İthalat İşlemleri

2.3.3- AKREDİTİFTE BANKALARCA TEYİT VERME KOŞULLARI


· Akreditif amiri banka gayrikabili rucu akreditifini teyit etmesi için diğer bir bankayı yetkili kılar ve bu bankada akreditifini teyit etmesi diğer bir bankayı yetkili kılar ve bu banka da akreditifi teyit ederse, akreditif şartlarının yerine getirilmesi ve akreditifte öngörilen vesikaların ibrazı kaydıyla, bu tür bir teyit:
i) Akreditifte vadesiz ödeme öngörülüyorsa; ödemeyi yapacağını,
ii) Akreditifte vadeli ödeme öngörülüyorsa; akreditif şartlarına göre belirlenen tarihte ödemeyi yapacağını veya ödemenin yapılacağını,
iii) Akreditifte poliçe kabulü öngörülüyorsa; poliçelerin teyit eden banka üzerine çekilmesi şartının akreditifte yer alması halinde lehdar tarafından çekilen poliçeleri kabul edeceğini veya poliçelerin akreditif amiri veya akreditifte öngörülen diğer muhataplar üzerine çekilmesi şartının akreditifte yer alması halinde poliçelerin kabulünden ve vadelerinde ödenmesinden sorumlu olacağı,
iv) Akreditifte iştira öngörülüyorsa keşidecilere veya iyi niyetli hamillerine rücu hakkı olmaksızın, teyit eden banka dışında akreditifte öngörülen diğer muhataplar veya akreditif amiri banka ve akreditif amiri üzerine çekilen vadesiz ve vadeli poliçeleri iştira edeceğini,
akreditif amiri bankanın yanısıra, teyit eden bankanın da kesin taahhüdü haline getirir.

v Amir bankaca akreditifi teyit etmeye yetkili kılınan banka bunu yapmak istemiyorsa, teyit edemeyeceğini gecikmeksizin amir bankaya bildirmek zorundadır.
v Amir banka ve varsa, teyit eden banka ile lehdarın izni olmaksızın, akreditifteki yükümlülükler değiştirilemez veya iptal edilemez.
v Bir akreditifin açılmasına, teyit veya ihbar edilmesine ilişkin olarak alınan talimatın eksik veya karmaşık olması halinde banka, lehdarı sadece akreditiften kendisine bilgi vermiş olmak için haberdar edilebilir. Bu ihbar bankaya bir sorumluluk yüklemez. Akreditif ancak açık ve tamamlayıcı bilgi alınınca teyit veya ihbar edilir.

Amir banka, açtığı akreditifi teyit etmesi için alıcının ülkesindeki muhabirine;ya akreditifi, teyit ederek ihbar etmesi şeklinde veya önce teyit etmeksizin ihbar etmesi şeklinde veya önce teyit etmeksizin ihbar etmesi ve lehdarın istemesi halinde teyit etmesi şeklinde talimat verir.

Akreditifli lehdara teyit edecek olan banka da, teyidini; ICC 500’deki kurala uyarak “muhabirimizin talimatına uyarak yukarıdaki akreditifi teyit ederiz.” Şeklinde açık bir ifade ile bildirmelidir.

2.3.4- VESAİKİN İNCELENMESİ



Vesaikin geldiği, müşteriye bir mektupla ihbar ve gelen vesaiki çekmek üzere kendisi bankaya davet edilir. Muhabirin ihtirazi kaydı (rezerv) mevcutsa bu rezerv ihbarnameye aynen kaydedilerek amirden talimat istenir.

Amir banka da vesaiki, ödemeyi yapan banka gibi, akreditif şartlarını ve ICC 500’deki kuralları gözönünde bulundurarak inceler. Gelen vesaiki akreditif şartlarına uygun ve kabul edilebilir nitelikte bulunursa, vesaiki aldığını bir mektupla muhabirine bildirir ve bu bankayı ibra eder. Muhabirin rezervi varsa bu rezerv hakkında amirden talimat istendiği de, bu mektupta bildirilmelidir.

