Uluslar Arası Adalet Divanı

ULUSLARARASI ADALET DİVANI STATÜSÜ

1. Madde: Birleşmiş Milletler Antlaşması ile, Birleşmiş Milletler' in başlıca adli organı olarak kurulan Uluslararası Adalet Divanı, işbu Statü hükümleri uyarınca oluşturulacak ve işlev görecektir.

I. BÖLÜM: Divan'ın Kuruluşu

2. Madde: Divan, yüksek ahlaki karaktere sahip, kendi ülkelerinde en yüksek adli görevlerin yerine getirilmesi için gerekli koşulları benliklerinde toplayan ya da uluslararası hukuk alanında yetkileri herkesçe kabul edilmiş birer hukukçu niteliğinde olan kişiler arasından uyruklarına bakılmaksızın seçilen bağımsız yargıçlardan oluşan bir kuruldur.

3. Madde: Divan 15 üyeden oluşur. Aynı devletin birden çok uyruğu aynı zamanda Divan'da yargıç olamaz.
1. Divan'a üyelik açısından, birden fazla devletin uyruğu olarak kabul edilebilecek bir kişi kamusal ve siyasal haklarını olağan olarak hangi devlette kullanıyorsa, o devletin uyruğu sayılacaktır.

4. Madde:

1) Divan üyeleri, Sürekli Hakemlik Mahkemesi ulusal hükümlerinin aday gösterdiği kişiler listesinden Genel Kurul ve Güvenlik Konseyi tarafından, aşağıdaki hükümler uyarınca seçilir.
2) Sürekli Hakemlik Mahkemesi'nde temsil edilmeyen Birleşmiş Milletler üyelerinin durumunda ise, adaylar, uluslararası uyuşmazlıkların barışçı yollarla çözümlenmesine ilişkin 1907 La Haye Sözleşmesi'nin 44. Madde'sinde öngörülen koşullar aynen uygulanarak, hükümetlerince bu amaçla atanmış ulusal kümeler tarafından gösterilecektir.
3) İşbu Statü'ye taraf olup da Birleşmiş Milletler üyesi olmayan bir devletin Divan üyelerinin seçimine hangi koşullar altında katılabileceği, bu konuda özel bir anlamanın bulunmaması durumunda, Güvenlik Konseyi'nin tavsiyesi üzerine Genel Kurul tarafından belirlenir.

5. Madde:

1) Seçim tarihinden en az üç ay önce, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, işbu Statü'ye taraf olan devletlerin Sürekli Hakemlik Mahkemesi'ndeki üyelerini ve 4. Maddenin 2. fıkrası uyarınca atanmış olan ulusal küme üyelerini, ulusal kümeler halinde, Divan üyeliği görevini kabul edebilecek durumda olan kişileri belirli bir süre içinde aday göstermeye yazılı olarak çağırabilir.
2) Hiçbir küme, en çok ikisi kendi uyrukluğunda olmak üzere dörtten çok aday gösteremez. Hiçbir durumda, doldurulacak yer sayısının iki katından çok aday gösterilemez.

6. Madde: Bu aday gösterme işlemine geçilmeden önce her ulusal kümenin, ülkesindeki en yüksek mahkemeye, hukuk fakülte ve okullarına, hukukun incelenmesi ile uğraşan ulusal akademilerle uluslararası akademilerin ulusal kollarına danışması tavsiye edilir.

7. Madde:

1) Genel Sekreter, böylece saptanmış tüm adayların alfabe sırasına göre bir listesini hazırlar; 12. Maddenin 2. fıkrasında öngörülen durum dışında, yalnızca bu kişiler seçilebilir.
2) Genel Sekreter bu listeyi Genel Kurul'a ve Güvenlik Konseyi'ne sunar.

8. Madde: Genel Kurul ile Güvenlik Konseyi, Divan üyelerinin seçimini birbirlerinden bağımsız olarak yürütürler.

9. Madde: Her seçimde seçmenler Divan'a seçilecek kişilerin yalnızca istenen koşulları benliklerinde toplamış olmalarını değil, aynı zamanda kurul olarak belli başlı uygarlık biçimlerini ve dünyanın başlıca hukuk sistemlerini temsil etmelerini de göz önünde bulunduracaklardır.

10. Madde:

1) Genel Kurul'da ve Güvenlik Konseyi'nde oyların salt çoğunluğunu elde etmiş olan adaylar seçilmiş olurlar.
2) Gerek yargıçların seçimi, gerekse aşağıdaki 12. Madde'de öngörülen komisyon üyelerinin atanması konusunda Güvenlik Konseyi'nde yapılacak oylamada, Güvenlik Konseyi'nin sürekli olmayan üyeleri arasında hiçbir ayrım gözetilmeyecektir.
3) Aynı devletin birden çok uyruğunun hem Genel Kurul'un hem de Güvenlik Konseyi'nin oylarının salt çoğunluğunu elde etmesi durumunda, bunlardan yalnızca en yaşlısı seçilmiş sayılır.

