Yeniçağ'da Avrupa

[Constantin]

XVI. VE XVI. YÜZYIL AVRUPA’DA GELİŞMELER
Yeniçağda Avrupa’da bilim ve teknik Alanında Gelişmeler
a) Barutun ateşli silahlarda kullanılması:
Tarihte ilk kez Çinlilerin kullandığı barut Türk-İslam dünyası sayesinde, haçlı seferleri ile Avrupa tarafından tanınmıştır. Avrupa’da top ilk kez yüzyıl savaşları sırasında İngilizler tarafından kullanıldı.(1337-1453) Osmanlı devleti ise I. Kosova savaşı sırasında (1389) ilk kez topu kullandı. En etkin biçimde ise İstanbul’un fethinde kullanıldı. Avrupalılar bu büyük topları taklit ederek yıkılması imkansız görülen bir çok şatoyu ortadan kaldırdılar. Bunun sonuçları:
 Büyük derebeylikler yıkıldı.
 Mutlak krallıklar güçlendi.
 Avrupa’nın siyasi yapısında büyük değişme oldu.
 Barutun ateşli silahlarda kullanılması daha çok kralların işine yaramıştır.
Pusulanın Avrupa’da kullanılması:
Yine ilk kez Çinlilerin kullandığı pusula daha çok Arap tüccarlar tarafından Avrupa’ya tanıtılmıştır. Haçlı seferleri sırasında kullanımı yaygınlaşmaya başlayan pusula sayesinde daha önce açık denizlere açılmaya cesaret edemeyen denizciler cesaretlendiler. Kristof Kolomb’un sapma açısı üzerinde yaptığı değişiklik sayesinde denizciler daha güvenli yolculuk yapmaya başladılar. Özellikle okyanus kıyısındaki Portekiz ve İspanyolların denize dayanıklı gemiler yapması sayesinde coğrafi keşiflerin önü açıldı.
Kağıt ve matbaanın kullanılması:
İlk kez Çinlilerin kullandığı kağıt Türkler ve müslümanlar tarafından Avrupa’ya tanıtıldı. Buğünkü tekniğe çok benzeyen matbaa ilk kez Almanya’da Jan Gutenberg tarafından 1540’da yapıldı.
Sonuçları:
1. Bilim ve teknik alanında buluşlar daha hızlı yayılmaya başladı.
2. Çok sayıda kitap basıldı.
3. Okuma yazma bilmek ayrıcalık olmaktan çıktı.
4. Hümanizm, Rönesans ve Reform’un oluşmasına zemin hazırladı.
Coğrafi Keşifler
XV. yüzyılın son yarısından XVI: yüzyılın sonuna kadar süren Avrupalılar tarafından yeni kıtaların bulunmasına coğrafi keşifler denir.
Bazı gezginler gördüklerini yazarak insanlığa ışık tutmuşlardır. En tanınmışları; İtalyan Marco Polo (1254-1324), Arap gezgini İbni Batuta’dır.(1304-1377) 15. yy. sonra yapılan gezilerin ise nitelikleri farklıdır.
XV ve XVI. Yy. sonra yapılan yolculuklar ile dünyanın bilinmeyen yönleri daha çıkmış , yeni su yolları bulunmuştur. Bu gelişmeler Avrupa’nın cehresini değiştirmiştir.
a) Coğrafi Keşifleri Sebepleri:
1) Pusulanın Avrupalılar tarafından kullanılmaya başlaması.
2) Coğrafya bilgisinin artması
3) Hristiyanlığı yayma düşüncesi