Muhabir, lehdara karşı hiçbir ihtirazi kayıt ileri sürmediği halde amir banka, vesaikin akreditif şartlarına uygun ve kabul edilebilir ve bu bankayı ibra eder. Muhabirin rezervi varsa bu rezerv hakkında amirden talimat istendiği de, bu mektupta bildirilmelidir.

Amir, akreditif şartlarına uymayan vesaiki kabul ettiği takdirde kendisinin bu husustaki istekleri yazılı olarak alınır. Ödemeyi yapan banka ibra edilir.

Eksik vesaik akreditif amiri tarafından da kabul edilmezse, ödemeyi yapan bankaya geri gönderilir. Akreditifin kuvertürü tesis edilmiş bulunuyorsa, bu paranın geri alınması için de muhabir banka nezdinde girişimde bulunulur. Amir bankaya rezervli vesaik gönderen muhabir banka, römiz mektubuna, belirli bir süre içinde kabul edilmediği bildirilmeyen vesaikin kabul edilmiş sayılacağı hususunda bir kayıt koyar. Amir banka bu süre içinde akreditif amirinden gerekli talimatı alarak rezerv hakkındaki görüşünü bildirmek zorundadır.

Bankanın, muhabiri nezdinde alacaklı hesabı yoksa ve muhabir banka ödemeyi, amir banka lehine açtığıbir kurye kredisine dayanarak yapmış bulunuyorsa, gelen vesaik kabul edilebilir nitelikte görüldüğü takdirde, amir banka borçlandığı dövizin transferini gecikmeksizin yapar.

2.3.5- AKREDİTİF ŞARTLARINA GÖRE İHRACAT BEDELİNİN ÖDENMESİ



ihracat bedelini ödeyecek olan banka ilk önce şu noktalara dikkat etmesi gerekir:

i) Akreditifi açan banka bu akreditife dayanarak çekilecek poliçeleri veya ibraz edilecek vesaiki ödemekle yükümlü mü?

ii) Kendi bankasının bu akreditife dayanarak ödeme yapma yetkisi var mı?
iii) Mallar yükleme vadesi içinde yüklendi mi?
iv) Akreditif gayrikabili rucu ise vadesinin geçip geçmediğine bakılması,
v) Akreditif kabili rucu ise iptal edildiği hakkında bir ihbar alınıp alınmadığı,
vi) Akreditif mektupla açılmışsa amir bankanın bu mektuptaki imzaları sirkülerindekilere uyup uymadığı, teleks, telgraf veya swıftle açılmışsa şifresi doğru mu?
vii) Poliçe veya ibraz edilen vesaik tutarı akreditif limiti içinde kalıyor mu?
viii) Poliçe usulüne veakreditif şartlarına uygun olarak düzenlenmiş midir, yetkili imzaları taşıyor mu?
ix) Poliçeye “.............bankasının ................numaralı akreditifine dayanılarak çekilmiştir.” Şeklinde bir şerh verilerek akreditifle ilişkisi belirtilmiş midir?
x) Konşimento, sigorta poliçesi, fatura ve akreditif şartlarına göre ibrazı gereken diğer vesikalar tamam mıdır? Bunlar usullerine ve akreditif şartlarına, akreditifte belirtilmeyen hususlarda ICC 500 kurallarına uygun şekilde düzenlenmiş midir? Faturada gösterilen emtia, cins ve miktar itibariyle akreditifte gösterilen mala uyuyor mu?
xi) Vesikaların ciroları akreditif şartlarına uygun şekilde yapılmış mıdır?

Malların nakliyat sigortası, FOB satışlarda olduğu gibi, amirin ülkesinde yapılacaksa akreditif lehdarı malları sevk edince akreditifi açan bankaya veya akreditif amirine; yüklenen malın miktarını, değerini, taşıma aracının adını, vagon veya plaka numarasını, akreditif numarasını ve yükleme tarihini bildiren bir teleks veya telgraf göndermekle yükümlüdür.

