışıyor.
*Kadın yatırımcılar aracı kurumları çok fazla tercih etmiyorlar, daha güvenli olduklarına inandıkları bankalar üzerinden işlem yapıyorlar
*Kadınlar da ağırlıklı olarak banka hisselerine ilgi gösteriyor. Ancak ikinci tercihlerinde petro-kimya hisseleri yer alıyor
*Kadınlar Al-Sat'a çok fazla yanaşmıyor. Bir kere alıp uzun süre bekliyorlar

Kadının 'performansı' erkeği yendi
Gözlemcilere göre yatırımların değerlendirilmesinde kadınlar her zaman erkeklerden daha üstün performanslı. İstatistiklerde kadınlarla ilgili bu teoriyi destekliyor. Son 12 aylık dönemde İMKB'de sektör endekslerinin performansına bakıldığında, kadınların en çok yatırım yaptığı petro-kimya ve plastik sektörü endeksinin bir yıl öncesine göre yüzde 6.6 daha yukarı olduğu görülüyor. Erkeklerin tercih ettiği holding endeksi ise 12 aynı dönemde yüzde 20.81 gerilemiş durumda. Son üç aya baktığımızda ise petro-kimya ve plastik sektörü yüzde 14.96 yükselirken, holding sektörü endeksi yüzde 7.37 oranında düştü. Son bir aya bakıldığında da yine kadınların tercih etttiği petro-kimya hisseleri yükselirken, erkeklerin tercih ettiği holding hisseleri geriliyor. Bu rakamlarda gösteriyor ki, borsada kadınlar erkeklerden daha iyi koku alıyor.

Fonlar 31 bin kişinin elinde
MKK verilerine göre, Türkiye'deki yatırım fonlarında da borsadaki gibi benzer bir durum sözkonusu. 2008 Nisan sonu itibariyle Türkiye'de 2 milyon 552 bin gerçek fon yatırımcısı bulurken, bunlardan 26 binin portföy değeri 1 YTL bile değil. 0 ile 100 YTL arasındaki portföy değerine sahip yatırımcı sayısı 370 bin 419 iken, 100 YTL'nin üzerinde 2 milyon 182 portföy sahibi sahibi bulunuyor. Ancak yatırım değeri ağırlığının 100-1000 YTL ve 1000-5000 YTL arasında yoğunlaştığı görülüyor. İki dilimde yaklaşık 1 milyan 400 bin yatırımcı bulunurken bunların toplam portföy değeri 2 milyar 183 milyon YTL civarında.100 bin YTL'nin üzerinde fona sahip olan gerçek yatırımcı sayısı ise 31 bin 769. Bu yatırımcıları toplam portföy değeri ise 8 milyar 488 milyar değerinde. Başka bir ifade edile yerli gerçek fon yüzde 1'in altındaki yatırımcısı toplam porföyün yüzde 36'sını elinde bulunduruyor. Yatırımcıların yüzde 99'undan fazlası ise yüzde geriye kalan yüzde 64'ü paylayışıyor

TT, 30 bin yeni yatırımcı getirdi
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı Hüseyin Erkan, Türk Telekom'un halka arzıyla birlikte 30 bin civarında yeni yerli yatırımcının borsaya geldiğini söyledi. Erkan 1987-1988 yıllarından bu yana özelleştirmelerde İMKB'nin yarım milyon yeni yatırımcı kazandığını ifade etti.
Özcan Altunkaya/tekBorsa