4) Zengin doğunun Avrupayı çekmesi
5) İpek ve baharat yollarının Müslümanların eline geçmesi
6) Atlas okyanusu kıyısındaki devletlerin yeni ticaret yolları bulma isteği
7) Cesur gemicilerin yetişmesi
b) Keşifler:
 Endülüs Emevi devletinin İspanyollar tarafından yıkılması ile bilimsel çalışmalar ellerine geçti. Bu kaynaklardan yararlanan Kristof Kolomb dünyanın yuvarlaklığını ispatlamaya çalıştı. Hindistan’a gitmek için batıya hareket eden Kolomb amerika kıtasına ulaştı.(1492) Fakat burayı Hindistan sandı.1507 yılında aslen İtalyan olan Amerika Vespuçi bu toprakların yeni bir kıta olduğunu ispatladı. Bu yeni kıtaya Amerika adı verildi.
 Ticaret amacıyla Afrika’nın batı sahillerini dolaşan Bartelmi Diaz, pusulanında yardımı ile 1487’de “Ümit burnunu” keşfetti.
 Vasko dö Gama Hindistan’a ümit burnunu dolaşarak ulaştı. Böylece Hint ticaret yolu değişti. Hint denizinde İspanyollar ve Portekizlilerle uğraşabilecek güçte devlet olmadığı için bölgeye hakim oldular. Baharat yolu önemini yitirdi.
 1519 yılında Macellan’ın başlattığı seyahat 1522 yılında Del Kano tarafından tamamlandı. Böylece dünyanın yuvarlak olduğu ispatlandı.
 Bu keşiflerden başka isimlerini duyurmak, zengin olmak amacıyla Amerika ve Afrika’ya pek çok seyahat yapıldı.
c) Coğrafi keşiflerin sonuçları:
1. Ekonomik Sonuçları:
a. Avrupa’da ticaret canlandı ve zenginlik arttı.
b. Yeni ticaret yollarının bulunması ile ipek ve baharat yollarının önemi azaldı.
c. Deniz ticareti kara ticaretinden daha karlı hale geldi.
d. Akdeniz limanları önemini kaybetti, Atlas okyanusu kıyısındaki limanların önemi arttı.
e. Avrupa’da temel geçim kaynağı tarımken bunu yerini ticaret aldı.
f. Avrupa’da üretim ve alım gücü arttı.
g. Avrupa ticari açıdan kendine yeter hale geldi.
2. Siyasi ve Sosyal Sonuçları:
a. Afrika, Amerika, Avustralya ve okyanuslar keşfedildi.
b. Önce İspanyollar ve Portekizliler, daha sonra Hollandalılar ve İngilizler büyük bir sömürge imparatorluğu kurmaya başladılar.
c. Yeni keşfedilen yerlere Avrupa’dan büyük bir göç dalgası gitti.
d. Yeni kültürlerle etkileşildi.
e. Burjuva sınıfı ticaret sayesinde zenginleşti. Buda Avrupa’da sosyal ve ekonomik olarak değişimlere sebep oldu.
f. İnsanlarda tartışma ve yeni şeyleri keşfetme duygusu gelişti.
g. Yeni ırklar, bitkiler ve hayvanlar tanındı.
h. Rönesans’a zemin hazırldı.
3. Dini Sonuçları:
a. Avrupa’da hristiyanlık inancı sarsıldı.
b. Yeni keşfetilen yerlerde hrıstiyanlık yayıldı.
c. Kilise yeni keşfetilen yerlerde Avrupa kültürünü yaydı.