Akreditifi açan banka bu teleks veya telgrafı alınca flotan sigorta poiçesinin kesinleştirilmesi için sigorta şirketine talimat verir ve durumu, akreditif amiri olan müşterisine bildirir.

Sigorta şirketi bir zeilname ile flotan sigortayı kesinleştirir. Sigorta kesinleştirirken, yükleme yerinin uzaklığı ve taşıma aracının çeşidi gözönünde bulundurularak yolda geçebileceği hesaplanan süreye malların gümrüklerde bekleme süresinin de eklenmesi suretiyle sigorta vadesi tesbit edilir.

Ödemeyi yapacak olan muhabir banka, vesaikin akreditif şartlarına ve yukarıda saydığımız noktalara uygun olduğunu tesbit ettince amir bankanın rambursman sağlar ve vesaik bedelini lehdara öder.

2.3.6- İHRACAT HESABININ KAPATILMASI


İhracat bedelinin HDTM’nın ihracat genelgesinde belirlenen süreler içerisinde yurda getirilip, bankalarca alışının yapılması ve DAB’ın düzenlenmesiyle ihracat hesabı kapatılmış olur.

İhracat dosyasına aşağıdaki belgeler klase edilir:
v Döviz alım belgesinin bir fotokopisi,
v Gümrük Çıkış Beyannamesi’nin banka nüshası ve ekleri,
v Sevk belgelerinin 1 takım sureti,
v Mal bedelinden herhangi bir mahsup yapıldıysa bunu kanıtlayan Döviz Satım Belgesinin aslı,
v Sisteme bilgi girişinde kullanılan formların servis nüshaları.

2.4- VESAİK MUKABİLİ İHRACAT


satıcı ile alıcı arasında belli derecede bir güven bulunduğu durumlarda kullanılan bir ödeme şeklidir. Bu nedenle bir bankanın ödeme taahhüdü söz konusu değildir.

Satıcının, malı yükledikten sonra kendisi veya ülkesindeki bir banka aracılığıyla, sevk vesaikini, alıcının ülkesindeki bir bankaya, mal bedelinin transferinden sonra alıcıya teslim edilmesi koşuluyla gönderdiği veya alıcının kabul edeceği bir poliçe karşılığında teslim edilmesine olanak sağlayan bir ödem şeklidir.

Firma yaptığı ihracata ait belgeleri bir talimat mektubu ekinde ibraz eder. Talimat mektubunda; ilişiğinde bulunan belgelerin dökümü ve nüsha adedi, GÇB’nin tarihi ve numarası, ithalatçının adı, ünvanı, adresi, mal bedeli ve mal bedelinin ne şekilde tahsil edileceği, tahsil edilecek bedelin ihracatçıya ne şekilde ödeneceği, arada bir komisyoncu olup olmadığı ve eğer varsa komisyonun miktarı ve ödeme şeklini içermesi gerekmektedir.

Şubeye ibraz edilen vesaik, talimat mektubundaki bilgilerle ve kendi içinde uyumlu olmalıdır. Bunun için, belgelerin tanzim yeri, tarihi, kim ve hangi firma tarafından düzenlenmiş olduğu, bu belgelerdeki mal cinsi, ağırlığı, markası, teslim şekli, gönderilenin adı, adresi, nakliye aracının plakası, sevk ve varış yerleri gibi bilgiler kontrol edilir.

Ayrıca, GÇB şubeye geldiğinde GÇB’de gösterilen ihracatçı ile vesaiki ibraz eden ihracatçı aynı olmalı beyannamede kayıtlı malın FOB kıymeti, faturadaki FOB kıymete eşit olmalıdır. Satış CI veya CIF ise, sigorta poliçesi de sevk evrakıiçinde olmalıdır. Faturada teslim şekli mutlaka gösterilmelidir.