11 . Madde: İlk seçim oturumu sonucunda bir ya da daha çok üyelik boş kalırsa, ikinci ve gerekirse üçüncü bir oturum yapılır.

12. Madde:

1) Üçüncü seçim oturumundan sonra, yine boş üyelikler kalırsa, ya Genel Kurul'un ya da Güvenlik Konseyi'nin isteği üzerine, her boş üyelik için salt çoğunlukla bir ad seçip Genel Kurul'un ve Güvenlik Konseyi'nin ayrı ayrı kabullerine sunmak üzere, üçü Genel Kurul'ca üçü de Güvenlik Konseyi'nce atanan altı üyeli bir arabulma komisyonu her zaman kurulabilir.
2) Arabulma komisyonu, aranan koşulları yerine getiren bir kişi üzerinde oybirliğine varırsa, 7. Madde'de öngörülen aday listesinde yer almamı olsa bile, o kişinin adını listeye koyabilir.
3) Arabulma komisyonu, seçimi başaramayacağı yolunda kesin bir kanıya varırsa, Divan'ın önceden seçilmiş üyeleri, Güvenlik Konseyi'nce saptanacak bir süre içinde, ister Genel Kurul'da, isterse Güvenlik Konseyi'nde oy almış adaylar arasında bir seçme yaparak boş üyelikleri doldururlar.
4) Yargıçlar arasında oyların eşit bölünmesi durumunda en yaşlı yargıcın oyu üstün sayılır.

13. Madde:

1) Divan üyeleri dokuz yıl için seçilirler ve yeniden seçilebilirler; bununla birlikte, ilk seçimde seçilen yargıçlardan beşinin görev süreleri üç yıl, beşininki ise altı yıl sonunda bitecektir.
2) Yukarıda belirtilen üç ve altı yıllık başlangıç dönemlerinin sonunda görev süreleri bitecek olan yargıçlar, ilk seçimin tamamlanmasından hemen sonra Genel Sekreter tarafından ad çekme yöntemi ile belirlenecektir.
3) Divan üyeleri yerlerine yenileri gelinceye dek görev başında kalırlar. Yerlerine yenileri seçilse dahi, ellerindeki işlere bakmayı sürdürürler.
4) Divan üyelerinden birinin görevden çekilmesi durumunda, çekilme mektubu, Genel Sekreter'e iletilmek üzere Divan Başkanı'na verilecektir. Bu son bildirimle birlikte üyelik makamı boşalmış olur.

14. Madde: Boşalan üyelikler ilk seçimde izlenen yönteme göre doldurulur; ancak, aşağıdaki hüküm saklıdır : üyeliğin boşalmasından sonra bir ay içinde Genel Sekreter, 5. Madde'de öngörülen çağrıyı yapacak, seçim tarihi de Güvenlik Konseyi'nce saptanacaktır.

15. Madde: Görev süresi bitmemi bir üyenin yerini doldurmak üzere seçilen bir Divan üyesi, öncekinin süresini tamamlar.

16. Madde:

1) Divan üyeleri, siyasal ve idari herhangi bir görev yapamayacakları gibi, mesleki nitelikte herhangi bir başka işle de uğraşamazlar.
2) Bu konuda herhangi bir kuşku doğması durumunda, Divan karar verir.

17. Madde:

1) Divan üyeleri hiçbir işte temsilcilik, danışmanlık ya da avukatlık yapamazlar.
2) Divan üyeleri, daha önce taraflardan birinin temsilcisi, danışmanı ya da avukatı, ulusal ya da uluslararası bir mahkemenin veya bir uluslararası soruşturma komisyonunun üyesi olarak ya da her hangi bir başka sıfatla karışmış oldukları hiç bir işin çözümüne katılamazlar.
3) Bu konuda herhangi bir kuşku doğması durumunda, Divan karar verir.

18. Madde:

1) İstenen koşulları artık taşımadıklarına öteki üyeler tarafından oybirliğiyle hükmedilmedikçe, Divan üyeleri görevden alınamazlar.
2) Böyle bir görevden alma durumu Divan Yazmanı tarafından Genel Sekreter'e bildirilir.
3) Bu bildirimle birlikte üyelik makamı boşalmış olur.

19. Madde: Divan'ın üyeleri, görevlerini yaptıkları sırada diplomatik ayrıcalık, bağışıklık ve dokunulmazlıklardan yararlanırlar.

20. Madde: Divan'ın her üyesi, görevine başlamadan önce, açık celsede yetkilerini tam bir tarafsızlık ve vicdan bütünlüğü içinde kullanacağını resmen bildirir.

21. Madde:

1) Divan kendisine üç yıl için bir Başkan, bir de Başkan Yardımcısı seçer; bu kişiler yeniden bu görevlere seçilebilirler.
2) Divan, Yazmanı'nı atar ve gerekli olabilecek başka memurların atamasını yapabilir.

22. Madde:

1) Divan'ın merkezi Lahey olarak saptanmıştır. Bununla birlikte Divan, uygun gördüğü takdirde başka bir yerde toplanarak görevini yapabilir.
2) Başkan ve Yazman, Divan'ın merkezinde otururlar.