Osmanlı Devletinin Coğrafi Keşiflerde Başarılı Olamamasının Sebepleri
1. Fetihlerin Okyanus sahiline çok geç ulaşması
2. İpek ve baharat yollarını elinde tuttuğu için yeni bir yol arayışına gerek duymaması
3. Yeni bulunan kıtalarda koloni kurulmasının faydasına inanmaması
4. okyanusa dayanıklı gemilerin yapılmaması

Coğrafi Keşiflere Karşı Osmanlı Devleti' nin Aldığı Önlemler
1. Fransa'ya Kapitülasyonlar vermesi
2. Mısır seferi
3. Hint seferi
4. Akdeniz hakimiyetinin sağlanması
5. Kıbrıs'ın fethi
6. Vadi’üs-sebil Savaşı ve Fas'ın himayeye alınması
7. Süveyş Kanalı'nı açma teşebbüsü
8. Don-Volga nehirlerini birleştirme projesi

RÖNESANS HAREKETLERİ
Haçlı Seferleri ve Coğrafi Keşiflerin de etkisiyle XV. ve XVI. yüzyıllarda Avrupa'da edebiyat ve güzel sanatlardaki gelişmelere Rönesans adı verilir.
Geniş ve yaygın anlamıyla Rönesans, insa¬nın ve dünyanın keşfi ile insanların ortaçağ bilgisiz¬liğinden kurtularak, hür, tenkitçi ve dinden uzak bir kişilik kazanmaları, tabiata yönelmeleri demektir. Önce İtalya'da başlamış daha sonra Fransa, Al¬manya, İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerinde görül¬müştür.
a) Rönesans'ın Nedenleri:
- - Ortaçağdaki güzel sanatların XV. ve XVI.yüzyıllarda daha da gelişmesi
- - Matbaanın ve kağıdın kullanılması ile yeni buluş ve düşüncelerin kolayca yayılması
- XV. ve XVI. yüzyılda Avrupa'da bir çok dü¬şünürün ortaya çıkması
- Avrupa'da sanat ve edebiyattan zevk alan bir kesimin ortaya çıkması
- Sanatçıları destekleyen Meşen denen bir sınıfın oluşması
- İstanbul'un fethi nedeniyle buradaki bazı bilginlerin İtalya'ya gelerek Yunanca'yı ve antikite eserlerini öğretmeleri
- Coğrafi Keşifler nedeniyle insanların dü¬şünce ve ufkunun gelişmesi İslam dünyasının etkisi
- Rönesans hareketi önce İtalya'da başla¬mış daha sonra Fransa, Almanya ve İngil¬tere'de yayılmıştır.
b) Rönesans'ın İtalya'da Başlamasının Nedenleri:
1) 1) Coğrafi konumu nedeniyle bir çok kültür ile etkileşmesi.
2) 2) En önemli ticaret yollarının kesişim noktasında bulunduğu için zenginleşmiş olması ve güzel sanatlara ilgi duyulması.
3) 3) Eski Roma, Yunan ve Helen uygarlıkları¬na ait bir çok eserin İtalya'da bulunması
4) 4) Roma'nın dini merkez olması nedeniyle bir çok büyük mimari yapı ve sanat eseri¬nin yapılması
5) 5) Birbirinden bağımsız bir çok küçük krallı¬ğın bulunması nedeniyle halkın diğer in¬sanlara göre daha özgür yaşaması
Rönesans Hareketlerinin Öteki Avrupa Ül¬kelerine Yayılması
İtalya'da başlayan Hümanizm ve Rönesans hareketleri zamanla diğer Avrupa ülkelerine de ya¬yıldı. Bunun başlıca nedenleri:
1. İtalya'nın Avrupa'nın din ve kültür merke¬zi olması: Avrupa'dan bir çok öğrenci ve Hıristiyan ziyaretçi İtalya'ya gelmekteydi. "Bunlar Roma'da gör¬dükleri şeyleri ülkelerine götürdüler, oralarda da bu gördükleri gelişmeleri yaşatmak istediler.
2. İtalya Savaşlarının Etkisi : 1494 ile 1559 yılları arasında çıkan İtalya savaşlarında krallar ve komutanlar gördükleri kıymetli eşya ve tabloları sa¬tın alarak ülkelerine götürdüler. Böylece italyan Rö¬nesans'ı yakın bazı ülkeleri etkilemiştir. Almanya ve Fransa gibi. Avrupa'da İtalya'dan sonra Röne¬sans ilk olarak Fransa'da başlamıştır.
Fransa'da Rönesans :
Bizzat krallar Rönesans'ın kurucusu oldular, sanatçıları ve hümanistleri korudular. Rable, Ronsar, Monteigne gibi hümanistler Fransız Dili ve Edebiyatının doğmasını sağladılar. Mimari alanın¬da da gelişmeler oldu. Luther sarayı yapıldı.
Almanya'da Rönesans :
Almanya'da Rönesans, Reform'la birlikte gelişti. Erasmus, Döklen ve Luther başta gelirler. Erasmus, Deliliğin Methi adlı eseri yazdı. Mimari çok gelişmiş Gotik tarzıyla Köln belediye binası ve Haydelberg şatosu yapıldı.
İngiltere'de Rönesans :
İngiliz Rönesansmın en önemli ismi Shakespeare'dir. Eserlerinin konusunu eski çağ tarihlerin¬den alan dram ve trajediler yazdı. En ünlü eseri Hamlet, Otello, Romeo ve Julyet'tir.
c) Rönesans'ın Sonuçları:
1) 1) Skolastik düşünce yıkıldı ve serbest dü¬şünce ortamı doğdu.
2) 2) Deney ve gözleme dayalı pozif düşünce ortaya çıktı.
3) 3) Kilise otoritesi zayıfladı, Reform'a zemin hazırlandı.
4) 4) Bilim, sanat, edebiyat alanında bir çok yeni eserler oluşturuldu.
5) 5) Avrupa'da sanat ve edebiyattan zevk alan¬lar ile bunlarla alay eden iki toplum sınıfı oluştu.
6) 6) Rönesans'ın en tanınmış simaları İtalya'da Vinci, Rafael, Donatello ve Mikelanj Fran¬sa'da Montaigne, Almanya'da Albert Dürer ve İngiltere'de Shakespeare'dir.