Vesaik mukabili ihracat işlemlerinde müşteri talimatı esas olduğundan, söz konusu talimatta isteniyorsa, yukarıda sayılan maddeler çerçevesinde saptanan herhangi bir eksiklik düzeltilmese dahi, vesaik muhabire olduğu gibi gönderilmelidir.

İhracatçının vesaikle birlikte muhatabı ithaltçı olan bir poliçe ibraz etmesi halinde; poliçenin arkasına “pay to the order of (muhabir banka adı)” yazılıp yetkililerce imzalanarak ciro edilir ve diğer vesaikle muhabire gönderilir.

2.5- MAL MUKABİLİ İHRACAT


Satıcının alıcıya sonsuz güveni olması durumunda kullanılan mal mukabili ihracat, vesaikin, alıcıya bedelsiz teslim koşuluyla veya alıcının kabul edeceği bir poliçe karşılığında teslim edilmesine olanak sağlayan bir ödeme şeklidir.

Firma yaptığı ihracata ait belgeleri doğrudan ithalatçıya gönderebileceği gibi bedelsiz teslim koşuluyla da gönderebilir. Bu takdirde firma yaptığı ihracata ait belgeleri bir talimat mektubu ekinde ibraz eder. Talimat mektubunda; ilişiğinde bulunan belgelerin dökümü ve nüsha adedi, GÇB’nin tarih ve numarası, ithalatçının adı, ünvanı, adresi, mal bedeli ve mal bedelini ne şekilde tahsil edileceği, tahsil edilecek bedelin ihracatçıya ne şekilde ödeneceği, arada bir komisyoncu olup olmadığı ve eğer varsa komisyonun miktarı ve ödeme şeklinin belirtilmesi gerekir.

Şubeye ibraz edilen vesaik, talimat mektubundaki bilgilerle ve kendi içinde uyumlu olmalıdır. Bunun için, belgelerin tanzim yeri, tarihi, kim ve hangi firma tarafından düzenlenmiş olduğu, bu belgelerdeki mal cinsi, ağırlığı, markası, teslim şekli, gönderilenin adı, adresi, nakliye aracının plakası, sevk ve varış yerleri gibi bilgiler kontrol edilir.

Ayrıcı, GÇB şubeye geldiğinde GÇB’nde gösterilen ihracatçı ile vesaiki ibraz eden ihracatçı aynı olmalı,beyannamede kayıtlı malın FOB kıymeti, faturadaki FOB kıymete eşit olmalıdır. Satış CI veya CIF ise, sigorta poliçesi de sevk evrakı içinde olmalıdır. Faturada teslim şekli mutlaka gönderilmelidir.

Mal mukabili ihracat işlemlerinde müşteri talimatı esas olduğundan, söz konusu talimatta isteniyorsa, yukarıda belirttiğimiz konuda saptanan herhangi bir eksiklik düzeltilmese dahi, vesaik muhabire olduğu gibi gönderilmelidir.

İhracatçının vesaikle birlikte muhatabı ithalatçı olan bir poliçe ibraz etmesi halinde; poliçenin arkasına “pay to the order of ( muhabir banka adı) yazılıp yetkililerce imzalanarak ciro edilir ve diğer vesaikle beraber muhabire gönderilir.

2.6- KREDİLİ İHRACAT


Kredili ihracat , mal bedellerinin malın alıcısının eline geçmesinden sonra ve ihracat bedellerinin normal ödeme sürelerini aşacak şekilde ödenmesine olanak sağlayan bir satış şeklidir.

Kanun gereği, yalnızca vergi iadesinden yararlanan sınai ürünler ile komple tesislerin kredili ihracı mümkün olup, söz konusu malların kredili olarak satışı, mal bedeli dövizlerin, fiili ihraç tarihinden itibaren en geç 3 yıl içinde ( gemilerde 8 yıl içinde) ödenmesi kaydıyla yapılabilir.

Belirlenen mallar veya vadeler dışında kalan kredili olarak ihraç edilebilecek diğer mallar ile ödeme güçlükleri içinde bulunan ülkelere yapılacak kredili ihracat müracatları, ilgili meslek kuruluşlarınca Müşteşarlığa iletilecek ve Müsteşarlık’ça incelenerek sonuçlandırılacaktır.

