Globalleşme

Globalleşme Sürecinin Gelişmekte Olan Ülkelerde İşgücü İstihdamı Üzerine Etkileri – Türkiye Örneği

Serdal Temel
Dokuz Eylül Üniversitesi Para ve Banka Bölümü
Ege Üniversitesi Bilim Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Finans Bölümü

GİRİŞ

Bu çalışmanın temel amacı Globalleşme sürecinde Gelişmekte Olan Ülkelerin (GOÜ) bu günün ve geleceğinin incelenmesidir. Bu amaca uygun olarak önce Globalleşme ele alınacak, ardından globalleşme sürecinin Gelişmekte Olan ülkelerde emek istihdamı üzerine etkileri incelenecek son orakta Türkiye örneği üzerinde durulacaktır.

1-GLOBALLEŞME SÜRECİ

Globalleşme; ülkelerin maddi ve manevi değerlerinin ulusal sınırları aşarak dünya çapında yayılması olarak düşünüldüğünde, globalleşme konusunda ülkeler arasındaki iktisadi, siyasi ve kültürel değerlerin değişkenlik kazanması, ideolojik ayrımlara dayalı kutuplaşmaların çözülmesi farklı kültürel değer, inanç ve beklentilerin daha iyi tanınması ve bu ilişkilerin yoğunlaşması, ayrıca farklılıklardan homojenliğe doğru bir gelişmenin vardığı söz konusu olacaktır. Başka bir şekilde globalleşmeyi ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel alanlarda bazı ortak değerlerin yerel ve milli sınırları aşarak dünya çapında yayılması olarak tanımlayabiliriz.

Globalleşmenin bu kadar hızlı yayılmasının en önemli nedenlerinden birisi iletişim teknolojilerindeki gelişmelerdir. Bugün ortaya çıkan en ufak bir teknolojik yenilik mevcut teknolojiler aracılığı ile bir iki saniye sonra tüm dünyaya yayılmakta ve ülkeler yarınlarını bu değişikliklere endekslemektedirler.

Ülkeler arasında bu derecede hızlı etkileşimde özellikle iletişim ağlarının büyük etkisi olmuştur. Örneğin; telefon, faks ve İnternet gibi anında haberleşme sağlayan araçların hayatımıza girmesi sonucunda karar ve üretim merkezleri sanal hale gelmiştir. Buna bağlı olarak, işletmelerin ne derecede verimli olduğu, istenilen hedeflere ne derecede yaklaşıldığı binlerce kilometre uzaklıktan denetlenebilir hale gelmiştir.

Ayrıca, iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle ulusal piyasalar kadar küresel piyasalarda önem kazanmıştır. Para ışık hızında hareket eder hale gelmiş, yatırımıcalar sınırsız miktardaki fonlarına dünyanın bir ucundan diğer ucuna bir saniye gibi çok kısa bir sürede hareket kabiliyeti kazandırmışlardır.

Yeni dünya düzeni ekonominin büyük ölçüde dayanağını oluşturan ve birbiriyle bir bütün olan dört global etkinlik kriteri üzerinde oluşmaktadır. Bunlar;


Global Kültür Piyasası
Global Piyasa
Global İşyeri
Global Finans Ağı’ dır.
Dünya üzerindeki bu dört etkinliğin amacı globalleşmeyi gerçekleştirmektir. Bu dört itici gücün arkasındaki en önemli etken ise Çok Uluslu Şirketlerdir. Yapılan bir çalışmaya göre ilk 300’ de yer alan ÇUŞ’ ların toplam aktifleri tüm dünyadaki üretim aktiflerinin yaklaşık % 25’ ini oluşturmaktadır.

Global kültür piyasalar filmler, radyo, TV, dergi ve gazeteler, oyunlar gibi etkinliklerin tüketicilere sunulduğu piyasalardır. Bu piyasaların oluşmasının ve gelişmesinin en önemli nedeni iletişim teknolojilerindeki gelişmelerdir.

Global Piyasalar ise tüketiciler tarafından çok sıkça talep edilen malların pazara çıkarıldığı büyük pazarlardır. Global piyasanın ürünlerini tanıtmak için büyük çaplı yani global reklam kampanyaları yapılır ve büyük halk kitlelerine ulaşılması sağlanır. Ancak global piyasanın ürünlerinden ancak dünya nüfusunun beli bir bölümü faydalanabilmektedir.

Global İşyerleri mal ve hizmetlerin üretilip piyasalara sunulduğu yerlerdir. Bunlar bazen lokanta bazen fabrika bazen de atölye olabilmektedir.

Global finans piyasası döviz ve borsa işlemleri plastik kartlar ve bazı değerli döviz ve spekülasyon araçlarından oluşmaktadır. 24 saat trilyonlarca paralar bir saniyede dünyanın bir ucundan diğer bir ucuna akmaktadır.

Globalleşme harekatı esasında söylendiği gibi 1990’ lı yıllardan sonra ortaya çıkmış bir olgu değildir. Globalleşmenin başlangıcı II. Dünya savaşına kadar dayanmaktadır. Savaştan sonra dünyada serbest piyasanın yerleştirilebilmesi için IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşlara kurulmuştur.