REFORM HAREKETLERİ
XVI. yüzyılda Rönesans hareketinin de etkisiy¬le Katolik Kilisesinde ortaya çıkan yeniden yapılan¬ma faaliyetlerine Reform denir. Reform, Hıristiyanlı¬ğı asli şekline dönüştürmek amacıyla yapılmıştır. Katolik kilisesi zamanla bozuldu ve amacından sap¬tırıldı. Roma'da Vatikan sarayında oturan papalar, kendilerini Hz. İsa'nın yeryüzündeki vekili olarak gördüler ve gerçek Hıristiyanlıktan uzaklaştılar. Bu¬nun sonucu olarak kiliseye karşı isyanlar başladı. Bazı bilginler ve aydın din adamları Katolik mezhe¬binden ayrılarak yeni kilise ve mezhepler kurmaya başladılar.
a. Reform'un Nedenleri:
1) 1) Coğrafi Keşifler nedeniyle halkın kiliseye olan güveninin sarsılması Endüljans sayesinde kilisenin göze bata¬cak kadar zenginleşmesi Rönesans'ında etkisiyle insanların her şe¬yin esasını arama ve bulma arzusu sonun¬da Hıristiyanlığın aslından uzaklaştığının anlaşılması
2) 2) Katolik Kilisesi'nin Hıristiyanlığın esasları¬nı saptırması ve belli bir zümrenin çıkarla¬rına uygun hareket etmeye başlaması
3) 3) Matbaa sayesinde Avrupa dillerine çevrilen incillerin herkes tarafından okunup anlaşıl¬ması
4) 4) Halkın çok fakir olmasına rağmen kilisenin halkı sömürmeye devam etmesi Özgürlük taraftarı olan bazı kralların kilise tarafından baskı altında tutulmaya çalışıl¬ması.
b) Reform'un Almanya'da ortaya çıkması¬nın nedenleri:
1) 1) Alman halkının İtalya'daki halka göre daha fakir olmasının kilise merkezine karşı kin duymasına neden olması.
2) 2) Kilise'nin desteklediği Katolik Avusturya'lı kralların Alman Kralı ve prenslerini baskı altında tutmak istemesi
c. Reformun Yayılışı
Aslında Reform hareketlerinin başlangıcı Or¬taçağa kadar uzanır. İncil'in tercümesi ve kiliseye karşı bir dizi hareket yapıldıysa da Reformcular diri diri yakılmışlardır.
16. yüzyılda kiliseye karşı mücadele normal hale geldi. Almanya'da Luther Papa'yı eleştirerek isyan etti. incili tercüme etti ve rahiplerin gereksizli¬ğini bildirdi. Bu tavırlar Luther'in afaroz edilmesine neden oldu. Luther ölüme mahkum edildi. Ancak Saksonya Elektörü Luther'i korudu. Şarlken'de Pro¬testanlığın daha fazla yayılmaması için bazı tedbir¬ler aldı halk Şarlken'in bu tavrını protesto etti. Böy¬lece yeni mezhebin adı da bulunmuş oldu; Protes¬tanlık.
Şarlken, Türk fetihlerinin Avrupa'da hızlanma¬sı karşısında aciz kalmış ve 1555 Ogsburg Din Antlaşmasıyla Protestanları tanımıştır.
Luther'den sonra Calven'de Fransa'da bu yeni mezhebi kabul etti. Fransa'dan çıkarılan Calven kendi adıyla kilisesini Cenevre'de kurdu. Fakat Cal-venizmin Fransa'da yayılması çok kolay olmadı. Binlerce Calvenist öldürüldü. Mezhep savaşları Fransa'da Nant Fermanıyla sona ermiş ve Protes¬tanlık resmen tanınmıştır (1598).
d. Reform Sonuçları
- Katolik kilisesi bozuldu ve Protestanlık, Kalvenizm, Presbiteryen ve Anglikanizm gibi yeni mezhepler ortaya çıktı.
- Kilisenin otoritesi sarsıldı.
Katolik kilisesi kendini yenilemeye çalıştı.
- Kurulan Engizisyon Mahkemeleri ile Kato¬lik Kilisesi'nin otoritesi devam ettirilmek is¬tendi.
Protestanlarda eğitim kilisenin elinden alındı, laik eğitime geçildi. Kilise malları prensler tarafından yağmalandı. Yeni mezhepler nedeniyle Avrupa'da siya¬si birlik zayıfladı, bu nedenle Osmanlı dev¬leti daha kolay ilerleyebildi.
Reform hareketinin en tanınmış kişileri Alman¬ya'da Luther, Fransa'da Kalven, ingiltere'de ise Kral VIII. Henry'dir.
OTUZYIL SAVAŞLARI (1618-1648)
Alman ve İspanya Krallarının yeni mezheple¬re karşı bayrak açması üzerine başlayan savaşlar Protestan yanlılarının galibiyetiyle sonuçlandı.
Otuz yıl savaşları Almanya ve müttefiki olan ispanya ile Fransa ve müttefikleri (İsveç, Danimar¬ka) arasında yapılmıştır.
Bu savaş tamamen mezhep çekişmesinden kaynaklanmıştır. Almanya'da hemen hemen ba¬ğımsız yaşayan, ama sözde Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu içinde bulunan pek çok hükümdar Protestanlığı kabul etmişti. Bunlarla Katolikler ara¬sında büyük bir savaş çıktı.