2.7- KABUL KREDİLİ İHRACAT


Satın aldığı mal bedelini ithalatçı tarafından malı teslim aldığı sırada değil, belirlenen bir vade içinde ödeneceğini satıcıya garanti etmek üzere açılan ve lehdarın ibraz edeceği vadeli bir poliçenin bankaca kabulü veya avalize edilmesi suretiyle gerçekleşecek olan bir çeşit akreditiftir.

2.7.1- ÖZELLİKLERİ ( ÖDEME ŞEKİLLERİNE GÖRE) ?



2.7.2- POLİÇE KABUL AVALİNDE DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR ?


2.8- DÖVİZLİ ÇEKLE ÖDENEN İHRACAT BEDELİ ALIŞ İŞLEMLERİ ?


2.9- FİİLİ İHRAÇTAN SONRA EFEKTİF OLARAK YURDA GETİRİLEN İHRACAT BEDELİNİN ALINIŞI ?


2.10- MAHSUP İŞLEMLERİ ?


III- KREDİLER


3.1- BORÇLU CARİ HESAP TÜRÜ KREDİLERİN AÇILMASI VE KULLANDIRILMASI


3.2- İSKONTO VE İŞTİRA İŞLEMLERİ


3.3- TEMİNAT MEKTUPLARI


Bankaların muayyen bir işin gerçekleştirilmesini, bir malın teslimini veya bir borcun ödenmesini muhataba taahhüt eden müşterisinin, bu taahhüdün önceki muhatap tarafından saptanan koşullara uygun olarak yerine getirilmemesi halinde belirli bir paranın, banka tarafından muhataba ödeneceğini garanti altına alan belgelerdir.

3.4- TL TEMİNAT MEKTUPLARINA İLİŞKİN İŞLEMLER


3.5- KONTROGARANTİLER


Bu garanti türünde, yabancı ülkelerde ihalelerin ilanına ilişkin olup, rekabet ortamı yaratmaya ve açılacak ihalelere, yerli istekliler yanısıra yabancı isteklilerin de katılmalarını sağlamaya yöneliktir.

Örneğin; Türkiye’de açılacak bir ihaleye, Türkiye’deki bir gerçek veya tüzel kişinin gerekli teminatı yatırarak girmesi oldukça kolay iken, yabancı ülkelerdeki isteklilerin binlerce kilometrelik yolları katedip Türkiye’ye gelmeleri çok zordur. Peki bu durumda ne yapabilirler? İşte bu durumdaki yabancı istekli, ülkesindeki bir bankaya gidecek, Türkiye’deki ihaleden söz ederek, ihaleye katılabilmesi için bir formül bulunmasını isteyecektir. Bankadaki meslektaşımız ise, kendi bankasının öngördüğü koşulları yerine getirmek suretiyle, Türkiye’de iyi çalıştığı bir muhabirine teleks, telgraf, mektup veya swıft şeklinde hazırlayacağı bir mesajı aktaracaktır.

Çok basit bir şekilde olmasına karşın, muhabir banka tarafından Türkiye’deki bankaya gönderilen böyle bir mektup , telgraf, teleks veya swıft üzerine, Türkiye’deki banka gelen bu taahhüdü iyice inceleyip herhangi bir pürüz olmadığına inandıktan sonra, istenilen teminat mektubunu düzenleyerek muhataba iletir.

İşte, yabancı bankaların veya benzeri kredi kurumlarının, bu tür işlere aracı olmak üzere Türkiye’deki bankalara göndermiş oldukları telgraf, teleks, mektup veya swıftlere kontrgaranti-mukabil kefalet-karşı kefalet denir.

