Amerikan Ekonomisinin Ana Hatları

AMERİKAN EKONOMİSİNİN ANA HATLARI

BÖLÜM I

GİRİŞ: SÜREKLİLİK VE DEĞİŞİKLİK

Birleşik Devletler XXI. Yüzyıl’a bugüne kadar olandan daha büyük ve çok açıdan daha başarılı bir ekonomiyle girdi.XX. Yüzyıl’ın ilk yarısında iki dünya savaşı ve bir küresel bunalım atlatmakla kalmadı, Yüzyıl’ın ikinci yarısında da Sovyetler Birliği ile arasında 40 yıl süren Soğuk Savaş’tan yüksek enflasyona, büyük işsizliğe ve muazzam federal bütçe açıklarına kadar yayılan sorunlara karşı giriştiği uzun mücadeleden de başarıyla çıktı. Ulus nihayet 1990’larda bir ekonomik rahatlama dönemi yaşadı; fiyatlarda istikrara kavuşuldu, işsizlik son on yılın en düşük düzeyinde gerçekleşti ve sermaye piyasasında da görülmemiş bir patlama oldu.
Amerika’nın gayrı safi milli hasılası - toplam mal ve hizmet üretimi - 1998’de 8,5 trilyon doları aştı.Birleşik Devletler dünya nüfusunun yüzde 5’inden azına sahip olmasına karşın, dünya ekonomik üretiminin yüzde 25’inden fazlasını gerçekleştirdi. Dünyanın ikinci en büyük ekonomisine sahip bulunan Japonya, bunun ancak yarısını üretebildi. Ayrıca, Japonya ve diğer dünya ülkeleri 1990’larda ekonomilerindeki yavaş büyüme ile ve başka sorunlarla uğraşırken, Amerikan ekonomisi tarihindeki en uzun ekonomik büyüme dönemini yaşadı.
Buna karşın Birleşik Devletler, daha önceki dönemlerde olduğu gibi, XXI. Yüzyıl’ın başlangıcında da çok derin bir ekonomik değişim içindeydi. Bilgi işlemede, telekomünikasyonda ve biyoloji bilimlerinde görülen bir yenilik dalgası Amerikalıların çalışma ve dinlenme biçimlerini büyük ölçüde etkiliyordu. Aynı zamanda, Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa’da komünizmin çökmesi, Batı Avrupa’nın ekonomik gücünün giderek artması, Asya’da güçlü ekonomilerin ortaya çıkması, Latin Amerika’da ve Afrika’da ekonomik olanakların çoğalması ve ticarette ve maliyede küresel birleşmenin yaygınlaşması da yeni fırsatlar ve riskler yarattı. Tüm bu değişiklikler Amerikalıların iş yerlerini nasıl düzenleyeceklerinden hükümetin rolüne kadar herşeyi yeniden gözden geçirmelerine yol açıyordu. Belki de bunun sonucu olarak çok sayıda işçi, konumundan mutlu bulunmakla birlikte, geleceğe güvensizlikle bakıyordu.
Ekonomi süregelen bazı uzun vadeli sorunlarla da karşı karşıyaydı. Pek çok Amerikalı ekonomik güvencesini gerçekleştirmiş ve bazıları büyük zenginliğe ulaşmış olmakla birlikte, küçümsenmeyecek bir kesim de - özellikle, evli olmayan anneler ve çocukları - yoksulluk içinde yaşamaya devam ediyordu. Varlıklar arasındaki fark bazı ülkelerdeki kadar büyük olmamakla birlikte pek çoğunda görülenden de fazlaydı. Çevrenin niteliği de bir sorun olmayı sürdürüyordu. Önemli sayıda Amerikalının sağlık sigortası yoktu. İkinci Dünya Savaşı sonrasında oluşan büyük bebek patlaması kuşağının yaşlanması yüzünden XXI. Yüzyıl başlarında ülkedeki emeklilik ve sağlık sistemlerinin zorlanması bekleniyordu. Küresel ekonomik birleşme pek çok olumlu gelişmenin yanı sıra aksaklıklara da yol açmıştı. Özellikle geleneksel imalat endüstrisi daralmalar yaşamış ve ülke de dış ticaretinde durdurulamayacak gibi görünen büyük bir açıkla karşı karşıya kalmıştı.