Savaşta taraflar



Almanya Fransa
ispanya İsveç
Danimarka

Almanlar birbirleriyle savaşırken savaşa Fran¬sa, İsveç ve Danimarka da karıştı. Mezhep farklılığı nedeniyle otuz yıl içinde yüz binlerce kişi öldü. Savaş Westfalya (1648) Barışı ile sonuçlandı. Bu antlaş¬ma Avrupa tarihinde çok önemli bir adımdır. Alman¬ya Protestanlığı resmi din olarak tanıdı.
Artık Avrupa'da mezhep çekişmeleri siyaset¬ten çekilmiş, devletlerin arasında bir sorun olmak¬tan çıkmıştır. Böylece Avrupa bazı konularda birlik¬te hareket etme imkanı kazanmıştır.
Antlaşmanın bazı önemli maddeleri:
1. Almanya, içindeki prenslerin dini ve siyasi özgürlüklerini kabul etti.
2. Hollanda'nın bağımsızlığı tanındı.
3. Fransa, Almanya'dan Alsas'ı aldı.
4. İsveç Kralı, Baltık denizi kıyılarına sahip oldu.
5. Almanya'nın küçük prensliklerinden Brandenburg Prensliği Prusya dukalığı adını aldı. Bu suretle bugünkü Almanya'nın te¬melleri atılmış oldu.
Yorum : Westfalya barışını İspanya tanımadı. Bu yüzden Orta Avrupa'da savaş bittiği hal¬de Fransa ile İspanya arasında savaş on yıl daha devam etti. Yapılan Pirene Ant¬laşmasıyla (1659), İspanya Fransa'nın üstünlüğünü kabul etmiştir.
17 ve 18. Yüzyıllarda Avrupa Devletleri
1. Almanya: Kutsal Roma-Germen adını ta¬şıyan Almanya'da yüzlerce prenslik vardı. Araların¬da siyasi birlik yoktu. Otuz Yıl savaşlarında Alman¬ya yenilmiş ve ülkedeki prensliklere mezhep özgür¬lüğü tanımıştı. 18. yüzyıl başlarında Prusya en güçlü prenslik olarak krallık haline geldi ve lider du¬rumuna yükseldi.
2. İngiltere: 17. yüzyıl sonlarında ingilte¬re'de meşruti krallık kuruldu (1688). 18. yüzyıla güç¬lü bir şekilde giren İngiltere her alanda gelişme gös¬terdi. Yedi yıl savaşları'nda Fransa'dan büyük sömürgeler elde etti. Amerika'da 13 koloni kurdular. Amerika'nın bağımsızlığını Versay (1783) Antlaş¬masıyla tanıdılar.
3. Fransa: 17. yüzyılda Avrupa'nın en güçlü devleti durumuna geldi, ispanya Veraset Savaşla¬rında Almanya ve İngiltere ile mücadele etti. Bu sa¬vaşlar Fransa'yı olumsuz yönde etkiledi.
4. Lehistan: 17. yüzyılın sonlarına doğru Kutsal İttifaka katılarak Osmanlı Devleti'yle müca¬deleye girişti, iç ve dış nedenler siyasi alanda etkili olmasına engel oldu. 18. yüzyılda iyice güçsüzle-şen Lehistan; Rusya, Prusya ve Avusturya tartın¬dan üç kez bölüşülerek ortadan kaldırıldı (1772, 1793, 1795).