3.6- TEMİNAT MEKTUBU DEĞİŞİKLİKLERİ


3.7- TEMİNAT MEKTUBU İADELERİ


IV-DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNE YÖNELİK KREDİLER


4.1- PREFİNANSMAN KREDİLERİ


İhracat, ve döviz kazandırıcı işlemlerle ilgili mal ve hizmet alımının finansmanında kullanılmak üzere firmalarca yurt dışındaki alıcıdan veya uluslar arası kuruluşlardan döviz veya efektif olarak saplanıp Bakanlıkça uygun görülecek bankalar aracılığı ile TL olarak kullanılan, anapara, faiz ve giderlerinin ihracat ve döviz kazandırıcı işlemlerden sağlanan dövizlerle ödenmesi gereken döviz kredileridir.

Prefinansman kredilerini diğer döviz kredilerinden ayıran hususlar şunlardır:
v Prefinansman kredilerinde azami vade, 1 yıldır. Diğer döviz kredilerinde ise azami vade sınırı yoktur. Ancak bankalar diğer döviz kredilerini de ihracatçılara, özel bir izin alınmış olmadıkça 1 yıl gibi kısa vadeyle kullandırmaktadırlar.
v Prefinansman kredilerinin döviz olarak kullandırılması mümkün değildir. Prefinansman dövizi ihracatçı firmaya, kullandırıldığı tarihteki alış kuru üzerinden TL’na çevrilmek suretiyle, TL olarak ödenebilir.

v Diğer döviz kredilerinin ise, TL olarak kullandırılabileceği gibi döviz tahsisi yapılmış olan ihracatçı firmalara döviz olarak da kullandırılması mümkündür.

v Prefinansman kredilerinin kaynağı, yabancı bankalardan sağlanan fonlardır.

v Diğer döviz kredilerinin kaynağı ise döviz tevdiat hesaplarından oluşan fonlar ve bankanın döviz pozisyonudur.

Kullanılan prefinansman kredisi karşılığında ihracat yapılmışsa bu prefinansman kredisi, süresi içinde gelen ihracat dövizlerinin mahsubu suretiyle kapatılabilir. İhracat yapılamaz

v veya süresi içinde gelen ihracat dövizlerinin mahsubu suretiylekapatılabilir. İhracat yapılmaz veya süresi içinde gelen ihracat dövizleri ile prefinansman kredisi kapatılamaz ise; iade sırasında döviz, satış kurundan tahsil edilir.

Diğer döviz kredileri TL olarak kulandırılmış bulunuyorsa, kredi dövizle de kapatılamak isrense mahsup yapılamaz. Gelen dövizlerin önce alış kurundan alışının, sonra dasatış kurundan tahsil edilir.

Döviz olarak kullandırılmış bulunan döviz kredilerinin ise, süresi içinde yurda getirilmesi zorunlu dövizler ve yurda getirilmesi zorunlu dövizler dışındaki dövizler ile, mahsup yapılarak, kapatılması mümkündür.

Prefinansman veya döviz kredilerinin istisnaen TL olarak geri ödenmesi halinde ise geri ödeme tarihinden satış kurunun esas alınması gerekir.

4.1.1- KULLANDIRMA KOŞULLARI




Türk Parası Kıymetini Koruma Kararının 19. maddesi gereğince prefinansman kredilerinin:

i) Doğrudan doğruya ihracatçı veya döviz kazandırıcı hizmetleri yapanlar tarafından;
· Malın veya hizmetin yurt dışındaki alıcısından (alıcı firma prefinansmanı),
· Uluslar arası piyasalardan, sağlanmasına veya,
ii) Bankalarca sağlanmak suretiyle ihracatçılara ve döviz kazandırıcı hizmetleri yapanlara kullandırılmasına, imkan vermektedir.

4.1.2- GERİ ÖDENMESİ



Prefinansman kredisi ( faiz, komisyon ve giderler dahil) ihracat için ihracattan elde edilen dövizlerle, döviz kazandırıcı işlemler için sağlanmışsa döviz kazandırıcı işlemler için sağlanmışsa döviz kazandırıcı işlemlerden elde edilen dövizlerle ödenir.