İlk Türk İslam Devletlerinde Kültür ve medeniyet

2. Mescidler : Anadolu'da mescid, minberi olmayan küçük mahalle camileridir. Bunlardan Konya'da on kadarı halâ ayaktadır. En önemlileri, Erdem Şah Mescidi, Küçük Karatay Mescidi ve Sırça-lı Mescid'tir.
3. Medreseler : Bir toplumun kültür seviyesini gösteren önemli delillerden birisi de okullardır. Türkiye Selçukluları zamanında her şehirde bir ya da daha fazla medrese bulunuyordu. Bu da eğitime ne kadar önem verildiğini ortaya koymaktadır. Selçuklularda özellikle tıp alanında öğrenim yapan medreseler ve hastaneler oldukça yaygındı.
En ünlü Selçuklu medreseleri Konya, Kayseri, Tokat, Amasya, Erzurum ve Niğde'de kuruldu. Konya'da Karatay ve İnce Minareli, Kırşehir'de Caca Bey, Afyon'un Çay ilçesindeki Çay Medresesi kapalı tip medreselere örnektir. Açık tip medreselere ise, Konya Sırçalı, Sivas'ta Şifaiye, GökMedrese, Çifte Minareli, Kayseri'de Hond Hatun, Hatuniye, Tokat'ta Gök Medrese örnektir.
4. Kümbetler (Türbeler): Devlet adamları ile diğer ilim ve din büyükleri için yapılan anıt mezarlardır.
En güzel kümbet örnekleri Kayseri ve Ahlat'tadır.
5. Külliyeler : Külliye, cami ile birlikte kurulan medrese, kütüphane ve hastane gibi yapıların bü
tünüdür. Selçukluların ilk külliyesi Kayseri Hond Hatun Külliyesi'dir. Anadolu'da en eski külliye ise
Mengüceklerden kalan Divriği Külliyesi'dir.
Tekke ve Zaviyeler de dini mimari arasında sayılır. Bu yapılara Tokat Sünbül Baba, Konya Sırçalı Ata Tekkesi ve Konya Sahip Ata Hankahı örnek olarak gösterilebilir.