18. yüzyılın sonlarına doğru Lehistan'ın orta¬dan kalkması ile Rusya hem İsveç hem de Osman¬lı Devleti için çok büyük bir tehlike durumuna geldi.
5. Hollanda: İspanya’dan bağımsızlığını ka¬zanan Hollanda'da krallık kuruldu. Kısa zamanda sömürgecilikte ilerledi ve zengin bir duruma geldi.
6. Rusya: Rusya, 17. yüzyılın sonlarında (1682) Çar ı. Petro'nun yönetimine girdi. Petro'nun iki amacı vardı: Karadeniz'e ve Ballık kıyılarına ulaşmak. Petro, Rusya'yı bir Avrupa devleti haline getirmeye çalıştı. İstanbul Antlaşmasıyla Karade¬niz'e inen Rusya, Küçük Kaynarca'yla da Kırım'ı alarak kuvvetli bir devlet haline gelmiştir.
7. Avusturya: Otuzyıl savaşlarında Avusturya Alman siyasi birliğini kuramamıştı. Fakat güçlü dev¬letler arasındaydı. Zaten Karlofça Antlaşmasıyla Macaristan'ı ve Erdel'i alarak büyümüştü. Fransız ih¬tilâli Avusturya'nın büyümesinde büyük bir engel ol¬muştur.
8. İsveç: Otuz yıl savaşlarından başarı ile çıkmıştır. Paltova savaşıyla İsveç’in genişlemesi durdu.
9. İtalya: İtalya’da siyasi birlik yoktu. 18. yüz¬yılda da bu özelliğini devam ettiren İtalya'da en bü¬yük cumhuriyet Sardunya Krallığı idi. Venedik eski önemini yitirmeye başlamıştı. 19. yüzyılda Sardun¬ya İtalyan birliğini kurmuştur.
18. Yüzyılda Avrupa'da Veraset Savaşları
l. İspanya Veraset Savaşları (1702 -1714)
Avrupa devletleri arasında akrabalık bağları yüzünden birçok siyasal sorun çıkmış ve bu yüz¬den zaman zaman taht kavgaları olmuştur. Bu taht kavgalarının ilki İspanya’da çıkmıştır.
İspanya Kralı II. Şarl'ın erkek çocuğu yoktu. Kral, ölümünden sonra yerine imparatorluğun gele¬ceği için Fransa Kralı Lui'nin torunu Filip'in geçme¬sini vasiyet etti. 1700 yılında Filip ispanya tahtına oturdu. Bunu Avusturya imparatoru ve bağlı dükler kabul etmediler. Bunun üzerine Avusturya, İngiltere ve Hollanda ile ispanya, Fransa arasında savaşlar başladı. Bu savaşlarda Fransa kısmen başarısızlı¬ğı uğradıysa da yeniden üstünlük sağladı, böylece ispanya Krallığını garantiye aldı.
I. Lehistan Veraset Savaşları (1733-1738)
Lehistanın jeopolitik yapısı, Avrupa'lı devlet¬lerin sık sık iç işlerine karışmalarına neden olmuş¬tur. Her devlet Lehistan'a kral seçtirmek istemiştir.
1733'te II. Ogüst ölünce Fransa, Rusya ve Avusturya karşı karşıya gelmişlerdir. Lehliler de iki sınıfa ayrılmışlardır. Rusya ile Avusturya III. Ogüst'ü zorla kral seçtirince Fransa ile rekabet baş¬lamıştır.
Savaşta taraflar


Fransa Avusturya
Lehistan Rusya

Fransa başlayan savaşta Osmanlı devletin¬den yararlanmak isteyerek Osmanlı'yı savaşa kış¬kırtmıştır. Fakat Osmanlı Devleti Fransa'ya güvenemediğinden, yazılı bir bağlaşma yapılmasını tek¬lif etti. Fransa'nın yanında veraset savaşlarına ka¬tılmayan Osmanlı Devleti 1736'da Rusya ve Avus¬turya'yla savaşa girdi, Fransa bu durumdan yararla¬narak Avusturya'ya karşı üstünlük sağladı.
III. Avusturya Veraset Savaşları (1740-1748)
Savaşta Taraflar


Avusturya Fransa
Rusya İspanya
Hollanda Lehistan
İngiltere Prusya

Avusturya İmparatoru IV. Şarlken’in erkek çocuğu yoktu. Bundan dolayı tahtı ölmeden önce kızına bı¬raktı, ispanya Kralı bunu kabul etmedi. Bunun üzeri¬ne Avusturya'yla, Rusya, Hollanda ve İngiltere ile is¬panya, Fransa, Prusya, Lehistan arasında savaşlar başladı. Sekiz yıl süren savaş sonunda Fransa tek¬rar üstünlüğü sağladı.

Yedi Yıl Savaşları (1756-1763)
Avusturya Veraset Savaşları Fransa ile Prus¬ya'nın üstünlüğü ile sona ermişti. Bu savaş sonun¬da yapılan 1748 Ekslaşapel Antlaşması her iki tara¬fı da memnun etmediğinden yeniden taraflar ara¬sında savaş hazırlıkları başladı.
Fakat savaşa katılan taraflar arasında bazı değişiklikler olmuştu.

Savaşta Taraflar


Prusya Avusturya
İngiltere Fransa
Rusya Lehistan

İlk olarak Prusya İngiltere ile anlaşmış, bunu Fransa'nın Rusya ve Avusturya ile anlaşması takip etmişti.
Prusya'nın Avusturya, Rusya ve Fransa'ya açtığı savaşlar 1756 yılında başladı. Yedi Yıl sü¬ren savaşlar Prusya'nın aleyhine gelişti. İngiltere ise Fransa'nın bazı sömürgelerini elde etti. Bu ara¬da Fransızları Hindistan'dan çıkararak oraya yer¬leşti.
Savaş Prusya'nın aleyhine devam ederken ye¬ni Rus Çarı III. Petro Prusya tarafına geçti. Savaş¬tan sonra yorulan Fransa, İngiltere’den barış istedi. Bunun üzerine Paris Antlaşması (1763) yapıldı.
Buna göre :
1. Fransa, Amerika ve Hindistan'daki sömür¬gelerini İngiltere'ye bıraktı.
2. Avrupa'daki arazi durumu savaştan önce¬ki haline getirildi.
yorum : Yedi yıl savaşları sonunda Fransa zayıflamış, İngiltere toprak bakımından çok ge¬nişlemişti. Bu savaşlar Fransa'da ihtilalin başlamasına, İngiltere’de ise Amerika'da bulunan 13 kolonisi ile arasının açılması¬na neden oldu. Prusya ise Avrupa’nın en güçlü kara devleti haline geldi.